Senat rozpoczął posiedzenie; zajmie się między innymi nowelizacją ustaw o Narodowym Centrum Badań i Rozwoju oraz Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, które przywracają nadzór ministra nauki nad NCBR. Senatorowie wysłuchają też informacji o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w roku 2022.
Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska poinformowała na początku obrad, że posiedzenie, pierwotnie zaplanowane na środę i czwartek, zostanie przerwane po pierwszym dniu i wznowione 15 lutego o godz. 11.30., a zmiana wiąże się z wizytą w Polsce przewodniczącej Parlamentu Europejskiej Roberty Metsoli.
Prawo farmaceutyczne i pomoc Ukrainie
Marszałek poinformowała ponadto, że tego dnia Senat rozpatrzy dodatkowo szereg ustaw - w tym nowelizacjami ustaw: Prawo farmaceutyczne oraz o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa - pod warunkiem, że zostaną one przyjęte przez Sejm na rozpoczętym w środę posiedzeniu.
Nowelizacja ustawy o NCBR
Po rozpoczęciu obrad senatorowie zajęli się nowelizacją ustawy o Narodowym Centrum Badańi Rozwoju oraz Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce.
NCBR zostało utworzone w ramach reformy systemu nauki w Polsce jako agencja wykonawcza wdrażająca politykę naukową i innowacyjną państwa przez realizację strategicznych dla interesów państwa programów badań naukowych i prac rozwojowych określanych przez ministra nauki. Jednak na mocy nowelizacji m.in. Kodeksu spółek handlowych z 9 lutego 2022 r. uprawnienia nadzorcze nad NCBR z dniem 1 sierpnia 2022 r. zostały przeniesione na ministra rozwoju regionalnego, mimo utrzymania celu, do którego zostało powołane NCBR, czyli realizacji zadań z zakresu polityki naukowej państwa.
System szkolnictwa wyższego i nauki
Według autorów ustawy, mimo wprowadzonej zmiany, NCBR nadal funkcjonuje jako podmiot będący częścią systemu szkolnictwa wyższego i nauki, a prowadzenie najważniejszych zadań NCBR, takich jak: realizacja programów obejmujących finansowanie badań naukowych lub prac rozwojowych, realizacja działań przygotowujących do wdrożenia wyników badań naukowych lub prac rozwojowych, czy realizacja programów obejmujących finansowanie badań aplikacyjnych - jest wciąż zlecane i finansowane w formie dotacji celowej przez ministra, choć faktyczny nadzór nad NCBR sprawuje minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego.
Zgodnie z nowelą, dyrektor Narodowego Centrum Badań i Rozwoju oraz członek Komitetu Sterującego do spraw badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze bezpieczeństwa i obronności państwa będą pełnili swoje funkcje do końca kadencji, jeżeli w terminie dwóch miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji nie zostaną odwołani przez ministra nauki i szkolnictwa wyższego.
Ponadto, doprecyzowano zasadę powoływania przez NCBR spółek prawa handlowego i uczestniczenia w takich spółkach przez NCBR w celu realizacji zadań ustawowych, przez uzależnienie tego typu czynności od uprzedniej zgody ministra.
Zmiany w prawie o szkolnictwie wyższym i nauce
W części dotyczącej zmian w prawie o szkolnictwie wyższym i nauce przywrócono finansowanie przez ministra inwestycji związanych z obsługą realizacji zadań przez NCBR oraz finansowanie bieżących kosztów działalności NCBR.
Według nowych przepisów prawo do wskazywania członka Rady Narodowego Centrum Badań i Rozwoju zachować ma minister do spraw rozwoju regionalnego. Inne prawa i obowiązki przeniesione zostaną na ministra nauki i szkolnictwa wyższego.
Pracownicy urzędu obsługującego NCBR staną się na mocy ustawy pracownikami urzędu obsługującego ministra nauki i szkolnictwa wyższego.
Nowelizacja ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia, z wyjątkiem przepisów dotyczących pracowników zatrudnionych dotychczas w urzędzie obsługującym ministra rozwoju regionalnego, które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.
Senatorowie wysłuchają też informacji o działalności Rzecznika Praw Obywatelskich oraz o stanie przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela w roku 2022.
Zmiany w regulaminie Senatu
Zajmą się ponadto zmianami w regulaminie Senatu. Zakładają one modyfikację procedury głosowania tak, aby w przypadku odrzucenia wszystkich zgłoszonych wniosków lub poprawek albo nieprzyjęcia uchwały w sprawie ustawy w całości, senatorowie zyskali możliwość zgłoszenia wniosku o odrzucenie ustawy, wniosku o przyjęcie ustawy bez poprawek albo obu tych wniosków. Ponadto projekt modyfikuje obowiązki marszałka Senatu w zakresie odwoływania ławników Sądu Najwyższego.