Czekamy na finalizację kilku ważnych projektów ustaw, które są w trakcie procedowania, a mają wejść w życie w 2023 r. Są też przepisy, które muszą zostać przygotowane i wprowadzone na podstawie dyrektyw unijnych. Chodzi o sygnalistów i zasady work-life balance

rozwiń ›

kodeks pracy

W grudniu 2022 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw, która reguluje zasady wykonywania pracy zdalnej oraz kontroli trzeźwości przez pracodawcę. Senat przyjął ustawę z poprawkami, które zostaną w styczniu rozpatrzone przez Sejm.
► Praca zdalna
Najważniejsze założenia planowanych przepisów o pracy zdalnej są następujące:
  • uzgodnienie dotyczące takiego sposobu wykonywania pracy będzie mogło być dokonane przy zawieraniu umowy o pracę albo w trakcie zatrudnienia;
  • dopuszczenie pracownika do wykonywania pracy zdalnej ma być uzależnione od złożenia przez pracownika oświadczenia o tym, że na stanowisku pracy zdalnej w miejscu wskazanym przez pracownika i uzgodnionym z pracodawcą są zapewnione bezpieczne i higieniczne warunki tej pracy;
  • w trakcie zatrudnienia z inicjatywą wykonywania pracy w ten sposób będzie mógł wystąpić pracodawca albo pracownik – druga strona co do zasady nie będzie musiała się na to godzić;
  • w niektórych sytuacjach pracodawca będzie mógł wydać polecenie pracy zdalnej, tj. w okresie:
– obowiązywania stanu nadzwyczajnego, stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii oraz w okresie trzech miesięcy po ich odwołaniu;
– w którym zapewnienie przez pracodawcę bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w dotychczasowym miejscu pracy pracownika nie jest czasowo możliwe z powodu działania siły wyższej;
  • w niektórych sytuacjach wniosek pracownika ma być wiążący. Ma to dotyczyć wniosku o pracę zdalną złożonego przez:
– pracownicę w ciąży,
– pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 4. roku życia (Senat zmienił ten limit na 10 lat);
– pracownika sprawującego opiekę nad innym członkiem najbliższej rodziny lub inną osobą pozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym, posiadającymi orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności;
– rodzica dziecka posiadającego zaświadczenie, o którym mowa w art. 4 ust. 3 ustawy z 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin „Za życiem”;
– rodzica dziecka legitymującego się orzeczeniem o niepełnosprawności albo orzeczeniem o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności określonym w przepisach o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;
– rodzica dziecka posiadającego odpowiednio opinię o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego lub orzeczenie o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.
Odmowa uwzględnienia tego wniosku będzie możliwa tylko wtedy, gdy wykonywanie pracy w trybie zdalnym nie będzie możliwe ze względu na organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika. Przy czym w takiej sytuacji odmowę trzeba będzie uzasadnić w formie papierowej lub elektronicznej w terminie siedmiu dni roboczych od dnia złożenia wniosku przez pracownika;
  • praca zdalna ma być wykonywana u danego pracodawcy, jeśli zasady jej wykonywania zostaną określone w:
– porozumieniu zawieranym między pracodawcą a zakładową organizacją związkową (zakładowymi organizacjami zawodowymi);
