NOWOŚCI W PRAWIE:
OD 1 stycznia 2022 r.
Polski Ład, czyli rewolucja w podatkach i składkach
Od 1 stycznia zacznie obowiązywać większość przepisów ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2105), która jest częścią Polskiego Ładu. Wprowadza ona zmiany w 26 ustawach, w szczególności należy zwrócić w na:
  • zlikwidowanie możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku – dotyczy to wszystkich podlegających obowiązkowi opłacania składki, czyli zarówno pracowników, zleceniobiorców, emerytów, jak i przedsiębiorców;
  • uzależnienie wysokości składki zdrowotnej od dochodu przedsiębiorców, przy czym dla przedsiębiorców rozliczających się z podatku na zasadach ogólnych będzie ona wynosić 9 proc. podstawy wymiaru, a dla płacących liniowy PIT – 4,9 proc. podstawy wymiaru, natomiast u ryczałtowców wyniesie 9 proc. podstawy wymiaru, ale wysokość tej podstawy będzie uzależniona od wysokości przychodów (wprowadzono tutaj trzy przedziały);
  • zmieniony dla większości płatników termin przekazywania dokumentów rozliczeniowych i opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne oraz ubezpieczenia społeczne – płatnicy składek posiadający osobowość prawną będą to musieli zrobić do 15. dnia następnego miesiąca, a do 20. dnia następnego miesiąca płatnicy nieposiadający osobowości prawnej inni niż jednostki budżetowe i samorządowe zakłady budżetowe (ten termin będzie dotyczyć m.in. osób fizycznych opłacających składki wyłącznie za siebie);
  • wprowadzenie ulgi dla klasy średniej, która będzie przysługiwać pracownikom oraz przedsiębiorcom rozliczającym się według skali podatkowej i pozwoli zniwelować skutki braku możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku, przy czym naliczanie ulgi będzie obowiązkiem pracodawcy jako płatnika zaliczki na PIT;
  • podwyższenie kwoty wolnej od PIT do 30 tys. zł;
  • podwyższenie do 120 tys. zł kwoty, po której przekroczeniu ma zastosowanie stawka PIT w wysokości 32 proc.;
  • obniżenie stawek ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych m.in. dla osób wykonujących określone zawody medyczne do 14 proc. (zamiast dotychczasowych 17 proc.) oraz dla niektórych przychodów związanych ze świadczeniem wskazanych usług w obszarze IT do 12 proc. (wcześniej 15 proc.);
  • wprowadzenie zasady, że stosowanie opodatkowania w formie karty podatkowej będzie dotyczyć wyłącznie tych podatników, którzy kontynuują stosowanie tej formy opodatkowania po 31 grudnia 2021 r. oraz nie zrezygnowali z opodatkowania w tej formie po tym dniu i nie utracili prawa do opodatkowania w tej formie po tym dniu;
  • zastąpienie dotychczasowego preferencyjnego rozliczenia dla samotnych rodziców odliczeniem 1500 zł rocznie od podatku;
  • nowe zwolnienia z PIT dla: osób powracających z zagranicy, rodziców co najmniej czwórki dzieci, seniorów, którzy mimo ukończenia 60. roku życia (kobiety) i 65. roku życia (mężczyźni) zrezygnują z pobierania emerytury, renty rodzinnej albo uposażenia mundurowego lub sędziowskiego, by nadal pracować, wykonywać zlecenia bądź prowadzić firmę;
  • ograniczenie od 2023 r. form opodatkowania najmu prywatnego (tj. poza działalnością gospodarczą) tylko do ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych;
  • nowe ulgi dla przedsiębiorców (ulga na robotyzację, zmiany w ulgach B+R i IP Box, ulga na innowacyjnych pracowników, ulga konsolidacyjna);
  • zwiększenie atrakcyjności estońskiego CIT;
  • wprowadzenie w CIT podatku minimalnego w wysokości 10 proc. podstawy opodatkowania;
  • ustanowienie abolicji podatkowej dla podatników PIT i CIT poprzez wprowadzenie przejściowego ryczałtu od ujawnionych dochodów w wysokości 8 proc. podstawy opodatkowania;
  • wprowadzenie możliwości wspólnego rozliczania się przez podatników w ramach grup VAT;
  • nową możliwość szybkiego zwrotu VAT (w terminie 15 dni) dla podatników bezgotówkowych;
  • obniżenie limitu płatności gotówkowych między przedsiębiorcami z 15 tys. zł do 8 tys. zł;
  • nałożenie na konsumenta obowiązku dokonywania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeżeli jednorazowa wartość transakcji z przedsiębiorcą, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza 20 000 zł;
  • wprowadzenie instytucji nabycia sprawdzającego.
