rozwiń ›

Wprowadzi nowe zasady obliczania podstawy wymiaru, zmieni sposób rozliczeń rocznych, a także wpłynie na zasady dla osób współpracujących. W tym artykule przedstawiamy najczęściej zadawane pytania, dokładne wyliczenia, cytaty ustawodawców i pełne omówienie nowych regulacji – tak, by odpowiedzieć na najczęściej zadawane pytania.

Składka zdrowotna po zmianach 2026 – jak działa nowa podstawa wymiaru?

Obecnie składka zdrowotna wynosi:

  • Na skali podatkowej – 9% podstawy wymiaru, którą jest dochód,
  • Na podatku liniowym – 4,9% podstawy wymiaru, którą jest dochód,
  • – w obu przypadkach podstawa wymiaru nie może być niższa niż 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę.

W przypadku ryczałtu wysokość składki zależy od progu rocznych przychodów. Podstawą wymiaru jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie z IV kwartału roku poprzedniego.

W obecnym stanie prawnym:

  • Skala podatkowa – składka zdrowotna nie podlega zaliczeniu w koszty ani odliczeniu od dochodu.
  • Podatek liniowy – możliwe jest zaliczenie w koszty lub odliczenie od dochodu, ale tylko do ustawowego limitu.
  • Ryczałt – można pomniejszyć przychód o 50% zapłaconych składek.

Składka zdrowotna 2026 na skali podatkowej i podatku liniowym – część zryczałtowana i procentowa

Nowa konstrukcja składki zdrowotnej w 2026 roku wprowadza dwuelementową podstawę wymiaru:

  • Część zryczałtowana – obliczana od 75% minimalnego wynagrodzenia za pracę.
  • Część urealniona – naliczana po przekroczeniu 1,5-krotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw (IV kwartał roku poprzedniego).

W praktyce oznacza to, że:

  • dla dochodów nieprzekraczających 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia, składka wyniesie 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia,
  • po przekroczeniu tego progu – dodatkowo 4,9% od nadwyżki ponad ustalony limit.

Składka zdrowotna 2026 na ryczałcie – od jakiego progu rośnie obciążenie?

Dla przedsiębiorców na ryczałcie zasady również będą dwuelementowe:

  • Część zryczałtowana – 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia.
  • Część urealniona – naliczana po przekroczeniu 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia z IV kwartału roku poprzedniego.

W efekcie:

  • do progu 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia – składka pozostanie stała,
  • powyżej tego pułapu – naliczane będzie dodatkowe 3,5% od nadwyżki.

Składka zdrowotna dla osób współpracujących od 2026 roku – ile zapłacą?

Reforma obejmuje także osoby współpracujące z przedsiębiorcą. Od 2026 roku ich składka zdrowotna będzie wynosiła 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia.

Wprowadzono również istotne zmiany w zasadach rozliczania nadpłat. Jeśli kwota nadpłaty z rocznego rozliczenia będzie niższa niż 160 zł(czyli 10-krotność kosztów upomnienia, obecnie 16 zł), nie zostanie ona zwrócona nawet na wniosek przedsiębiorcy. Zamiast tego, nadpłata będzie zaliczana na poczet przyszłych składek.

Nowe zasady dotyczące zwrotu nadpłat będą obowiązywać już od rozliczeń za rok 2025, składanych w roku 2026.

Likwidacja odliczenia składki zdrowotnej – co zmienia się w podatku liniowym i ryczałcie?

Reforma usuwa możliwość rozliczania części zapłaconych składek zdrowotnych w podatku dochodowym dla:

  • przedsiębiorców na podatku liniowym (19%),
  • przedsiębiorców na ryczałcie.

Skala podatkowa już obecnie nie przewiduje takiej opcji.

Kto zyska, a kto straci na zmianach w składce zdrowotnej 2026?

Według ustawodawców, na reformie zyska około 2,45 mln przedsiębiorców z ogólnej liczby 2,6 mln objętych zmianami. Stracą głównie przedsiębiorcy z bardzo wysokimi przychodami na ryczałcie – szacuje się, że dotyczy to około 131 tys. osób.

Ustawodawcy wskazują – „Nowe regulacje mają na celu wsparcie przedsiębiorców z niskimi i średnimi dochodami, którzy będą płacić stałą składkę. Z kolei osoby zarabiające powyżej określonych progów będą miały składkę uzależnioną od dochodu/przychodu”.

Składka zdrowotna 2026 – progresywny charakter i niższe koszty

W uzasadnieniu ustawy podkreślono – „Tak skonstruowane przepisy nie tylko zachowują progresywny charakter składki, ale także obniżają koszty dla większości przedsiębiorców”.

Dla przedsiębiorców o wysokich dochodach:

  • Skala podatkowa i podatek liniowy – składka pozostanie powiązana z dochodem po przekroczeniu 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia.
  • Ryczałt – podobne rozwiązanie, ale próg to 3-krotność przeciętnego wynagrodzenia, a stawka od nadwyżki wyniesie 3,5%.

Od kiedy wejdą nowe przepisy?

Nowe zasady zaczną obowiązywać od 2026 roku, a pierwsze roczne rozliczenie według nowych reguł przedsiębiorcy złożą w 2027 roku.