– regulaminie ustalonym przez pracodawcę – jeżeli nie dojdzie do zawarcia porozumienia z zakładową organizacją związkową (zakładowymi organizacjami zawodowymi). Przy czym jeżeli u danego pracodawcy nie działają zakładowe organizacje związkowe, pracodawca miałby określić zasady wykonywania pracy zdalnej w regulaminie po konsultacji z przedstawicielami pracowników wyłonionymi w trybie przyjętym u danego pracodawcy. Natomiast jeśli nie zostanie zawarte porozumienie albo nie ma regulaminu, pracodawca miałby określić zasady wykonywania pracy zdalnej w poleceniu wykonywania pracy zdalnej albo w porozumieniu zawartym bezpośrednio z pracownikiem;
  • każda ze stron umowy o pracę ma mieć prawo wystąpić z wiążącym wnioskiem o zaprzestanie wykonywania pracy zdalnej i przywrócenie poprzednich warunków wykonywania pracy;
  • pracodawca ma być zobowiązany m.in. do:
– zapewnienia pracownikowi wykonującemu pracę zdalną materiałów i narzędzii pracy, w tym urządzeń technicznych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej;
– pokrycia kosztów energii elektrycznej oraz usług telekomunikacyjnych niezbędnych do wykonywania pracy zdalnej;
  • zwrot kosztów mógłby być zastąpiony ekwiwalentem;
  • pracodawca miałby mieć prawo przeprowadzać kontrolę wykonywania pracy zdalnej przez pracownika, kontrolę w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy lub kontrolę przestrzegania wymogów w zakresie bezpieczeństwa i ochrony informacji;
  • praca zdalna mogłaby być wykonywana okazjonalnie, na wniosek pracownika, w wymiarze nieprzekraczającym 24 dni w roku kalendarzowym – procedura powierzenia takiej pracy będzie znacznie uproszczona. Trzeba zaznaczyć, że Senat zmienił wymiar tej pracy na 30 dni.
Zgodnie z poprawką wniesioną przez Senat nowe przepisy mają wejść w życie trzy miesiące od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. W wersji uchwalonej przez Sejm vacatio legis miało zaś wynosić dwa miesiące.
► Kontrola trzeźwości
W obecnym stanie prawnym pracodawca nie może przeprowadzić badania pracownika na obecność w jego organizmie alkoholu albo innych substancji odurzających, jeśli ten nie wyrazi na to zgody. Ma to się zmienić po wejściu w życie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw.
Najważniejsze założenia:
  • pracodawca będzie mógł wprowadzić obowiązkowe badanie trzeźwości pracowników, jeżeli będzie to niezbędne do zapewnienia ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia;
  • wprowadzenie kontroli trzeźwości, a także m.in. oznaczenie grupy pracowników objętych taką kontrolą, sposób jej przeprowadzania, rodzaj urządzenia wykorzystywanego do kontroli mają być ustalone w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie będzie objęty układem zbiorowym lub nie będzie obowiązany do ustalenia regulaminu pracy;
  • pracodawca ma mieć prawo nie dopuścić pracownika do pracy, jeżeli kontrola trzeźwości wykaże obecność alkoholu w organizmie pracownika wskazującą na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości, albo będzie zachodziło uzasadnione podejrzenie, że pracownik stawił się do pracy w stanie po użyciu alkoholu albo w stanie nietrzeźwości lub spożywał alkohol w czasie pracy;
  • na żądanie pracodawcy lub pracownika niedopuszczonego do pracy badanie stanu trzeźwości pracownika ma przeprowadzać policja;
  • w wymienionych w ustawie przypadkach policja będzie przeprowadzała badanie krwi;
  • w przypadku gdy wynik badania nie wskaże na stan po użyciu alkoholu albo stan nietrzeźwości pracownika, okres niedopuszczenia pracownika do pracy będzie okresem usprawiedliwionej nieobecności w pracy, za który pracownik zachowa prawo do wynagrodzenia;
  • analogiczne zasady mają obowiązywać w przypadku badania na zawartość w organizmie pracownika środka działającego podobnie do alkoholu.
Przepisy o kontroli pracowników mają wejść w życie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.©℗
jś

