Polska może być centrum logistycznym na rzecz odbudowy Ukrainy

Ukraińska gospodarka skurczyła się o jedną trzecią – to namacalny efekt wojny toczącej się za wschodnią granicą Polski. Koszty odbudowy kraju zniszczonego przez rosyjskie wojska są liczone w setkach miliardów dolarów. Bez wsparcia sojuszników oraz organizacji międzynarodowych bieżące funkcjonowanie Ukrainy oraz jej odbudowa w przyszłości nie będą możliwe. Polska systematycznie i kompleksowo angażuje się w różne mechanizmy wsparcia kierowane do władz ukraińskich, uchodźców przebywających w naszym kraju oraz ludności dotkniętej wojną, przebywającej w Ukrainie.

Wiele form współpracy

W perspektywie wieloletniej zaangażowanie Polski w proces powojennej odbudowy Ukrainy może stanowić najważniejszy obszar współpracy gospodarczej Warszawy i Kijowa. Doświadczenie Polski jako centrum logistycznego dla bieżącej pomocy może zostać rozszerzone na centrum logistyczne na rzecz odbudowy Ukrainy.

Jak podkreślił Waldemar Buda, minister rozwoju i technologii (resort ten na bieżąco koordynuje współpracę polsko-ukraińską), podczas otwarcia targów ReBuild Ukraine, które odbywały się 15–16 lutego w Warszawie, jest bardzo ważne, żeby łączyć instytucje oraz firmy i już teraz dyskutować o tym, jak w przyszłości odbudowywać Ukrainę. Krokiem w tym kierunku było stworzenie bazy polskich firm zainteresowanych udziałem w procesie odbudowy.

Już 9 czerwca 2022 r. Ministerstwo Rozwoju i Technologii we współpracy z Polską Agencją Inwestycji i Handlu (PAIH) rozpoczęło nabór polskich firm zainteresowanych wznowieniem eksportu i udziałem w odbudowie Ukrainy. Jak dotąd zgłosiło się ponad 1750 podmiotów reprezentujących różne branże – 30 proc. z nich stanowią firmy budowlane, ale nie brakuje też przedstawicieli branży maszynowej, IT i farmaceutycznej. W ramach inicjatywy odbywają się też webinaria, szkolenia i konsultacje dla firm przygotowujące polski biznes do współpracy w odbudowie Ukrainy.

Na przełomie lutego i marca tego roku zostanie wydany katalog polskich firm, które chcą uczestniczyć w projektach odbudowy. Na zapytanie PAIH w sprawie umieszczenia oferty w katalogu odpowiedziało ponad 500 firm. Katalog dostępny będzie w trzech wersjach językowych: polskiej, ukraińskiej i angielskiej.

Resort rozwoju i technologii podejmuje działania na rzecz bieżącego utrzymywania polsko-ukraińskich relacji biznesowych mimo trudności spowodowanych wojną. Przy wsparciu MRiT Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych wznowiła w czerwcu 2022 r. możliwość ubezpieczania należności krótkoterminowych w kontraktach eksportowych z kontrahentami ukraińskimi.

Obecnie Ministerstwo Rozwoju i Technologii pracuje nad przygotowaniem rozwiązań prawnych, które umożliwią ubezpieczanie projektów inwestycyjnych w Ukrainie w formie zabezpieczenia kredytów na realizację długoterminowych kontraktów eksportowych oraz inwestycji bezpośrednich. Prace legislacyjne dotyczą także włączenia przez Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych do swojej oferty reasekuracji ubezpieczeń transportu towarowego w przewozach przekraczających granicę polsko-ukraińską. Rozwiązania te mają szansę zwiększyć bieżącą wymianę handlową oraz zniwelować obawy kontrahentów związane z ryzykiem biznesowym powodowanym wojną.

Ważnych inicjatyw jest więcej. W czerwcu ub.r. minister Waldemar Buda uczestniczył w polsko-ukraińskich konsultacjach międzyrządowych w Kijowie, podczas których podpisano porozumienie o współpracy gospodarczej w zakresie instrumentów wsparcia bilateralnego handlu. We wrześniu 2022 r. w Rzeszowie resort rozwoju i technologii zorganizował zaś ósme posiedzenie Polsko-Ukraińskiej Komisji Międzyrządowej ds. Współpracy Gospodarczej, któremu przewodniczył Waldemar Buda wraz z Iryną Vereshchuk, wicepremier i minister ds. reintegracji terytoriów tymczasowo okupowanych Ukrainy.

Ukraina na drodze do UE

Całkowity koszt odbudowy Ukrainy może wynieść nawet 750 mld dol. To ogromne wyzwanie, które oznacza jednocześnie konieczność finansowania tego procesu z różnych źródeł, począwszy od organizacji międzynarodowych, przez wsparcie poszczególnych państw, a na sektorze prywatnym kończąc. Polska postuluje, aby w finansowaniu procesu odbudowy wykorzystać zamrożone rezerwy rosyjskiego banku centralnego i przejęte aktywa rosyjskich oligarchów. Jak wskazuje Warszawa, jest to wyzwanie natury prawnej, które powinno być jednak postrzegane jako szansa.

