Jak informuje MS przygotowane regulacje wpisują się w szeroko zakrojony program cyfryzacji usług publicznych, zwiększając dostępność i przejrzystość procedur prawnych. Reforma obejmuje m.in. uproszczenie procedur w Krajowym Rejestrze Sądowym, rozwój elektronicznej komunikacji z sądami, zmiany w postępowaniach restrukturyzacyjnych, obniżenie opłat sądowych, a także ułatwienia dla obywateli w sprawach rodzinnych i cywilnych.

Jak podkreślają Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar oraz wiceminister Arkadiusz Myrcha, nowe przepisy nie tylko usprawnią działanie sądów, ale również przyniosą realne korzyści dla obywateli i przedsiębiorców, eliminując zbędną biurokrację i pozwalając na szybsze rozwiązywanie spraw.

Przyjęte rozwiązania to krok w stronę cyfryzacji usług publicznych oraz uproszczenia kontaktu obywateli i firm z administracją. Nowe przepisy to rewolucyjna zmiana, która zmniejszy koszty i obciążenia administracyjne dla przedsiębiorców oraz ograniczy biurokrację – ocenił projekt nowelizacji ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, który upraszcza kontakty z administracją, wiceminister Arkadiusz Myrcha.

Najważniejsze rozwiązanianowelizacji ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym

Koniec obowiązku publikowania wpisóww Monitorze Sądowym i Gospodarczym:

  • przedsiębiorcy nie będą już musieli ponosić kosztów publikacji w Monitorze Sądowym i Gospodarczym wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) – to realna oszczędność i mniej biurokratycznych obowiązków;
  • obecnie przedsiębiorcy ponoszą koszty ogłoszeń w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Rocznie w KRS pojawia się ok. 270 tys. wpisów.

Dostęp do danych KRS przez API:

  • instytucje publiczne i inne podmioty, które realizują zadania publiczne, będą mogły – za zgodą Ministra Sprawiedliwości – pobierać dane z rejestru automatycznie, przez nowoczesne interfejsy sieciowe (API);
  • rozwiązanie ułatwi m.in. weryfikację danych i przyspieszy procedury administracyjne;
  • nastąpi finalizacja cyfryzacji rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej
  • akta rejestrowe będą prowadzone w systemie teleinformatycznym. Wnioski o wpis do tego rejestru będą składane wyłącznie za pośrednictwem tego systemu.

Nowe rozwiązania mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Wyjątkiem są przepisy dotyczące finalizacji cyfryzacji rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej, którą wejdą w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 12 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Łatwiejsza komunikacja z sądami

Dzięki nowym przepisom zawartym w nowelizacji Kodeksu postępowania karnego i niektórych innych ustawach będzie możliwa dwustronna komunikacja elektroniczna z sądem. Nowe rozwiązanie ułatwi wykonywanie czynności procesowych, odciąży sądy oraz obniży koszty prowadzenia spraw – podkreślił Minister Sprawiedliwości Adam Bodnar.

Projekt rozszerza funkcje Portalu Informacyjnego o możliwość umieszczania pism sądowych na portalu. Wprowadza również szersze stosowanie komunikacji elektronicznej w międzynarodowych sprawach karnych – podkreślił wiceminister Arkadiusz Myrcha.

Najważniejsze rozwiązania:

Prokurator, obrońca, pełnomocnik będący adwokatem lub radcą prawnym, a także Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej będą mogli wnosić do sądu pisma za pośrednictwem kont w Portalu Informacyjnym. Będzie to możliwe w postępowaniu karnym, a także w postępowaniu w sprawach o wykroczenia w przypadku:

  • wniosku o sporządzenie uzasadnienia wyroku,
  • środków odwoławczych,
  • odpowiedzi na środek odwoławczy,
  • pism w postępowaniu odwoławczym.

Wnoszenie w ten sposób pism do sądu będzie miało charakter dobrowolny. Nadal będzie istniała możliwość złożenia pisma na biurze podawczym lub za pośrednictwem operatora pocztowego.

Pisma dla stron w Portalu Informacyjnym

Możliwe będzie także dokonywanie doręczeń pism przez umieszczenie ich treści w Portalu Informacyjnym – dla prokuratorów, obrońców, pełnomocników (adwokatów lub radców prawnych), Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, a także stronie, która dokonała wyboru takiego sposobu doręczania jej pism sądowych. Rozwiązanie ma charakter dobrowolny. Wybór sposobu doręczeń będzie należał do strony.

Pismo wniesione za pośrednictwem Portalu Informacyjnego będzie musiało być opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, a w przypadku prokuratora – także zaawansowanym podpisem elektronicznym, wydawanym przez prokuraturę. Poprzez Portal Informacyjny możliwe będzie doręczanie przez sądy treści orzeczeń i zarządzeń. Przepisy pozwolą również na uznanie kosztów deportacji zatrzymanych osób do wydatków Skarbu Państwa. Rozwiązanie będzie miało charakter dobrowolny, uzależniony od wagi sprawy.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 6 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Ujednolicenie postępowań restrukturyzacyjnych

Projekt nowelizacji ustawy Prawo restrukturyzacyjne oraz niektórych innych ustaw dostosowuje polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej. - Proponowane rozwiązania przewidują ujednolicenie regulacji dotyczących postępowań restrukturyzacyjnych. Postępowanie restrukturyzacyjne umożliwia przedsiębiorcom znajdującym się w trudnej sytuacji kontynuowanie prowadzonej działalności oraz przeciwdziała likwidacji miejsc prac – ocenił minister Adam Bodnar.

