Dlaczego Prokuratura Krajowa chce postawić zarzuty I prezes Sądu Najwyższego?

Jak informuje Prokuratura Krajowa, "16 lipca 2025 r. prokurator z Wydziału Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej skierował do Izby Odpowiedzialności Zawodowej Sądu Najwyższego oraz do Trybunału Stanu wnioski o podjęcie uchwał zezwalających na pociągnięcie Małgorzaty Manowskiej, sędzi Sądu Najwyższego oraz członka Trybunału Stanu, do odpowiedzialności karnej, w związku z ustaleniami poczynionymi w śledztwie o sygn. 1001-14.Ds.57.2024.

Prokuratura dodaje, że "4 września 2024 r. prokurator z Wydziału Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej wszczął śledztwo o sygn. 1001-14.Ds.57.2024 w sprawie niedopełnienia obowiązków przez Przewodniczącego Trybunału Stanu w związku z niezwołaniem posiedzenia pełnego składu Trybunału Stanu w terminie wynikającym z przepisów " - pisze Prokuratura Krajowa. Postępowanie w tej sprawie zostało zainicjowane zawiadomieniem złożonym w dniu 12 czerwca 2024 r. przez ośmiu członków Trybunału Stanu. Do prowadzonego śledztwa dołączono następnie materiały innych postępowań pozostających w związku podmiotowo-przedmiotowym, w tym z zawiadomienia pełnomocników sędziego Pawła Juszczyszyna oraz sędziów Sądu Najwyższego".

Jakie czyny zabronione popełniła zdaniem PK Małgorzata Manowska?

"W wyniku przeprowadzonego śledztwa - informuje PK- prokurator uzyskał materiał dowodowy dostatecznie uzasadniający podejrzenie, że Małgorzata Manowska, sędzia Sądu Najwyższego oraz członek Trybunału Stanu, popełniła trzy czyny zabronione polegające na:

  • przekroczeniu uprawnień w okresie od 7 października 2021 roku do 14 lipca 2022 roku, w ten sposób, że jako Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego i Przewodnicząca Kolegium Sądu Najwyższego potraktowała nieoddanie głosów przez 10 członków oraz zastępców Kolegium podczas 7 głosowań przeprowadzonych w trybie obiegowym – z rażącym naruszeniem art. 21 § 3 ustawy o Sądzie Najwyższym w zw. z art. 21 ust. 2a i 2c ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa – jako oddanie głosu wstrzymującego się, wskutek czego bezzasadnie uznała za ważne głosowania Kolegium w przedmiocie podjęcia 24 uchwał, mimo że nie został spełniony ustawowy wymóg kworum, niezbędny dla ważności głosowania w trybie obiegowym, tj. oddania głosu przez co najmniej 2/3 liczby członków Kolegium poprzez złożenie oświadczenia o głosie „za”, „przeciw” albo „wstrzymuję się” (art. 231 § 1 k.k. w zw. z art. 12 § 1 k.k.);
  • niedopełnieniu obowiązku wynikającego z § 7 ust. 3 regulaminu Trybunału Stanu, w ten sposób, że jako Przewodnicząca Trybunału Stanu w okresie od 20 marca 2024 roku do 6 maja 2024 roku nie zwołała posiedzenia pełnego składu Trybunału Stanu w terminie 45 dni od daty złożenia w dniu 20 marca 2024 roku w Sądzie Najwyższym przez 6 członków Trybunału Stanu prawidłowego pisemnego wniosku o jego zwołanie w sprawie należącej do właściwości Trybunału Stanu (art. 231 § 1 k.k.);
  • niedopełnieniu obowiązku wynikającego z art. 14 § 1 pkt 8 ustawy o Sądzie Najwyższym w okresie od 12 października 2021 roku do 22 sierpnia 2024 roku, w ten sposób, że zaniechała wykonania obowiązku wynikającego z prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 10 maja 2021 roku sygn. akt I Co 76/21 mającego polegać na opatrzeniu opublikowanej na stronie internetowej Sądu Najwyższego uchwały Izby Dyscyplinarnej SN z dnia 4 lutego 2020 roku o sygn. II DO 1/20 informacją, że skuteczność i wykonalność tejże uchwały zostały wstrzymane na czas trwania postępowania o ustalenie, że uchwała ta nie jest orzeczeniem Sądu Najwyższego (art. 231 § 1 k.k.)".