dyrektywa o sygnalistach

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii wymaga od krajów członkowskich przyjęcia do 17 grudnia 2022 r. przepisów dotyczących zgłaszania naruszeń, w tym ochrony zgłaszających (sygnalistów) i trybu zgłaszania naruszeń. Obecnie przez Radę Ministrów jest procedowana czwarta wersja projektu ustawy implementacyjnej. Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów to pierwszy kwartał 2023 r.
Najważniejsze założenia dotyczące sygnalistów są następujące:
  • określone zostaną warunki objęcia ochroną w związku ze zgłoszeniem lub publicznym ujawnieniem naruszenia prawa;
  • będzie wprowadzony zakaz stosowania działań odwetowych wobec sygnalisty, a także obowiązek zapewnienia mu odpowiednich środków ochrony;
  • zgłaszający ma mieć prawo dochodzenia odszkodowania w pełnej wysokości w przypadku dopuszczenia się wobec niego działań odwetowych;
  • sygnalista ma mieć do dyspozycji trzy różne kanały zgłoszeń naruszeń prawa:
– wewnętrzny, który zapewnić ma pracodawca określony w ustawie jako podmiot prawny, na rzecz którego pracę wykonuje co najmniej 50 osób;
– zewnętrzny, który ma polegać na przyjmowaniu zgłoszeń przez organ publiczny;
– ujawnienie publiczne;
  • wewnętrzna procedura zgłaszania naruszeń i podejmowania działań następczych ma być przedmiotem konsultacji z zakładowymi organizacjami związkowymi albo z przedstawicielami pracowników (jeśli u pracodawcy nie będą działały zakładowe organizacje związkowe);
  • sygnalista będzie mógł ubiegać się o zaświadczenie o byciu sygnalistą;
  • planuje się, aby Państwowa Inspekcja Pracy jako krajowy organ łączący udzielała wsparcia osobom zgłaszającym naruszenia prawa, a także przyjmowała zgłoszenia zewnętrzne.©℗
JŚ

dyrektywa work-life balance

Opóźniają się także prace nad ustawą implementującą dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z 20 czerwca 2019 r. 2019/1158 w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Implementacja jest obecnie zapowiadana na drugi kwartał 2023 r. W tym momencie znane są jedynie założenia do projektu ustawy implementującej.
Dyrektywa przewiduje kilka rozwiązań, które muszą być wprowadzone do polskiego porządku prawnego, tj.:
  • dodatkowe dni wolne w wymiarze dwóch dni lub 16 godz. w roku kalendarzowym z powodu działania siły wyższej, w szczególności w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli niezbędna będzie natychmiastowa obecność pracownika. Za czas zwolnienia pracownik ma zachować prawo do 50 proc. wynagrodzenia obliczanego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego;
  • dodatkowe wolne na opiekę nad członkami rodziny w wymiarze pięciu dni rocznie;
  • umożliwienie szerszego korzystania z elastycznej organizacji pracy;
  • wydłużenie urlopu rodzicielskiego o nieprzenoszalną część urlopu rodzicielskiego w wymiarze do dziewięciu tygodni dla każdego z rodziców;
  • skrócenie okresu, w którym będzie możliwe skorzystanie przez pracownika ojca wychowującego dziecko z urlopu ojcowskiego, do 12 miesięcy od urodzenia dziecka.
Dyrektywa też przewiduje, że:
  • nie można będzie zwolnić pracownika ani nawet przygotowywać do zwolnienia z powodu wystąpienia z wnioskiem o urlop ojcowski, rodzicielski i opiekuńczy lub w przypadku skorzystania z takiego urlopu, lub z powodu skorzystania przez pracownika z prawa do wystąpienia z wnioskiem o elastyczną organizację pracy;
  • w przypadku naruszenia równego traktowania w zatrudnieniu w sprawach, których dotyczy dyrektywa, ciężar dowodu ma być odwrócony – tj. ma spoczywać na pracodawcy, a pracownik będzie musiał tylko uprawdopodobnić, że doszło do określonego naruszenia.©℗
JŚ