Faktury ustrukturyzowane
na razie dla chętnych
Od początku 2022 r. zacznie funkcjonować Krajowy System e-Faktur (KSeF) utworzony na podstawie ustawy z 29 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2076). KSeF będzie umożliwiać wystawianie i udostępnianie faktur ustrukturyzowanych, a korzystanie z niego będzie na razie dobrowolne – MF wprawdzie zapowiedziało, że planuje, by KSeF był od 2023 r. obligatoryjny, ale do tego konieczna jest zgoda Komisji Europejskiej. Zachętą do wystawiania faktur ustrukturyzowanych ma być przede wszystkim skrócenie terminu zwrotu nadwyżki VAT z 60 do 40 dni dla podatników, którzy będą wystawiać faktury wyłącznie za pośrednictwem KSeF.
Uwaga! Otrzymywanie faktur ustrukturyzowanych przy użyciu KSeF będzie wymagać akceptacji odbiorcy faktury. Jeżeli ten jej nie wyrazi, to faktura ustrukturyzowana będzie mogła być przesłana temu podmiotowi w postaci z nim uzgodnionej.
Ponadto w nowelizacji z 29 października 2021 r.:
  • umożliwiono podatnikom wystawianie faktur nie wcześniej niż 60. dnia (zamiast obecnych 30 dni) przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, bądź otrzymaniem (przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi) całości lub części zapłaty;
  • zniesiono obowiązek zamieszczania oznaczenia „Duplikat”, gdy faktura pierwotna ulegnie zniszczeniu lub zaginie;
  • zniesiono obowiązek umieszczania na fakturze korygującej wyrazów „Faktura korygująca” albo „Korekta” oraz wskazywania przyczyny korekty.
Podpisywanie sprawozdań
Już w najbliższą środę (8 grudnia) wejdzie w życie ustawa z 14 października 2021 r. o zmianie ustawy o rachunkowości oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2106), przy czym niektóre jej przepisy zaczną obowiązywać w innych terminach: 1 stycznia 2022 r. i 1 czerwca 2022 r. Akt ten wprowadza zmiany w ustawach o: rachunkowości; podatku dochodowym od osób prawnych; Krajowym Rejestrze Sądowym; biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym; szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. Nowela modyfikuje także zasady konsolidacji sprawozdań finansowych alternatywnych spółek inwestycyjnych (ASI). Dla osób prowadzących działalność gospodarczą z pewnością istotną zmianą jest ta, która zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2022 r. (z zastrzeżeniem art. 13 nowelizacji). Mianowicie będzie możliwość podpisywania sprawozdania finansowego i innych sprawozdań przygotowywanych na podstawie art. 52 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 217.) przez jednego członka zarządu. Chodzi tu m.in. o skonsolidowane sprawozdanie finansowe, sprawozdanie z działalności, sprawozdanie z działalności grupy kapitałowej, sprawozdanie z płatności na rzecz administracji publicznej oraz skonsolidowane sprawozdania z płatności na rzecz administracji publicznej. Teraz sprawozdanie finansowe podpisuje osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych (i nadal tak będzie), oraz kierownik jednostki, a jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy – wszyscy członkowie tego organu. Po zmianach sprawozdanie finansowe będzie mogło być podpisane przez jednego członka organu wieloosobowego, a pozostali będą mogli złożyć: oświadczenie potwierdzające, że sprawozdanie finansowe spełnia wymagania przewidziane w ustawie lub odmowę złożenia takiego oświadczenia.
Istotne zmiany w dobrowolnych ubezpieczeniach
Od 1 stycznia 2022 r. zacznie obowiązywać część przepisów ustawy z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1621). Zgodnie z nowelą objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi albo chorobowym będzie mogło nastąpić tylko na podstawie zgłoszenia złożonego na dokumencie ZUS ZUA. Tym samym nie będzie już możliwe objęcie ww. ubezpieczeniami na podstawie tzw. wniosku dorozumianego, tj. gdy składki za dany miesiąc były rozliczone i opłacone w ustawowym terminie. Ponadto od nowego roku nieterminowe opłacenie składek na dobrowolne ubezpieczenia nie będzie już przyczyną ich ustawania (zmianę tę stosuje się już do składki za grudzień 2021 r., której termin płatności przypada w styczniu 2022 r.). Oznacza to, że nie będzie trzeba składać wniosków o wyrażenie zgody na opłacenie składek po terminie. Wnioski takie (druk US-9) nadal można składać za okresy przed 1 stycznia 2022 r. maksymalnie do 30 czerwca 2022 r.