Wnioski o odebranie immunitetu I prezes SN Małgorzacie Manowskiej. Co ustaliła Prokuratura Krajowa w związku ze śledztwem [Informacja PK]

"W zakresie powyższych czynów ustalono następujące okoliczności:

1. Uchwały Kolegium Sądu Najwyższego bez kworum

Kolegium Sądu Najwyższego, jako organ kolegialny, wypowiada się w formie uchwał, do podjęcia których – stosownie do art. 21 § 3 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym – wymagana jest obecność co najmniej 2/3 liczby członków Kolegium. Dla podjęcia uchwały przez Kolegium Sądu Najwyższego, które składało się z szesnastu członków, konieczna była obecność co najmniej jedenastu członków.

W okresie od 7 października 2021 r. do 12 lipca 2022 r. Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska zdecydowała o przeprowadzeniu szeregu głosowań Kolegium SN w trybie obiegowym przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, przekazując projekty uchwał członkom kolegium. Jako podstawę tych działań wskazała art. 31zzg ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Przepis ten przewiduje, że w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 Krajowa Rada Sądownictwa oraz kolegialne organy sądów (w tym Kolegium SN) mogą podejmować uchwały w trybie obiegowym, także przy użyciu środków komunikacji elektronicznej.

Sposób głosowania w tym trybie został określony w art. 21 ust. 2a i 2c ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa. Wynika z nich m.in., że głosowanie odbywa się poprzez przesłanie oświadczenia o oddaniu głosu „za”, „przeciw” albo o wstrzymaniu się od głosu na adres poczty elektronicznej. Ponadto ust. 2c stanowi wprost, że „głosowanie w trybie obiegowym jest ważne, jeżeli w terminie wyznaczonym na zajęcie stanowiska głos odda co najmniej połowa składu Rady”.

Mając na uwadze powyższe regulacje (art. 21 § 3 ustawy o Sądzie Najwyższym w zw. z art. 21 ust. 2a i 2c ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa), do podjęcia uchwały przez Kolegium SN w trybie głosowania obiegowego wymagane było oddanie głosu przez co najmniej 2/3 liczby członków Kolegium, tj. co najmniej 11 osób, poprzez złożenie oświadczenia o głosie „za”, „przeciw” albo „wstrzymuję się”.

Tymczasem podczas 7 głosowań Kolegium SN, w okresie od października 2021 do lipca 2022 roku, kworum to nie zostało zachowane – głosowało mniej niż wymaganych prawem jedenastu członków.

Wynikało to z faktu, iż część członków i zastępców członków Kolegium wstrzymała się od udziału w jego pracach „do czasu całkowitego zaprzestania działalności Izby Dyscyplinarnej, a tym samym rzeczywistego wykonania orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej”. O swoim stanowisku – tj. wstrzymaniu się od udziału w pracach Kolegium SN, a nie o wstrzymaniu się od głosu – informowali pisemnie przewodniczącą Kolegium, Małgorzatę Manowską.

Pomimo to Małgorzata Manowska przyjmowała, że powyżsi członkowie Kolegium, wstrzymujący się w pracach organu, oddają głosy wstrzymujące się, które należy uwzględniać przy ustalaniu kworum.

Prokurator uznał, że Małgorzata Manowska dowolnie przyjęła, iż w trybie głosowania obiegowego przy użyciu środków komunikacji elektronicznej wystarczające jest przesłanie członkowi organu projektu uchwały i wyznaczenie terminu na zajęcie stanowiska, a brak odpowiedzi oznacza głos wstrzymujący się.