slim vat 3

Zgodnie z najnowszą wersją projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (nr UD411 w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów) ma ona wejść w życie 1 kwietnia 2023 r. Będzie to już trzeci pakiet zmian upraszczających rozliczanie VAT. Projekt przewiduje m.in. podwyższenie z 1 200 000 euro do 2 000 000 euro limitu wartości sprzedaży (wraz z kwotą podatku), który uprawnia do posiadania statusu małego podatnika. Dzięki tej zmianie zwiększy się liczba podatników mogących stosować metodę kasową oraz kwartalne rozliczenia w VAT.
Nowelizacja doprecyzowuje też zasady stosowania kursu przeliczeniowego dla faktur korygujących w przypadku, gdy faktura została wystawiona w walucie obcej. Obecnie kwestia ta może budzić wątpliwości podatników, ponieważ nie jest uregulowana w ustawie z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 931; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2707; dalej: ustawa o VAT). Projekt przewiduje, że w przypadku gdy podstawa opodatkowania określona w walucie obcej ulegnie zmianie, to przeliczenia na złote będzie się dokonywać – co do zasady – według kursu danej waluty obcej przyjętego dla podstawy opodatkowania przed jej zmianą. Ma to dotyczyć korekt zarówno in plus, jak i in minus, ale są też przewidziane wyjątki od tej zasady. I tak, jeżeli podatnik zgodnie z art. 106j ust. 3 ustawy o VAT zdecyduje się na wystawienie zbiorczej faktury korygującej z tytułu opustu lub obniżki ceny, to nie będzie musiał stosować pierwotnego kursu zastosowanego do każdej z korygowanych transakcji. Przeliczenia na złote podatnik będzie mógł dokonać według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury korygującej (odpowiednio będzie mógł zastosować kurs średni EBC).
Bez wątpienia dużym ułatwieniem dla podatników dokonujących wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów (dalej: WNT) będzie przewidziana w projekcie rezygnacja z wymogu posiadania faktury dotyczącej WNT przy odliczaniu podatku naliczonego z tego tytułu. Oznacza to, że po zmianie faktura nie będzie formalnym warunkiem odliczenia podatku i w związku z tym podatki naliczony i należny z tytułu WNT będą zawsze rozliczane dokładnie w tym samym okresie rozliczeniowym. Dzięki temu zniknie więc – wynikająca z obecnie obowiązujących przepisów – konieczność monitorowania, czy termin trzech miesięcy na otrzymanie faktury został przekroczony.
Zgodnie z obecnymi regulacjami podatnik, który w określonym czasie nie posiada wymaganych dokumentów potwierdzających wewnątrzwspólnotową dostawę towarów (dalej: WDT), jest zobowiązany wykazać w ewidencji taką transakcję jako dostawę krajową i w konsekwencji zastosować właściwą stawkę podatku (np. 23 proc.). Z kolei po otrzymaniu dokumentów potwierdzających dokonanie WDT podatnik ma prawo do odpowiedniego skorygowania tej transakcji i zastosowania stawki 0 proc. Wedle obecnych regulacji podatnik powinien wykazać WDT w rozliczeniu za okres, w którym dostawa została dokonana, nawet jeśli obowiązek podatkowy powstał dopiero w następnym okresie rozliczeniowym niż ten, w którym dokonano dostawy. W wyniku projektowanej zmiany podatnik będzie miał prawo do wykazania WDT w rozliczeniu za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy, co powinno uprościć korygowanie takiej transakcji.
Projekt przewiduje również konsolidację wydawania wiążących informacji. Po zmianach dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej będzie organem właściwym do wydawania wiążących informacji stawkowych (WIS), wiążących informacji akcyzowych (WIA), wiążących informacji taryfowych (WIT) oraz wiążących informacji o pochodzeniu (WIP) w ramach I instancji oraz rozpatrywania spraw odwoławczych w ramach II instancji. Ma to zapewnić jednolitość ww. wiążących informacji w skali kraju.
Zgodnie z projektem ma zniknąć wymóg uzgadniania prognozy proporcji lub prognozy prewspółczynnika i sporządzania protokołu przez naczelnika urzędu skarbowego. Zamiast tego konieczne ma być jedynie zawiadomienie naczelnika urzędu skarbowego o przyjętych przez podatnika proporcji lub prewspółczynniku.
Na uwagę zasługuje także planowane 20-krotne zwiększenie progu ograniczającego stosowanie zaokrąglenia proporcji do 100 proc. Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają uznać, że proporcja określona przez podatnika wynosi 100 proc., pod warunkiem że proporcja przekroczyła 98 proc. oraz kwota podatku naliczonego niepodlegająca odliczeniu, wynikająca z zastosowania tej proporcji, w skali roku była mniejsza niż 500 zł. Próg ten ma zostać podwyższony do 10 000 zł.
Kolejnym zaproponowanym w projekcie ułatwieniem jest możliwość rezygnacji z dokonania korekty, jeżeli różnica pomiędzy proporcją wstępną a ostateczną nie przekracza 2 pkt proc. Przy czym w przypadku gdy proporcja ostateczna będzie mniejsza niż proporcja wstępna, rezygnacja z dokonania korekty będzie możliwa pod warunkiem, że podatek naliczony niepodlegający odliczeniu wynikający z różnicy między tymi proporcjami oraz tzw. korekty wieloletniej nie przekroczy 10 000 zł.
W projekcie przewidziano także zmiany dotyczące sankcji VAT, które mają uwzględnić postanowienia wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 15 kwietnia 2021 r., sygn. C-935/19. Planowane regulacje mają umożliwić organom nakładającym sankcję VAT obniżenie jej wysokości w sposób uwzględniający charakter i wagę naruszenia.©℗
MM