Uwaga! Osoba, która od 1 grudnia 2021 r. będzie chciała zrezygnować z ubezpieczeń dobrowolnych, będzie musiała wyrejestrować się (na dokumencie ZUS ZWUA). Do rezygnacji nie wystarczy nieopłacenie składek za grudzień.
Ponadto nowelizacja z 24 czerwca 2021 r. wprowadza zmiany dotyczące obowiązków płatnika, m.in. nie będzie on mógł złożyć deklaracji rozliczeniowej i imiennego raportu miesięcznego po upływie pięciu lat od dnia, w którym upłynął termin opłacenia składek rozliczonych w tej deklaracji i w tym raporcie. Złożone później dokumenty nie zostaną przez ZUS przyjęte.
ważne obowiązki:
do 31 grudnia 2021 R.
Ostateczna korekta ZFŚS
Pracodawcy, którzy w 2021 r. prowadzili zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, mają obowiązek dokonania ostatecznej korekty odpisów do końca grudnia. Muszą przeliczyć odpis ponownie i ustalić jego całoroczną wartość, uwzględniając faktyczną przeciętną liczbę pracowników w roku kalendarzowym. Przypomnijmy: równowartość dokonanych odpisów i zwiększeń na dany rok kalendarzowy pracodawcy musieli przekazać na rachunek bankowy funduszu socjalnego w terminie do 30 września, z tym że kwotę stanowiącą co najmniej 75 proc. równowartości odpisów podstawowych musieli przelać do 31 maja. W tym roku odpis nalicza się od kwoty bazowej stanowiącej przeciętne wynagrodzenie miesięczne w gospodarce narodowej w drugim półroczu 2018 r. – 4134,02 zł. Odpis podstawowy na pracownika zatrudnionego w normalnych warunkach pracy wynosi zatem 1550,26 zł.
Coroczny przegląd danych osobowych
Ustawa z 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 746) wymaga od pracodawców, aby dokonywali przynajmniej raz w roku przeglądu danych osobowych zebranych i przetwarzanych w ramach działalności ZFŚS. Przegląd ten ma na celu zidentyfikowanie, a następnie usunięcie danych, które nie są niezbędne do celów, w jakich zostały zebrane. W ramach tej weryfikacji dane powinny zostać ocenione pod kątem wszystkich celów, w jakich są przetwarzane – a więc zarówno w celu ustalenia prawa do świadczeń i ich przyznania, jak i w celu dochodzenia roszczeń przez pracodawcę czy przeciw niemu. Ustalenie, że konkretne dane są niezbędne do realizacji któregokolwiek z ww. celów, pozwala na ich dalsze przechowywanie. Po skończonej weryfikacji rekomendowane jest sporządzenie protokołu z weryfikacji oraz wskazanie, jakie dokumenty lub dane zostały usunięte.
Spis z natury
Podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów (PKPiR) są zobowiązani do sporządzenia i wpisania do księgi spisu z natury towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadów m.in.: na koniec każdego roku podatkowego oraz na dzień 1 stycznia. Przy czym obowiązek sporządzenia spisu z natury na dzień 1 stycznia 2022 r. nie dotyczy podatników, którzy sporządzili spis z natury na 31 grudnia 2021 r. W tym przypadku zamiast spisu z natury na 1 stycznia 2022 r. do księgi wpisuje się spis z natury sporządzony na 31 grudnia 2021 r.
Nowa odsłona TAX FREE
Do końca roku muszą się zarejestrować w systemie informatycznym TAX FREE na platformie PUESC podatnicy, którzy zamierzają dokonywać dostawy towarów podróżnym od 1 stycznia 2022 r. Jest to związane z tym, że zgodnie ze zmianami wprowadzonymi przez ustawę z 27 listopada 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2419) od 1 stycznia 2022 r. wszyscy sprzedawcy w systemie zwrotu VAT podróżnym będą mieli obowiązek wystawiania dokumentów TAX FREE w formie elektronicznej.
Stan prawny na 2 grudnia 2021 r.
Wydawca wyraża zgodę na udostępnianie treści ściągawki klientom biur rachunkowych.