Na razie nie wiadomo, jak będzie wyglądało zarządzanie projektami odbudowy Ukrainy. Wydaje się jednak, że przyjmie ono różnorodne formy. W grę wchodzą przetargi ogłaszane przez organizacje międzynarodowe, projekty realizowane przez poszczególne kraje we współpracy z Ukrainą, a także przetargi ogłaszane bezpośrednio przez władze ukraińskie. O ostatecznym kształcie procedur zdecydują władze w Kijowie.

W grudniu 2022 r. grupa G7 utworzyła wielostronną Platformę Koordynacji Darczyńców, która ma integrować istniejące mechanizmy udzielania Ukrainie bieżącego, ale i długoterminowego wsparcia także w odbudowie. Ministerstwo Rozwoju i Technologii ma nadzieję, że Polska zostanie włączona w prace komitetu sterującego platformy przy aktywnym poparciu strony ukraińskiej. Na forum UE trwają też prace nad uruchomieniem własnego instrumentu finansowego ReBuild Ukraine.

Odbudowa Ukrainy to nie tylko odbudowa budynków, lecz także modernizacja kraju i reformy umożliwiające członkostwo w Unii Europejskiej, zwłaszcza w kontekście wejścia Ukrainy na ścieżkę kraju kandydującego do UE. W całym procesie równie ważne będą inwestycje w rekonstrukcję sektora energetycznego i rozwój energetyki odnawialnej. Wojna w Ukrainie znacząco zachwiała unijnym bezpieczeństwem energetycznym, w tym uwypukliła problem uzależnienia krajów UE od rosyjskiego gazu i ropy. Obecnie wszystkie kraje podejmują działania zarówno w kierunku dywersyfikacji źródeł zaopatrzenia w surowce, jak i rozwoju innych form pozyskiwania energii. Dotyczy to także Ukrainy.

Wsparcie odbudowy – oprócz sprecyzowanych celów i planu pomocy – to także wymiana doświadczeń i know-how. Polski resort rozwoju i technologii deklaruje wsparcie Ukrainy w procesie dostosowania prawodawstwa do wymogów UE. Przed Ukrainą jest jeszcze wiele do zrobienia, potrzebne są kolejne reformy gospodarcze i usprawnienia, ale proces zmian już się zaczął i Polska aktywnie ten proces wspiera.

W maju 2022 r. wystartowała podstrona MRiT z zamówieniami publicznymi organizacji międzynarodowych przeznaczonymi dla Ukrainy, na której są dostępne informacje o zamówieniach publicznych ogłoszonych przez organizacje międzynarodowe, banki międzynarodowe, ale też kraje członkowskie UE, kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz inne kraje świadczące pomoc dla Ukrainy, jeżeli zamówienia są kierowane do przedsiębiorców spoza tego kraju. Oddzielna podstrona dotyczy zamówień ogłaszanych bezpośrednio przez władze Ukrainy, w których mogą uczestniczyć firmy spoza Ukrainy, w tym z Polski.

Wsparcie dla ukraińskiej przedsiębiorczości

W kontekście powrotu ukraińskiej gospodarki na przedwojenne tory istotne jest wspieranie tamtejszej przedsiębiorczości oraz aktywności zawodowej obywateli tego kraju, zarówno w Polsce, jak i w Ukrainie.

Od początku wojny granicę z Polską przekroczyło ponad 9 mln Ukraińców. Ok. 1,5 mln z nich nadal pozostaje w naszym kraju. Dzięki nowelizacji ustawy o pomocy dla obywateli Ukrainy wszyscy Ukraińcy legalnie przebywający na terytorium RP mogą zakładać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy. Resort rozwoju i technologii uruchomił też stronę internetową www.biznes.gov.pl/ukraina, gdzie znajdują się informacje dotyczące zakładania działalności gospodarczej, ale też na temat podejmowania pracy i zatrudniania obywateli Ukrainy.

Działania na rzecz stymulowania ukraińskiej przedsiębiorczości w Polsce przynoszą efekty. Od połowy marca 2022 r. do 31 grudnia 2022 r. obywatele Ukrainy założyli ponad 17,5 tys. nowych działalności gospodarczych. W lipcu i sierpniu CEIDG odnotowało 10-krotny wzrost liczby wniosków o wpis w porównaniu ze styczniem i lutym 2022 r.

Od maja 2022 r. w Warszawie działa też biuro Diia.Business, które powstało w wyniku współpracy podjętej przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii z ukraińskim Ministerstwem Transformacji Cyfrowej oraz Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości i Eksportu Ukrainy. To ukraińskie centrum pomocy dla przedsiębiorców z tego kraju. Dotychczas centra wsparcia ukraińskich przedsiębiorców Diia.Business działały w kilkunastu miastach Ukrainy i zajmowały się udzielaniem bezpłatnych konsultacji oraz porad w zakresie otwarcia firmy, kwestii podatkowych, marketingu, sprzedaży, eksportu i innych. Teraz ukraińscy przedsiębiorcy mogą uzyskać wsparcie w Warszawie. Przestrzeń wraz z niezbędną infrastrukturą została udostępniona bezpłatnie na okres jednego roku.

Od początku marca ubiegłego roku małe i średnie firmy z Ukrainy mogą prowadzić swoją działalność z terytorium Polski, a dzięki staraniom PAIH mają dostęp do bezpłatnej przestrzeni biurowej wraz z niezbędną infrastrukturą.

partner