dofinansowanie z pfron

W 2023 r. ma się zwiększyć dofinansowanie do wynagrodzeń osób niepełnosprawnych wypłacanych z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Takie założenie przewiduje uchwalona przez Sejm ustawa z 14 grudnia 2022 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Senat ma się zająć tą ustawą na posiedzeniu rozpoczynającym się 11 stycznia 2023 r. Jeżeli ustawa wejdzie w życie w obecnym brzmieniu, to:
  • z 1950 zł do 2400 zł podniesione zostanie dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczanych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
  • z 1200 zł do 1350 zł podniesione zostanie dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczanych do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności,
  • z 450 zł do 500 zł podniesione zostanie dofinansowanie w przypadku osób niepełnosprawnych zaliczanych do lekkiego stopnia niepełnosprawności.
Wyższe dofinansowanie będzie obowiązywać od 1 stycznia 2023 r., bo ustawa ma wejść w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z tym że art. 1 pkt 2 z mocą od 1 stycznia 2023 r. W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że w art. 2 w ust. 1 przewidziano regulację przejściową, zgodnie z którą art. 26a ustawy o rehabilitacji zawodowej, w brzmieniu nadanym projektowaną ustawą, stosuje się po raz pierwszy do miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych przysługującego za okres, począwszy od miesiąca stycznia 2023 r. Zgodnie zaś z art. 2 ust. 2 ustawy z 14 grudnia 2022 r. pracodawca, który otrzymał przysługujące za styczeń 2023 r. lub za luty 2023 r. dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników niepełnosprawnych w dotychczas obowiązującej kwocie, może złożyć do Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych korektę złożonych dokumentów, czyli wniosku o wypłatę miesięcznego dofinansowania za dany miesiąc oraz miesięcznej informacji o wynagrodzeniach, zatrudnieniu, stopniach i rodzaju niepełnosprawności pracowników niepełnosprawnych, uwzględniając w niej nowe, podwyższone kwoty dofinansowania. ©℗
MagSob

ewidencja prowadzona przez członków grupy VAT

Zgodnie z obowiązującym od 1 lipca 2023 r. art. 109 ust. 1h ustawy o VAT członkowie grupy VAT są zobowiązani prowadzić w postaci elektronicznej ewidencję czynności (dostawy towarów i świadczenie usług) dokonywanych przez członka grupy VAT na rzecz innego członka tej samej grupy VAT. Członkowie grupy VAT będą zobowiązani przesyłać do urzędu skarbowego, za pomocą środków komunikacji elektronicznej, tę ewidencję za okresy miesięczne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym miesiącu. Ministerstwo Finansów opublikowało projekt rozporządzenia w sprawie ewidencji prowadzonej przez członków grupy VAT (numer 640 w wykazie prac legislacyjnych ministra finansów), które ma wejść w życie 1 lipca 2023 r. Rozporządzenie to ma określić szczegółowy zakres danych zawartych w prowadzonej ewidencji, a także sposób wykazywania danych w ewidencji przesyłanej do urzędu skarbowego.©℗
MM

