Stopień alarmowy BRAVO – czy to realne zagrożenie atakiem terrorystycznym?

Co to jest stopień alarmowy BRAVO?

Stopień alarmowy BRAVO to drugi z czterostopniowej skali stopni alarmowych, które wprowadzone mogą zostać w Polsce w razie zagrożenia wystąpieniem zdarzenia o charakterze terrorystycznym. Kiedy można uznać, że zdarzenie nosi znamiona takiego czynu?

Zgodnie z art. 2 ustawy o działaniach antyterrorystycznych będzie to sytuacja, co do której istnieje podejrzenie, że powstała na skutek przestępstwa o charakterze terrorystycznym. Chodzi zatem o rezultat czynu zagrożonego karą co najmniej 5 lat pozbawienia wolności, a popełnionego w celu poważnego zastraszenia wielu osób, zmuszenia organu władzy publicznej Polski lub innego państwa albo organu organizacji międzynarodowej do podjęcia lub zaniechania określonych czynności, bądź też po to, by wywołać poważne zakłócenia w ustroju lub gospodarce. Przestępstwem terrorystycznym będzie też groźba popełnienia któregoś ze wskazanych uczynków.

Stopnie alarmowe CRP wprowadzane są zaś w przypadku zagrożenia w cyberprzestrzeni. Dotyczą one zatem systemów teleinformatycznych organów administracji publicznej lub będących częścią infrastruktury krytycznej. Stopień BRAVO-CRP to drugi stopień alarmowy w czterostopniowej skali przewidzianej w ustawie o działaniach antyterrorystycznych.

Zasady i podstawy wprowadzania BRAVO i BRAVO-CRP

Czy stopień BRAVO oznacza realne zagrożenieatakiem terrorystycznym? Zgodnie z ustawą drugi stopień można wprowadzić w razie zaistnienia zwiększonego i przewidywalnego zagrożenia wystąpieniem takiego zdarzenia. Co ważne, konkretny cel ataku nie jest jednak zidentyfikowany przez służby, co odróżnia BRAVO od trzeciego stopnia CHARLIE, w którym musi być on określony z prawdopodobieństwem. Mimo to, stopień BRAVO to realne niebezpieczeństwo.

Decyzję o wprowadzeniu, zmianie i odwołaniu BRAVO i BRAVO-CRP, podobnie jak innych stopni alarmowych, podejmuje Prezes Rady Ministrów. Przed wydaniem stosownego zarządzenia, Premier zasięga opinii ministra ds. wewnętrznych i Szefa ABW. W wypadkach niecierpiących zwłoki decyzję może podjąć zaś minister ds. wewnętrznych po otrzymaniu opinii od Szefa ABW. Warto zaznaczyć, że w razie, gdy zagrożenie dotyczy placówek zagranicznych lub systemów teleinformatycznych ministra ds. zagranicznych, wówczas wprowadzenie alarmu opiniuje także Szef Agencji Wywiadu.

Niezwłocznie po wprowadzeniu, zmianie lub odwołaniu stopnia BRAVO, a także innych stopni alarmowych, Premier informuje o swojej decyzji Prezydenta, a także Marszałków: Sejmu i Senatu.

Co oznacza wprowadzenie stanu alarmowego w praktyce?

Wprowadzenie stanu alarmowego to przede wszystkim znak dla służb i instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, a także dla organów administracji publicznej, że konieczne jest zachowanie wzmożonej czujności. To również sygnał dla obywateli, którzy powinni być w tym czasie bardziej wyczuleni na nietypowo zachowujące się osoby lub niecodziennie wyglądające i zostawione w przestrzeni publicznej przedmioty bądź zaparkowane samochody.

Szczegółowe zadania organów państwa w związku z wprowadzeniem BRAVO i BRAVO-CRP, a także pozostałych stopni alarmowych określone zostały zaś w rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 25 lipca 2016 roku. W związku z drugim stopniem organy administracji publicznej, kierownicy służb i właściwych instytucji w sprawach bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego powinni w szczególności:

• prowadzić zwiększoną kontrolę skupisk ludzi i obiektów użyteczności publicznej;
• poinformować społeczeństwo o możliwym zagrożeniu i sposobach postępowania w razie jego zaistnienia;
• wprowadzić obowiązek noszenia broni długiej i kamizelek kuloodpornych przez umundurowanych funkcjonariuszy lub żołnierzy, którzy bezpośrednio realizują zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa;
• sprawdzić działanie zasilania awaryjnego;
• sprawdzić i wzmocnić ochronę ważnych obiektów publicznych;
• zweryfikować zapasy materiałów i sprzętu, w tym medycznego, na wypadek zaistnienia zdarzenia terrorystycznego.

W razie wprowadzenia stopnia alarmowego BRAVO-CRP zobowiązane są natomiast przede wszystkim do:

• wprowadzenia całodobowych dyżurów administratorów systemów kluczowych do funkcjonowania organizacji, a także personelu, który uprawniony jest do decydowania w sprawach bezpieczeństwa systemów teleinformatycznych.

Trzeba wyraźnie podkreślić, że lista działań, które powinny być podjęte w związku z zagrożeniem atakiem terrorystycznym lub w cyberprzestrzeni nie jest zamknięta. Oznacza to, że należy ją dostosować do bieżącej sytuacji.

Stopnie alarmowe BRAVO w Polsce

Jak pokazują dane udostępnione na stronach rządowych, stopnie alarmowe i stopnie alarmowe CRP wprowadzane były w Polsce lub na jej określonych obszarach wielokrotnie. Po raz pierwszy stopień alarmowy ALFA obowiązywał od 7 do 10 lipca 2016 roku w Warszawie w związku z odbywającym się w stolicy szczytem NATO. Kolejne związane były m.in. z 31. Światowymi Dniami Młodzieży w Krakowie, 24. Konferencją Stron Ramowej Konwencji ONZ w sprawie zmian klimatu w Katowicach, czy obchodami 80. rocznicy wybuchu II Wojny Światowej.

W ostatnich latach stopnie alarmowe, w tym alarmy CRP, wprowadzane były przede wszystkim ze względu na sytuację geopolityczną w naszym regionie tj. zbrojny atak Rosji na Ukrainę i tzw. działania hybrydowe prowadzone przez Rosję i Białoruś. Obowiązywanie ostatnich ze stopni, które wprowadzone zostały w 2024 roku, zgodnie z decyzją Premiera przedłużone zostało do 31 sierpnia 2025 roku. Zarządzenie dotyczy:

• BRAVO-CRP – na terytorium całego kraju;
• BRAVO – na terytorium całego kraju;
• BRAVO – w stosunku do polskiej infrastruktury energetycznej, która mieści się poza granicami kraju.