Najbardziej zyskują mieszkańcy województw pomorskiego, mazowieckiego oraz wielkopolskiego, najmniej zachodniopomorskiego.
Najmniejszy zysk dotyczy też Opolszczyzny i województwa świętokrzyskiego – wynika z przeliczenia transferów ze świadczenia 500 plus per capita. Jeśli chodzi o beneficjentów rodzinnego kapitału opiekuńczego, na pierwszym miejscu są Wielkopolska, Mazowsze i Łódź, a na ostatnim opolskie, lubuskie, podlaskie.
Zestawienie pokazuje, jak transfery dokładają się do lokalnego PKB. Jak podkreśla Jakub Borowski, główny ekonomista Credit Agricole, widać, że przewagę mają województwa z dużymi aglomeracjami. – Tam jest więcej urodzeń, bo tam migrują ludzie. Tam także napływają Ukraińcy – zauważa ekonomista.
Rozkład nie jest jednak tak jednoznaczny, ponieważ blisko czołówki są też województwa lubuskie, kujawsko-pomorskie czy podkarpackie, a np. śląskie z olbrzymią aglomeracją znajduje się w drugiej połowie stawki. Widać korelację świadczeń z dzietnością. O ile w 2021 r. wskaźnik dzietności w Polsce wyniósł 1,320 dziecka na kobietę w wieku rozrodczym, to w Wielkopolsce było to 1,448, a na Pomorzu 1,446.
Z kolei, jeśli chodzi o kapitał opiekuńczy, czyli świadczenie dla rodziców dzieci do ukończenia trzech lat, dane ZUS pokazują, że w przeważającej większości jest wypłacany w wyższej kwocie. Tysiąc wypłaca 92 proc. beneficjentów (rodzinny kapitał opiekuńczy to transfer w wysokości łącznie 12 tys. zł. na drugie i kolejne dziecko. Można go wypłacać w miesięcznych ratach 1000 zł przez rok lub 500 zł przez dwa lata).
Jeśli chodzi o dzieci cudzoziemców, to – jak pokazują zarówno statystyki 500 plus, jak i rodzinnego kapitału opiekuńczego – wypłaty stanowią ok. 5 proc. całego transferu. Dla porównania liczba cudzoziemców ubezpieczonych w ZUS, a więc aktywnych na rynku pracy, czyli płacących składki i podatki, przekracza 6 proc. Największymi beneficjentami są dzieci z Ukrainy.
Nasze wyliczenia oparliśmy na szczegółowych danych ZUS z września zeszłego roku. Najbardziej popularnym świadczeniem jest 500 plus, które łącznie z cudzoziemcami jest wypłacane na ponad 7 mln dzieci. Jest ono także najdroższe, kosztuje ponad 40 mld zł.
Jeśli chodzi o podział wiekowy, to najwięcej beneficjentów 500 plus było w wieku 11–13 lat. Liczba dzieci, na które zostało wypłacone świadczenie w tych rocznikach, przekracza 410 tys. dzieci. To nie dziwi, ponieważ roczniki 2008–2010 liczyły powyżej 400 tys. dzieci i były najbardziej liczne od rozpoczęcia trendu spadku urodzeń w latach 90.
W kampanii pojawił się pomysł PiS podwyższenia świadczenia wychowawczego do 800 zł. Z kolei PO proponuje tzw. babciowe, czyli transfer 1500 zł do matek dzieci do lat trzech, które są aktywne zawodowo.
Koszt podwyższonego 500 plus sięgnie ponad 60 mld zł, czyli ok. 2 pkt proc. PKB, gdy dziś to 1,3 proc. PKB
Jak podkreśla dr hab. Michał Myck, dyrektor Fundacji Centrum Analiz Ekonomicznych CenEA, waloryzacja powszechnego świadczenia zawsze będzie bardzo kosztowna. – Pytanie, czy te środki można zagospodarować inaczej. Inflacja dotyka wszystkich, także pracowników administracji, nauczycieli i innych pracowników sfery budżetowej. Musimy odpowiedzieć sobie na co nas stać – komentuje. ©℗