Wskutek tego Pierwszy Prezes SN oczywiście bezzasadnie uznała za ważne głosowania Kolegium SN, w wyniku których podjęto 24 uchwały, mimo niespełnienia wymogu kworum niezbędnego do ważności głosowania obiegowego, tj. oddania głosu przez co najmniej 2/3 członków Kolegium poprzez wyraźne oświadczenie „za”, „przeciw” albo „wstrzymuję się”.

Zdaniem prokuratora działanie to stanowiło przekroczenie uprawnień w rozumieniu art. 231 § 1 k.k.

2. Brak zwołania posiedzenia Trybunału Stanu

W dniu 20 marca 2024 r. członek Trybunału Stanu Przemysław Rosati złożył w Sądzie Najwyższym podpisany przez niego oraz 5 innych członków Trybunału Stanu skierowany do Przewodniczącego Trybunału Stanu Małgorzaty Manowskiej pisemny wniosek o zwołanie posiedzenia pełnego składu Trybunału Stanu między innymi w sprawie uchylenia jego regulaminu.

Zgodnie z § 7 ust. 3 regulaminu Trybunału Stanu stanowi m.in., iż w sprawach należących do właściwości Trybunału Stanu Przewodniczący Trybunału Stanu jest obowiązany zwołać posiedzenie pełnego składu Trybunału Stanu w terminie 45 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku przez co najmniej 5 członków Trybunału Stanu.

W przypadku złożenia przez grupę co najmniej 5 członków Trybunału Stanu pisemnego wniosku o zwołanie posiedzenia pełnego składu Trybunału, na Przewodniczącym ciąży obowiązek zwołania takiego posiedzenia w terminie 45 dni.

Zgodnie z art. 199 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Przewodniczącym Trybunału Stanu jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego (Małgorzata Manowska).

Pomimo tego, Przewodnicząca Trybunału Stanu Małgorzata Manowska zaniechała zwołania posiedzenia pełnego składu Trybunału Stanu nie tylko w terminie 45 dni od dnia złożenia pisemnego wniosku, ale też do dnia dzisiejszego, wskutek czego nie dopełniła swojego obowiązku wynikającego wprost z § 7 ust. 3 regulaminu Trybunału Stanu.

Zdaniem prokuratora zaniechanie to jest działaniem na szkodę interesu publicznego, przejawiającego się w niezakłóconym funkcjonowaniu konstytucyjnego organu państwa, jakim jest Trybunał Stanu, oraz możliwości realizowania przez niego ustawowych kompetencji.

3. Niewykonanie prawomocnego postanowienia sądu

W dniu 4 lutego 2020 roku w Warszawie Izba Dyscyplinarna w Sądzie Najwyższym wydała uchwałę o sygn. II DO 1/20, na mocy której zawiesiła sędziego Sądu Rejonowego w Olsztynie Pawła Juszczyszyna w czynnościach służbowych oraz obniżyła mu o 40 % wynagrodzenie na czas trwania zawieszenia.

W dniu 26 kwietnia 2021 roku pełnomocnik Pawła Juszczyszyna złożył w Sądzie Okręgowym w Olsztynie wniosek o zabezpieczenie roszczenia o ochronę dób osobistych poprzez wstrzymanie skuteczności i wykonalności powyższej uchwały (sygn. II DO 1/20) oraz o opublikowanej na stronie internetowej Sądu Najwyższego informacji, że skuteczność i wykonalność uchwały zostały wstrzymane na czas trwania postępowania.

W dniu 10 maja 2021 roku Sąd Okręgowy w Olsztynie I Wydział Cywilny w sprawie o sygnaturze akt I Co 76/21, po rozpoznaniu ww. wniosku pełnomocnik Pawła Juszczyszyna, wydał postanowienie, na mocy którego udzielił wnioskodawcy zabezpieczenia roszczenia przez wstrzymanie skuteczności i wykonalności uchwały z 4 lutego 2020 roku (II DO 1/20) oraz nakazanie opatrzenia wskazanej wyżej uchwały opublikowanej na stronie internetowej Sądu Najwyższego, informacją, że skuteczność i wykonalność uchwały zostały wstrzymane.

