W kancelarii prezydenta rozpoczęły się konsultacje społeczne projektu ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami. Ustawa ma zagwarantować stały i równy dostęp do tej formy wsparcia, która będzie finansowana ze środków publicznych. Zadanie to będzie realizowane przez powiaty.
- Koncepcja przygotowana przez Narodową Radę Rozwoju
- Uregulowanie korzystania z usług asystenckich
- Asystencja obejmuje różne formy wsparcia
- Wsparcie niezależnie od wysokości dochodów
- Skala potrzeb wsparcia
Na stronie kancelarii prezydenta poinformowano w środę o konsultacjach społecznych w sprawie projektu ustawy o asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami.
Koncepcja przygotowana przez Narodową Radę Rozwoju
W komunikacie zwrócono uwagę, że punktem wyjścia do prac nad projektem była koncepcja asystencji osobistej osób z niepełnosprawnościami przygotowana w ramach prac Narodowej Rady Rozwoju.
Projekt ma być odpowiedzią na oczekiwania środowisk osób z niepełnosprawnościami. W komunikacie kancelarii prezydenta podkreślono, że rozwiązanie ustawowe zagwarantuje ciągłość usługi asystencji oraz dostęp do niej, co stanowi jeden z najważniejszych postulatów środowisk osób z niepełnosprawnościami.
Uwagi do przedstawionych rozwiązań legislacyjnych można przesyłać do Kancelarii Prezydenta RP na adres mailowy: asystencja@prezydent.pl, do 22 grudnia br.
Uregulowanie korzystania z usług asystenckich
W komunikacie załączono też projekt ustawy wraz z uzasadnieniem. Wskazano w nim, że zasadniczym celem regulacji jest systemowe uregulowanie korzystania z usługi asystencji osobistej i stworzenie w ten sposób trwałych warunków dla osób z niepełnosprawnościami do realizacji możliwie pełnego samodzielnego życia.
Asystencja obejmuje różne formy wsparcia
Według projektu asystencja osobista jest usługą społeczną o charakterze spersonalizowanego wsparcia (udzielanego w relacji jeden na jeden) dopasowanego do użytkownika usługi, niezbędnego do prowadzenia możliwie pełnego, samodzielnego życia. Asystencja obejmuje różne formy wsparcia w czynnościach, których użytkownik usługi ze względu na ograniczenia funkcjonalne nie może wykonać samodzielnie, a które są niezbędne, by prowadził aktywne życie i pełnił różne role społeczne, rodzinne, a także – jeśli to możliwe – zawodowe.
Wsparcie niezależnie od wysokości dochodów
Wsparcie może obejmować czynności samoobsługowe, utrzymanie higieny osobistej, prowadzenie gospodarstwa domowego, komunikowanie się z otoczeniem, poruszanie się i przemieszczanie oraz podejmowanie aktywności życiowej (społecznej i zawodowej).
W przygotowanym projekcie ustawy przyznawanie i realizowanie usługi asystencji osobistej jest zadaniem zleconym, finansowanym z budżetu państwa, bezpłatnym dla każdego użytkownika usługi – niezależnie od wysokości dochodów jego i jego rodziny. Powiat ma być organizatorem usługi asystencji osobistej, odpowiedzialnym za realizację tego zadania publicznego.
Skala potrzeb wsparcia
Do korzystania z usług asystencji osobistej będą uprawnione osoby, które spełniają określone ustawowe warunki związane z wiekiem oraz ustaloną potrzebą wsparcia określoną na poziomie od 70 do 100 punktów w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w ustawie o świadczeniu wspierającym. Świadczenie to ma wejść w życie od 1 stycznia 2024 r.
W pierwszym etapie wprowadzania rozwiązania systemowego – czyli dla osób mających ustaloną potrzebę wsparcia między 85. a 100. punktem, skorzysta z tej usługi około 50 tys. uprawnionych.
Koszty proponowanego rozwiązania to ok. 3,3 mld zł rocznie w pierwszym etapie (lata 2025–2026).
Liczba godzin asystencji ustalana indywidualnie
Zgodnie z zapisami projektu usługa asystencji osobistej przysługuje osobie uprawnionej w wymiarze od 40 do 160 godzin miesięcznie. Liczba przyznanych godzin usługi asystencji określana będzie na podstawie ustalonych indywidualnych potrzeb osoby, uzyskanej liczby punktów wsparcia w skali potrzeby wsparcia oraz rodzaju, zakresu i liczby usług skierowanych do osób niepełnosprawnych finansowanych lub współfinansowanych ze środków publicznych, z jakich osoba korzysta.
W uzasadnieniu do projektu zwrócono uwagę, że obecnie wiele osób nie ma szans na korzystanie z usługi asystencji osobistej, ponieważ wsparcie to jest realizowane w trybie dwóch równoległych rocznych programów rządowych.
Środki pochodzą z Funduszu Solidarnościowego
Środki na realizację programów pochodzą teraz z Funduszu Solidarnościowego i są przekazywane zainteresowanym powiatom oraz zainteresowanym organizacjom pozarządowym. To - jak podkreślono w regulacji - nie zapewnia równego dostępu do tej usługi w przekroju terytorialnym i zarazem nie zapewnia ciągłości świadczenia tej usługi. Ponadto dostęp do usługi osób o znacznym stopniu niepełnosprawności jest ograniczony ze względu na niewielką liczbę asystentów oraz ze względu na to, że łatwiej zorganizować i realizować asystencję w przypadku osób o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym.
Z danych Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań wynika, że w 2021 r. w Polsce było ogółem ponad 5,4 mln osób z niepełnosprawnościami. Wśród nich udział mężczyzn wynosił 45,1 proc., a kobiet 54,9 proc. Tym samym liczba osób z niepełnosprawnościami w Polsce stanowiła 14,3 proc. ludności kraju.