Mimo wojny i inflacji wskaźniki ubóstwa nie zmieniły się

Według opublikowanych w piątek danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2022 roku zasięgi ubóstwa ekonomicznego w gospodarstwach domowych ogółem w Polsce pozostały na podobnym poziomie jak w 2021 r., choć przeciętna sytuacja materialna gospodarstw domowych realnie pogorszyła się, m.in. z powodu wysokiej inflacji.

Jak podał GUS, podobnie jak rok wcześniej, stopa ubóstwa skrajnego wyniosła 4,7 proc., relatywnego 11,8 proc. a ustawowego 7,1 proc.

Minister rodziny Marlena Maląg wskazała, że skrajne ubóstwo pozostało na niższym poziomie niż było w 2015 roku. Wówczas wskaźnik ten wynosił 6,5 proc.

Minister zwróciła uwagę, że poprawę względem 2015 roku zanotowano we wszystkich wskaźnikach mierzących granice ubóstwa, nie tylko w przypadku ubóstwa skrajnego, ale też np. relatywnego. W 2022 roku było to 11,8 proc., a w 2015 roku – 15,5 proc.

"W 2022 roku musieliśmy mierzyć się ze światowym kryzysem, wywołanym przede wszystkim rosyjską agresją na Ukrainę, ale też będącym echem pandemii. Inflacja przyszła do nas z zagranicy, nie miała charakteru wewnętrznego, dlatego nie można upatrywać przyczyn wzrostu cen w działaniach rządu. Wprowadziliśmy instrumenty, które amortyzują negatywne skutki putinflacji" - podkreśliła szefowa MRiPS.

Zaznaczyła, że mimo wojny w Ukrainie i inflacji, wskaźniki ubóstwa nie zmieniły się. "To pokazuje skuteczność naszej polityki, która ukierunkowana jest na wyrównywanie szans" – dodała minister.

Przypomniała, że w odpowiedzi na kryzys wywołany rosyjską agresją na Ukrainę rząd zdecydował m.in. o obniżeniu stawek VAT na podstawowe produkty spożywcze.

"Dzięki wprowadzeniu zerowej stawki VAT na żywność w 2022 roku w portfelach obywateli pozostało ponad 8,5 mld zł. W pierwszym półroczu 2023 roku to kwota ok. 6 mld zł. Zerowy VAT na żywność będzie obowiązywał do końca roku, w życie weszło właśnie rozporządzenie, które wydłuża o kolejne pół roku obowiązywanie zerowych stawek. Pozwoli to Polakom zaoszczędzić kolejne 5 mld zł" - podała Maląg.

Wśród podejmowanych działań wymieniła m.in. dodatek osłonowy, węglowy, a także dodatki na inne źródła ciepła w ramach Rządowej Tarczy Energetycznej, a także zamrożenie ceny energii elektrycznej i wprowadzenie dodatku elektrycznego.

"Nasze działania antykryzysowe, w połączeniu z aktywną polityką prorodzinną, waloryzacją rent i emerytur czy wzrostem płac chronią Polaków i przekładają się m.in. na wzrost dochodu rozporządzalnego gospodarstw domowych, który w latach 2015-2022 wzrósł nominalnie o 62,3 proc., zaś po uwzględnieniu inflacji – o blisko jedną czwartą" – wskazała minister.

Przypomniała, że według danych Eurostatu Polska znajduje się w czołówce krajów o najniższym zagrożeniu ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w Unii Europejskiej.

"Zajmujemy trzecie miejsce za Czechami i Słowenią. Wartość wskaźnika dla Polski w 2022 roku wyniosła 15,9 proc., podczas gdy unijna średnia to wynosiła 21,6 proc. W sumie, w latach 2015-2022 wskaźnik zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym w Polsce obniżył się o 6,6 pkt. proc. Większą redukcję tego wskaźnika odnotowano jedynie na Węgrzech, w Bułgarii i Rumunii" - wskazała szefowa MRiPS.

"W latach 2015-2022 nastąpiła wyraźna poprawa w zakresie zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym wśród dzieci w Polsce. Wskaźnik ten dla dzieci w wieku 0-17 lat w Polsce obniżył się aż o 10,1 pkt proc., podczas gdy średnia w UE spadła zaledwie o 2,7 pkt. proc." - podała Maląg.

Zdaniem minister istotny spadek wartości wskaźnika zagrożenia ubóstwem relatywnym oraz wskaźnika zagrożenia ubóstwem lub wykluczeniem społecznym zaobserwowany w 2017 r. ma związek z wprowadzeniem programu "Rodzina 500 plus".

Szefowa resortu rodziny przypomniała także o innych programach społecznych, takich jak "Dobry start" i rodzinny kapitał opiekuńczy.

"Jesteśmy gwarantem tego, że wszystkie nasze programy prospołeczne będą kontynuowane. Widzimy jak one są ważne dla rodzin. Dają większą swobodę w planowaniu budżetu domowego, a w trudnych sytuacjach stanowią dodatkową poduszkę bezpieczeństwa" – podkreśliła Maląg.

Według danych GUS w 2022 roku, podobnie jak rok wcześniej, co dwudziesta osoba w gospodarstwach domowych w Polsce żyła poniżej progu ubóstwa skrajnego. Niezmiennie do najbardziej zagrożonych ubóstwem skrajnym należały osoby w gospodarstwach utrzymujących się ze świadczeń społecznych (poza emeryturami) oraz z rolnictwa, a także gospodarstwa z co najmniej 3 dzieci oraz gospodarstwa z osobami dotkniętymi niepełnosprawnością. Czynnikiem zwiększającym ryzyko ubóstwa skrajnego był niski poziom wykształcenia.

W 2022 roku najczęściej ubóstwa skrajnego doświadczały osoby najmłodsze, w przedziale wieku 0-17 lat (niecałe 6 proc.). Nieco rzadziej ubóstwo skrajne dotykało osób w wieku 18-64 lata (4,5 proc.). W 2022 r. najmniejszą wartość stopy ubóstwa skrajnego (ok. 4 proc.) odnotowano wśród osób w wieku co najmniej 65 lat.(PAP)

Autorka: Karolina Kropiwiec

kkr/ mhr/