Finowie i Szwedzi lada chwila oficjalnie będą się starać o przyjęcie do NATO. Po agresji Rosji na Ukrainę chęć dołączenia do Sojuszu tych dwóch zaniepokojonych wojną nordyckich społeczeństw jest wielka, a rządy w Helsinkach i Sztokholmie już stawiają pierwsze kroki na drodze do akcesji. Przed spodziewanym na późne lato lub wczesną jesień poszerzeniem NATO czekają nas jeszcze formalności, prawdopodobnie mniej żmudne niż w przeszłości.
Bazując na rozszerzeniowych doświadczeniach z przeszłości, scenariusz wyglądać będzie prawdopodobnie następująco. Początek całej procedury to formalne poinformowanie przez rządy Szwecji i Finlandii o woli dołączenia do Sojuszu. Następnie Rada Północnoatlantycka (najważniejszy organ decyzyjny NATO) na drodze konsensusu podejmie decyzję o upoważnieniu sekretarza generalnego NATO Jensa Stoltenberga do oficjalnego wystosowania zaproszenia do rozmów akcesyjnych. Po tym kroku Finowie i Szwedzi zasiądą do rozmów z ekspertami Sojuszu, by ustalić, czy spełniają polityczne, prawne i wojskowe zobowiązania. Tu większych przeszkód się nie oczekuje.
Bałtyk stanie się morzem wewnętrznym NATO. To efekt rosyjskiej inwazji na Ukrainę
Bałtyk stanie się morzem wewnętrznym NATO. To efekt rosyjskiej inwazji na Ukrainę

Zobacz również
Po rozmowach szefowie MSZ państw aplikantów poinformują w liście do sekretarza generalnego NATO o zaakceptowaniu zobowiązań członkowskich. Później Rada Północnoatlantycka prawdopodobnie opublikuje akcesyjny protokół, który będzie musiał zostać ratyfikowany przez każdego z członków NATO (obecnie 30 państw). Na koniec kandydaci z północy Europy otrzymają formalne zaproszenie do przyłączenia się do Sojuszu, które zatwierdzą w ramach krajowych procedur i zarejestrują w Departamencie Stanu USA.
Portal think tanku Atlantic Council wylicza, że w przypadku Czech, Węgier i Polski, które dołączyły do Sojuszu w 1999 roku, cały formalny proces trwał około dwudziestu miesięcy. Przy rozszerzeniu z 2004 roku (siedem państw) było to około 18 miesięcy. Wszystko wskazuje, że Finlandia i Szwecja nie będą tyle czekać. Jest niemal pewne, że ich negocjacje akcesyjne zostaną znacznie przyspieszone, kluczowy będzie tutaj prawdopodobnie szczyt NATO w Madrycie pod koniec czerwca. Przy tym wszystkim największą niewiadomą pozostaje to, ile czasu potrzebna będzie na uzyskanie trzydziestu ratyfikacji. Fińscy i szwedzcy dyplomaci w dwustronnych rozmowach w stolicach NATO zabiegają, by przebiegło to jak najszybciej.
Czy istnieje ryzyko, że któryś z członków NATO sprzeciwi się rozszerzeniu? Teoretycznie tak, ale do tej pory żaden kraj nie wysyłał takich sygnałów. Najbardziej niepokojące płyną z Chorwacji, której prezydent Zoran Milanović opowiedział się przeciwko „zielonemu światłu”, uzależniając je od zmiany prawa wyborczego w Bośni i Hercegowinie. Opinia chorwackiego prezydenta wywołała w kraju polityczną burzę, ale poza tym nie ma większego znaczenia. W sprawie zgody na akcesję decydującą rolę odegrają chorwacki rząd i parlament, co zresztą przyznaje sam Milanović. A MSZ w Zagrzebiu deklaruje poparcie dla rozszerzenia NATO o dwa dotychczas neutralne kraje.
Jasne jest również stanowisko polskiego rządu. „Jeżeli Finlandia i Szwecja złożą formalne wnioski o przystąpienie do NATO, to Polska udzieli pełnego wsparcia dla ich szybkiego przystąpienia do Sojuszu” – tweetował rzecznik polskiego rządu Piotr Müller po spotkaniu w Warszawie na początku maja między premierem Mateuszem Morawieckim a szefową fińskiego gabinetu Sanną Marin.
Nadchodzącej poważnej zmiany w architekturze bezpieczeństwa w Europie oczywiście obawia się Moskwa. Wiele wskazuje, że na taką przyszłość negatywnie patrzy także Pekin. Jak odnotował portal Politico, chińskie media państwowe zaczęły krytycznie pisać o Finlandii i Szwecji, oskarżając Helsinki i Sztokholm o prowokowanie Rosji. Zgodnie z oficjalną linią ChRL poszerzenie NATO o kraje na wschodzie Europy stanowi jedną z głównych przyczyn obecnej wojny w Ukrainie. ©℗