Możliwość przekazywania między sądami najbardziej pilnych zadań, uproszczone delegowanie sędziów, wstrzymywanie i zawieszanie biegu terminów procesowych w wielu sprawach - to rozwiązania przygotowane przez MS w ramach tzw. "tarczy kryzysowej", którą podpisał we wtorek prezydent Andrzej Duda.

Jak podkreśliło w środę Ministerstwo Sprawiedliwości, celem działań resortu jest zapewnienie funkcjonowania sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych w szczególnych warunkach związanych z przeciwdziałaniem epidemii. Chodzi między innym o zagwarantowanie rozpatrywania w sądach spraw pilnych, bezwzględnie wymagających rozpoznania. "Musi być to możliwe również wtedy, gdy sąd w danej miejscowości będzie na pewien okres całkowicie zamknięty, na przykład w przypadku konieczności poddania kwarantannie sędziów, asesorów sądowych lub pracowników sądu" - wskazano w komunikacie.

Jak dodano, w ustawie podpisanej we wtorek przez prezydenta znajduje się rozwiązanie polegające na możliwości powierzenia wykonywania niecierpiących zwłoki zadań innemu sądowi. Uproszczony został również tryb delegowania sędziów do innego sądu. "Umożliwi to wsparcie sądów, które pracują w niedostatecznej obsadzie, a rozpoznają sprawy pilne, zarówno własne jak i powierzone. Nowelizacja szczegółowo określa rodzaj spraw, które uznaje się za pilne. Są to m.in. sprawy dotyczące nieletnich, tymczasowe aresztowanie czy ENA (Europejski Nakaz Aresztowania)" - podkreślił resort.

Zgodnie z nowymi przepisami w okresie epidemii nie będzie można wykonywać eksmisji z mieszkań. Ustawa przewiduje też m.in. wstrzymanie nierozpoczętego i zawieszenie rozpoczętego biegu: terminów przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary w sprawach o przestępstwa, przestępstwa i wykroczenia skarbowe oraz w sprawach o wykroczenia oraz terminów procesowych i sądowych w postępowaniach sądowych.

Przepisy przewidują, że jeżeli przeprowadzenie konkursu na aplikację uzupełniającą sędziowską okaże się niemożliwe do 15 lipca 2020 r., będzie to równoznaczne z odwołaniem naboru na aplikację uzupełniającą sędziowską i nie zostanie w ogóle przeprowadzony. W takim przypadku kandydatom zostaną zwrócone opłaty uiszczone za udział w konkursie.

Wprowadzony został również przepis mający na celu przyznanie dodatkowych uprawnień urlopowych pracownikom, którzy przygotowują się do egzaminów adwokackiego i radcowskiego.

Przyjęta przez Sejm ustawa przewiduje możliwość udzielenia przez sąd penitencjarny przerwy w karze. Przepis ma mieć zastosowanie wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach, gdy jest to niezbędne dla ograniczenia ryzyka epidemii w zakładzie karnym. Możliwość wystąpienia z wnioskiem o udzielenie skazanemu przerwy w karze miałby wyłącznie dyrektor zakładu karnego, za akceptacją Centralnego Zarządu Służby Więziennej. Sprzeciw od przerwy w karze będzie mógł wnieść prokurator. Termin wyjątkowej przerwy w karze będzie ograniczony do czasu zakończenia stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu koronawirusa.

Nowa ustawa pozwoli także przeznaczyć pieniądze wypracowane przez więźniów i zgromadzone w Funduszu Aktywizacji Zawodowej Skazanych i Rozwoju Przywięziennych Zakładów Pracy na zakup sprzętu i środków ochrony potrzebnych w więziennictwie do walki z zagrożeniem epidemicznym.

Przepisy przewidują także poszerzone zastosowanie Systemu Dozoru Elektronicznego (SDE). Górna granica orzeczonych kar lub sumy kar pozbawienia wolności, warunkujących możliwość odbycia kary w tym systemie, wyniesie 18 miesięcy; dotychczas był to jeden rok pozbawienia wolności.

Jednocześnie zaostrzono przepisy związane z karaniem osób, które mając świadomość zakażenia koronawirusem narażają na to zakażenie innych. Dotychczas tego typu czyn podlegał grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Teraz będzie zagrożony karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, a w przypadku narażenia wielu osób nawet do 10 lat.

Ustawa przewiduje też, że w stanie zagrożenia epidemicznego lub stanie epidemii zajęte przedmioty mające znaczenie dla zdrowia lub bezpieczeństwa publicznego będzie można nieodpłatnie przekazać podmiotom leczniczym, Państwowej Straży Pożarnej, Siłom Zbrojnym, Policji, Straży Granicznej oraz instytucjom państwowym i samorządowym.(PAP)