Tzw. test zaspokojenia

Obowiązkowym elementem planu restrukturyzacyjnego będzie podanie informacji dotyczącej wpływu otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego na zatrudnienie w zadłużonej firmie. Na początku postępowania restrukturyzacyjnego trzeba będzie sporządzić tzw. test zaspokojenia.

Test zawiera projekcję wartości majątku dłużnika przy założeniu różnych scenariuszy, w których może znaleźć się dłużnik, co będzie miało bezpośredni wpływ na stopień zaspokojenia wierzycieli.

Test będzie zawierał wycenę przedsiębiorstwa dłużnika w trzech wariantach, tj. w przypadku:

  • realizacji planu restrukturyzacyjnego;
  • sprzedaży przedsiębiorstwa w postępowaniu upadłościowym;
  • sprzedaży poszczególnych składników przedsiębiorstwa.

Testu nie będzie musiał sporządzać mikroprzedsiębiorca.

Mechanizm zatwierdzania układu

Zmianie ulega mechanizm zatwierdzania układu wbrew sprzeciwowi grupy wierzycieli. Dotyczy to umożliwienia sądowi zatwierdzenie układu, który nie uzyskał poparcia wszystkich grup wierzycieli.

Rozwiązanie to jest kluczowe dla zapewnienia efektywności procedur restrukturyzacyjnych przy utrzymaniu odpowiedniej ochrony wierzycieli uprzywilejowanych.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Łatwiejsze dochodzenie roszczeń pieniężnych przez przedsiębiorców

Nowelizacja ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ma ułatwić dochodzenie roszczeń pieniężnych w postępowaniach sądowych przez przedsiębiorców.

Aktualna opłata stosunkowa jest pobierana od pism w sprawach o prawa majątkowe, gdzie wartość przedmiotu sporu albo zaskarżenia przekracza 20 tys. zł. Wynosi ona 5% wartości przedmiotu sporu lub zaskarżenia, a jej maksymalna wysokość to 200 tys. zł.

Najważniejsze rozwiązania projektu nowelizacji ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych:

  • Górna granica stosunkowej opłaty sądowej od pisma w sprawach o prawa majątkowe zostaje obniżona z 200 tys. zł. do 100 tys. zł.
  • Spółka kapitałowa prawa handlowego, która wnosi o zwolnienie z kosztów sądowych, nie będzie zobowiązana do wykazania, że jej wspólnicy albo akcjonariusze nie mają dostatecznych środków na zwiększenie majątku spółki lub udzielenie spółce pożyczki. Tym samym majątek osobisty wspólników tych spółek nie będzie miał wpływu na decyzję o udzieleniu spółce zwolnienia z kosztów sądowych samej spółce.

Nowe przepisy mają wejść w życie po miesiącu od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Łatwiejsza zmiana nazwiska po rozwodzie

Projekt nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ma zapewnić małżonkom, którzy podczas zawarcia małżeństwa zmienili nazwisko, a następnie się rozwiedli, dłuższy termin na złożenie oświadczenia o powrocie do nazwiska.

Dotychczas takie osoby mogły złożyć oświadczenie o powrocie do nazwiska osobiście przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem w ciągu 3 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego. Jednak zdarzały się sytuacje, że prawomocne wyroki rozwodowe nie były dostarczane w tym terminie do urzędu stanu cywilnego. Wtedy małżonkowie musieli korzystać z bardziej wymagającego trybu administracyjnej zmiany nazwiska.

Najważniejsze rozwiązania nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego:

  • wydłużenie terminu na złożenie przez rozwiedzionego małżonka oświadczenia o powrocie do nazwiska, które nosił przed zawarciem małżeństwa;
  • Termin zostaje wydłużony z 3 do 12 miesięcy od uprawomocnienia się orzeczenia rozwodowego.

Nowe przepisy mają wejść w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Inne rozwiązania ważne dla przedsiębiorców i obywateli

  • Obowiązkowe kierowanie przez sąd do mediacji w sprawach budowlanych

Wprowadzamy obowiązkowe kierowanie do mediacji w sprawach dotyczących robót budowlanych, jeszcze przed pierwszą rozprawą. To szansa na szybsze i polubowne rozwiązanie sporu bez konieczności długiego procesu.

  • Ułatwienie identyfikacji statusu konsumenta osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą

Wprowadzany ułatwienie w zakresie określania charakteru umowy zawieranej z osobami prowadzącymi jednoosobową działalność gospodarczą, a w konsekwencji określenia, czy w ramach danej umowy osoba ta jest lub nie, objęta ochroną przewidzianą dla konsumentów. Osoba prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą, będzie mogła przy zawarciu umowy złożyć oświadczenie, że umowa posiada dla niej charakter zawodowy albo że nie posiada takiego charakteru. Regulacja będzie dotyczyła wszystkich rodzajów umów, w tym umów zawieranych na odległość.

  • Koniec z ponownym składaniem pozwów

Likwidujemy wymóg ponownego składania kompletu dokumentów po zwrocie pisma procesowego, tj. pozew wniesionego przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej z powodu braków formalnych. Dzięki tej zmianie postępowania sądowe będą mniej uciążliwe, a obywatele zaoszczędzą czas i pieniądze.