  • Podsumowanie – najważniejsze zmiany w punktach
  • Wprowadzenie dwuelementowej podstawy wymiaru składki zdrowotnej.
  • Stała składka do określonych progów dochodu lub przychodu, a powyżej nich – dodatkowa procentowa od nadwyżki.
  • Likwidacja możliwości odliczania składki zdrowotnej od podatku dla ryczałtu i podatku liniowego.
  • Nowe zasady zwrotu nadpłat – brak zwrotu przy kwocie poniżej 160 zł.
  • Zmiany obejmą również osoby współpracujące.
  • Celem reformy jest obniżenie kosztów dla większości przedsiębiorców oraz zachowanie progresji w systemie składkowym.

Składka zdrowotna po zmianach 2026 – najczęściej zadawane pytania (FAQ)

1. Od kiedy obowiązuje nowa składka zdrowotna 2026?

Nowe przepisy dotyczące składki zdrowotnej zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 roku. Pierwsze rozliczenie roczne według nowych zasad przedsiębiorcy złożą w roku 2027.

2. Jak obecnie obliczana jest składka zdrowotna na skali podatkowej?

W 2025 roku składka zdrowotna na skali podatkowej wynosi 9% dochodu, przy czym podstawa nie może być niższa niż 75% minimalnego wynagrodzenia.

3. Jak obecnie obliczana jest składka zdrowotna na podatku liniowym?

Na podatku liniowym obowiązuje stawka 4,9% dochodu, z tą samą minimalną podstawą – 75% minimalnego wynagrodzenia.

4. Jak wygląda obecnie składka zdrowotna na ryczałcie?

Jej wysokość zależy od progu rocznych przychodów, a podstawą jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie z IV kwartału roku poprzedniego.

5. Co zmieni się w składce zdrowotnej 2026 dla skali podatkowej i podatku liniowego?

Podstawa wymiaru będzie składała się z części zryczałtowanej (9% od 75% minimalnego wynagrodzenia) oraz części urealnionej (4,9% od nadwyżki po przekroczeniu 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia).

6. Co zmieni się w składce zdrowotnej 2026 dla ryczałtu?

Podobnie jak w innych formach opodatkowania, pojawi się część zryczałtowana (9% od 75% minimalnego wynagrodzenia) i część urealniona (3,5% od nadwyżki po przekroczeniu 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia).

7. Jakie są progi dochodowe i przychodowe w nowej składce zdrowotnej 2026?

  • Skala podatkowa i podatek liniowy: próg 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia.
  • Ryczałt: próg 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia.

8. Czy składka zdrowotna 2026 będzie stała dla wszystkich?

Nie. Dla osób z niskimi i średnimi dochodami będzie stała, ale po przekroczeniu progu – rośnie o określony procent od nadwyżki.

9. Co z odliczeniem składki zdrowotnej od podatku?

Od 2026 roku zlikwidowana zostanie możliwość odliczania składki zdrowotnej dla podatku liniowego i ryczałtu. Skala podatkowa już wcześniej nie dawała takiej opcji.

10. Jak zmieni się składka zdrowotna dla osób współpracujących?

Będzie wynosić 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia – niezależnie od wysokości przychodów.

11. Jak będzie wyglądać roczne rozliczenie składki zdrowotnej w 2026 roku?

W przypadku nadpłaty poniżej 160 zł (10-krotność kosztów upomnienia) zwrot nie będzie realizowany – kwota zostanie zaliczona na poczet przyszłych składek.

12. Kiedy wchodzą w życie nowe zasady zwrotu nadpłat składki zdrowotnej?

Już od rozliczenia za 2025 rok, które składane będzie w 2026 roku.

13. Ilu przedsiębiorców zyska na zmianach w składce zdrowotnej 2026?

Około 2,45 mln z 2,6 mln objętych reformą zapłaci mniej niż obecnie.

14. Kto zapłaci więcej po zmianach?

Najwyższe obciążenia dotkną przedsiębiorców z dużymi przychodami na ryczałcie – około 131 tys. osób.

15. Dlaczego wprowadzono dwuelementową podstawę wymiaru składki zdrowotnej?

Celem jest zachowanie progresji i obniżenie kosztów dla większości przedsiębiorców, przy jednoczesnym dostosowaniu składki do realnych dochodów przy wysokich zarobkach.

16. Czy nowa składka zdrowotna 2026 obejmie tylko przedsiębiorców?

Tak – zmiany dotyczą osób prowadzących działalność gospodarczą, także na ryczałcie i podatku liniowym, oraz osób współpracujących.

17. Czy zmiany obejmą minimalną wysokość składki zdrowotnej?

Tak – minimalna podstawa pozostaje na poziomie 75% minimalnego wynagrodzenia.

18. Jak nowe zasady wpłyną na przedsiębiorców z dochodami poniżej progu?

Będą płacić stałą, zryczałtowaną składkę – niższą niż obecnie, jeśli ich dochody są niewielkie.

19. Jak nowe zasady wpłyną na przedsiębiorców z dochodami powyżej progu?

Zapłacą stałą część składki plus dodatkowy procent od nadwyżki ponad ustalony próg.

20. Czy nowe przepisy będą korzystne dla większości przedsiębiorców?

Tak – ustawodawcy wskazują, że większość (ponad 94%) zapłaci mniej niż obecnie, a system pozostanie progresywny.