fundacje rodzinne

Już wkrótce ma być możliwe funkcjonowanie w Polsce fundacji rodzinnych, czyli osób prawnych utworzonych w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Jest to rozwiązanie pozwalające na kontynuację biznesu i ochronę majątku w perspektywie dłuższej niż jedno pokolenie. Nowe regulacje ma wprowadzić uchwalona przez Sejm ustawa z 14 grudnia 2022 r. o fundacji rodzinnej, która ma wejść w życie po upływie trzech miesięcy od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw (ma być rozpatrywana na styczniowym posiedzeniu Senatu).
Zgodnie z ustawą beneficjentem będzie mogła być:
1) osoba fizyczna,
2) organizacja pozarządowa prowadząca działalność pożytku publicznego
– która zgodnie ze statutem może otrzymać świadczenie od fundacji rodzinnej lub mienie w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej. Beneficjentem będzie mógł być także fundator.
Fundacja rodzinna w przypadku beneficjenta będącego osobą fizyczną będzie mogła w szczególności pokrywać koszty jego utrzymania lub kształcenia, a w przypadku beneficjenta będącego organizacją pozarządową prowadzącą działalność pożytku publicznego – wspierać działalność pożytku publicznego.
Spełnienie świadczenia na rzecz beneficjenta fundacji rodzinnej nie będzie mogło zagrażać wypłacalności fundacji rodzinnej wobec jej wierzycieli niebędących beneficjentami fundacji rodzinnej i każdorazowo będzie uzależnione od bieżącej sytuacji finansowej fundacji rodzinnej. W przypadku wstrzymania spełnienia świadczenia bieg terminu jego spełnienia będzie ulegać zawieszeniu do czasu poprawy sytuacji finansowej fundacji rodzinnej.
Fundatorem fundacji rodzinnej będzie mogła być wyłącznie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych, która złoży oświadczenie o ustanowieniu fundacji rodzinnej w akcie założycielskim albo w testamencie. Fundację rodzinną będzie mogło ustanowić także kilku fundatorów.
Fundator będzie musiał wnieść do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł.
Jeżeli wynikająca z zatwierdzonego sprawozdania finansowego za dany rok obrotowy wartość aktywów fundacji rodzinnej będzie niższa niż wartość jej zobowiązań, to zysk za ten rok obrotowy będzie musiał być przeznaczony na pokrycie przyszłych strat fundacji rodzinnej.
Fundacja rodzinna będzie mogła wykonywać działalność gospodarczą w rozumieniu art. 3 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 162; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1570) tylko w zakresie:
1) zbywania mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia;
2) najmu, dzierżawy lub udostępniania mienia do korzystania na innej podstawie;
3) przystępowania do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, mających swoją siedzibę w kraju lub za granicą, a także uczestnictwa w tych spółkach, funduszach, spółdzielniach oraz podmiotach;
4) nabywania i zbywania papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze;
5) udzielania pożyczek:
– spółkom kapitałowym, w których fundacja rodzinna posiada udziały lub akcje,
– spółkom osobowym, w których fundacja rodzinna uczestniczy jako wspólnik,
– beneficjentom;
6) obrotu zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej;
7) prowadzenia przedsiębiorstwa w ramach gospodarstwa rolnego.
Jeżeli fundacja rodzinna będzie prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza ww. dozwolony zakres, to sankcyjny CIT wyniesie 25 proc. podstawy opodatkowania. Będzie to tym bardziej dotkliwe, że fundacje rodzinne co do zasady będą objęte zwolnieniem podmiotowym z CIT. Zwolnienie to nie będzie jednak miało zastosowania do podatku od przychodów z budynków. Ponadto fundacja rodzinna zapłaci 15-proc. CIT od przekazanego lub postawionego do dyspozycji przez fundację rodzinną bezpośrednio lub pośrednio:
1) świadczenia na rzecz beneficjenta,
2) mienia w związku z rozwiązaniem fundacji rodzinnej.
Z kolei zwolnienie z PIT będzie dotyczyć świadczeń otrzymywanych przez beneficjentów z zerowej grupy podatkowej w rozumieniu ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1043; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180), do której zalicza się: małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę. Inni beneficjenci będą musieli uiścić od otrzymanej kwoty 15-proc. PIT.
Fundacja rodzinna będzie odpowiadać całym swoim majątkiem solidarnie z fundatorem za zaległości podatkowe fundatora powstałe przed ustanowieniem fundacji rodzinnej, przy czym zakres tej odpowiedzialności będzie ograniczony do wartości majątku wniesionego przez fundatora do fundacji rodzinnej.©℗
MM

dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju

W Dzienniku Urzędowym UE z 2022 r. L 322, s. 15, opublikowano dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej z 14 grudnia 2022 r. nr 2022/2464 ws. sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju (tzw. CSRD). Będzie ona teraz musiała zostać implementowana do polskiego prawa. Polska, tak jak pozostałe państwa członkowskie UE, będzie miała na to 18 miesięcy. Należy się spodziewać, że implementacja dyrektywy wprowadzi wiele zmian w przepisach krajowych poszczególnych sektorów.
Zgodnie z dyrektywą wszystkie duże jednostki oraz małe i średnie spółki giełdowe będą przedstawiać w swoim sprawozdaniu z działalności informacje na temat: kwestii środowiskowych, społecznych i praw człowieka oraz ładu korporacyjnego. Informacje te będą raportowane według wspólnych europejskich standardów sprawozdawczości w zakresie zrównoważonego rozwoju (tzw. ESRS). Ponadto dla małych i średnich spółek giełdowych zostaną opracowane uproszczone ESRS.
Jak wskazuje na swojej stronie Ministerstwo Finansów, dzięki wprowadzonemu raportowaniu zainteresowane grupy użytkowników otrzymają szerszy dostęp do porównywalnych, wiarygodnych, wysokiej jakości danych na temat zrównoważonego rozwoju. Tym samym uzyskają dodatkowe narzędzie, które umożliwi wywieranie większego wpływu na podmioty gospodarcze działające w ich lokalnej społeczności. Dla samych jednostek raportujących jest to szansa na pokazanie – poprzez możliwość przedstawienia swoich działań na rzecz zrównoważonego rozwoju – że są społecznie odpowiedzialne. Dzięki temu będzie im łatwiej uzyskać dostęp do kapitału na dalszy rozwój. Unikną też dodatkowego indywidualnego przedstawiania informacji na temat zrównoważonego rozwoju w związku z zapytaniami inwestorów, banków czy partnerów handlowych.
Na przygotowanie jest jeszcze trochę czasu. Przepisy dyrektywy przewidują bowiem trzystopniowy harmonogram zastosowania nowych obowiązków przez jednostki. Jak podało MF, w pierwszej kolejności informacje przedstawią (po raz pierwszy za rok obrotowy 2024) największe podmioty, które już obecnie raportują tzw. informacje niefinansowe na podstawie ustawy o rachunkowości. Są to duże jednostki zainteresowania publicznego, których liczba pracowników przekracza 500 osób. Rok później pierwsze raporty przedstawią pozostałe duże jednostki. Małe i średnie spółki giełdowe złożą po raz pierwszy raporty za rok obrotowy 2026.
Należy się spodziewać, że spółki mające takie nowe obowiązki będą wymagały także od swoich partnerów, dostawców i kontrahentów raportowania szerszego katalogu danych niż przekazywane obecnie.©℗
MagSob