Senat przyjął w środę bez poprawek nowelę Kodeksu postępowania cywilnego dostosowującą do prawa unijnego przepisy o jurysdykcji ws. małżeńskich, odpowiedzialności rodzicielskiej oraz uprowadzeniach dzieci za granicę. Przesunięto też termin wejścia w życie reformy prawa karnego.
Nowelizację poparło 46 senatorów, nikt nie był przeciw, 49 senatorów wstrzymało się od głosu. Ustawa trafi teraz do prezydenta Andrzeja Dudy.
W nowelizacji tej - poza jej zasadniczym celem zmian w Kpc - jednym z artykułów przesunięto termin wejścia w życie zasadniczej części uchwalonej latem zeszłego roku i podpisanej przez prezydenta w grudniu obszernej reformy Kodeksu karnego m.in. zaostrzającej kary za najcięższe przestępstwa i wprowadzającej tzw. bezwzględne dożywocie. Termin wejścia w życie tej obszernej reformy przesunięto z 14 marca na 1 października br.
W styczniu br. Ministerstwo Sprawiedliwości tłumaczyło, że zmiana terminu wejścia reformy w życie jest konieczna m.in. ze względu na potrzebę dostosowania powiązanych z tymi przepisami regulacji, na przykład z Kodeksu karnego wykonawczego.
Natomiast w głównej części przyjęta w środę przez Senat bez poprawek nowelizacja Kpc wprowadza przepisy uzupełniające i doprecyzowujące z rozporządzeń Rady UE ws. w sprawie jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich i w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej oraz w sprawach uprowadzenia dziecka za granicę. Przepisy te dotyczą wykonalności orzeczeń.
Rozporządzenia wprowadziły m.in. system tzw. automatycznej wykonalności, w odniesieniu do objętych nim orzeczeń, porozumień oraz dokumentów urzędowych. Oznacza to, że dokumenty pochodzące z innych państw UE podlegają w Polsce uznawaniu i wykonaniu bez potrzeby przeprowadzenia specjalnego postępowania.
Objęte rozporządzeniem UE tytuły prawne pochodzące z Polski to orzeczenia sądów, jak również ugody zatwierdzone przez sąd. To m.in. orzeczenia w sprawie o rozwód, separację, w sprawie o kontakty z dzieckiem czy zarządzenie powrotu dziecka do państwa jego zwykłego pobytu.
Jeżeli chodzi o tytuły prawne pochodzące z innych państw członkowskich, to oprócz orzeczeń sądowych w sprawach małżeńskich (rozwód, separacja, unieważnienie małżeństwa) i w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej, rozporządzenia obejmują tytuły prawne wydane w trybie pozasądowym, np. zatwierdzone przez notariusza porozumienie stron dotyczące rozwodu.
Przepisy UE umożliwiają również sądowi - orzekającemu na podstawie Konwencji haskiej w sprawie powrotu dziecka do innego kraju Wspólnoty - rozstrzygnięcie również co do władzy rodzicielskiej, kontaktów i alimentów. Ma to przyspieszyć zakończenie sporu, bowiem obecnie konieczne jest przeprowadzenie odrębnego postępowania w sprawie odpowiedzialności rodzicielskiej w państwie dotychczasowego pobytu dziecka.
Regulacje unijne odnoszą się także do zachowania tożsamości dziecka, gdy jest prowadzone postępowanie w sprawie o umieszczenie go w pieczy zastępczej w innym państwie członkowskim niż państwo pochodzenia. Organ innego unijnego państwa może poinformować sąd, który rozważa taką możliwość, o bliskim związku dziecka z danym państwem członkowskim, np. przekazać informacje na temat rodzica, krewnego lub innych osób, odpowiednich do sprawowania opieki nad dzieckiem. (PAP)
autor: Marcin Jabłoński
mja/ par/