Na postanowienie to zażalenie złożył Sąd Najwyższy. W dniu 30 września 2021 roku Sąd Okręgowy w Olsztynie oddalił ww. zażalenie, tym samym postanowienie pierwszoinstancyjne stało się prawomocne.

Odpis prawomocnego postanowienia doręczono Sądowi Najwyższemu w dniu 12 października 2021 roku.

Osobą zobowiązaną do wykonania ww. postanowienia była Pierwsza Prezesa Sądu Najwyższego Małgorzata Manowska, co wynika m.in. z art. 14 § 1 pkt 8 ustawy o Sądzie Najwyższym w związku z art. 365 § 1 KPC.

Pomimo prawnego obowiązku Małgorzata Manowska zaniechała wykonania powyższego postanowienia Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 10 maja 2021 roku sygn. akt I Co 76/21 w zakresie opatrzenia opublikowanej na stronie internetowej Sądu Najwyższego uchwały Izby Dyscyplinarnej SN z dnia 4 lutego 2020 roku o sygn. akt II DO 1/20 informacją, że skuteczność i wykonalność tejże uchwały zostały wstrzymane.

Prokurator ustalił, iż nie zachodziły żadne przeszkody prawne ani faktyczne, które uniemożliwiałyby wykonanie obowiązku nałożonego postanowieniem Sądu Okręgowego w Olsztynie z dnia 10 maja 2021 roku, sygn. akt I Co 76/21, który sprowadzał się do wykonania czynności technicznej – opatrzenia opublikowanej na stronie internetowej uchwały Sądu Najwyższego stosowną adnotacją.

Zdaniem prokuratora stanowiło to działanie na szkodę interesu prywatnego Pawła Juszczyszyna przejawiającego się w narażeniu na utratę dobrego imienia oraz zaufania potrzebnego dla zajmowania przez niego stanowiska sędziego Sądu Rejonowego w Olsztynie, a także interesu publicznego – dobra wymiaru sprawiedliwości - przejawiającego się w respektowaniu i wykonywaniu przez Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego, który jest organem Sądu Najwyższego, skierowanych do niego prawomocnych orzeczeń sądowych".

Prokuratura wnosi o odebranie immunitetów I prezes Sądu Najwyższego

Jak informuje PK, "Zgromadzone w sprawie dowody, zdaniem prokuratora, wskazują na duże prawdopodobieństwo, że Małgorzata Manowska dopuściła się trzech opisanych powyżej czynów zabronionych kwalifikowanych z art. 231 § 1 k.k. Małgorzata Manowska jest jednocześnie sędzią Sądu Najwyższego oraz członkiem Trybunału Stanu. Zgodnie z art. 55 § 1 ustawy z dnia 8 grudnia 2017 roku o Sądzie Najwyższym, sędzia Sądu Najwyższego nie może być pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez zezwolenia sądu dyscyplinarnego.

Natomiast art. 15a ust. 1 ustawy z dnia 26 marca 1982 roku o Trybunale Stanu stanowi, że zgodę na pociągnięcie członka Trybunału Stanu do odpowiedzialności karnej wyraża, w drodze uchwały, Trybunał Stanu, z wyłączeniem członka Trybunału, którego wniosek dotyczy".

Jak wyjaśnia PK, w sprawie zachodzi więc zbieg przepisów immunitetowych: Małgorzata Manowska objęta jest immunitetem sędziego Sądu Najwyższego i członka Trybunału Stanu.

Wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego jest wymagane na podstawie obu powyższych regulacji, tj. wymaga zgody Trybunału Stanu oraz właściwego sądu dyscyplinarnego (Izby Odpowiedzialności Zawodowej SN).

Wobec powyższego prokurator z Wydziału Spraw Wewnętrznych Prokuratury Krajowej złożył w dniu 16 lipca 2025 r. dwa wnioski o uchylenie immunitetu (wyrażenie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności karnej) Małgorzacie Manowskiej: do Sądu Najwyższego oraz do Trybunału Stanu. We wnioskach tych prokurator przedstawił zarzucane przestępstwa, ustalony stan faktyczny oraz dowody, na podstawie których dokonano tych ustaleń.