Czy wodór, uznany za paliwo przyszłości, rzeczywiście spełni pokładane w nim nadzieje? Co zrobić, aby dotychczasowe deklaracje i plany przekształciły się w trwałe rozwiązania? Kiedy można się spodziewać realnych zmian? Czy wodór faktycznie jest w stanie zastąpić węgiel i czy może stać się polską specjalnością, szansą na rozwój regionów? Na te i inne pytania będą starali się odpowiedzieć eksperci – uczestnicy panelu „Wodorowa przyszłość czy wodorowe złudzenia”, który odbędzie się w drugim dniu imprezy, 23 czerwca br.
Koncern, który od dawna stawia czoło największym wyzwaniom związanym z transformacją energetyczną, szuka odpowiedzi także i na te, wymienione wyżej pytania. Niedawno przybrały one konkretny kształt: to Strategia Wodorowa do 2030 r., zintegrowana ze strategią biznesową ORLEN2030. Wodorowe ambicje spółki definiują cele spółki w czterech kluczowych obszarach: mobilność, rafineria i petrochemia, przemysł i energetyka oraz badania i rozwój.
/>
Wodór – nie bez przyczyny – uważany jest za jeden z kluczowych elementów zielonej transformacji. Może być wykorzystywany jako surowiec, paliwo lub nośnik oraz magazyn energii. Ze względu na swój potencjał energetyczny i minimalną emisyjność, jest przedmiotem rosnącego zainteresowania na całym świecie. Rozwój technologii wodorowych pozwoli na zbudowanie nowoczesnego, niskoemisyjnego koncernu multienergetycznego, opartego na efektywnych zakładach, czystej energii i niskoemisyjnych paliwach. Nakłady inwestycyjne PKN ORLEN zaplanowane na kolejne osiem lat opiewają na kwotę 7,4 mld zł.
Strategia Wodorowa określa cele spółki do końca tej dekady oraz długoterminowe ambicje koncernu w czterech kluczowych obszarach. Są to: mobilność, rafineria i petrochemia, badania i rozwój oraz przemysł i energetyka. Taki podział pozwala na wykorzystanie kompetencji wszystkich podmiotów wchodzących w skład Grupy ORLEN. I tak, za źródła energii odpowiadać będą PKN ORLEN, Energa, Baltic Power oraz ORLEN Południe; produkcją zajmą się spółki Anwil, PKN ORLEN, ORLEN EKO i ORLEN Unipetrol, natomiast dystrybucja pozostanie w gestii PKN ORLEN i ORLEN Unipetrol.
Mobilność
Wodorowa rewolucja rozpocznie się w kołowym transporcie publicznym i na kolei, a z czasem obejmie transport ciężki, lotniczy i morski. Celem ORLENU jest zbudowanie do 2030 r. ponad 100 stacji tankowania wodoru: w Polsce, Czechach i na Słowacji. Nowe, zero- i niskoemisyjne technologie bezpośrednio przyczynią się do poprawy jakości powietrza w miastach. Będzie to możliwe dzięki wykorzystaniu wodoru w transporcie: emitowane przez pojazdy spaliny pochodzące z paliw kopalnych zostaną zastąpione parą wodną. Ponadto zostanie istotnie obniżony poziom hałasu: autobusy napędzane wodorem wyposażone są w ciche silniki elektryczne, zasilane energią z ogniw paliwowych napędzanych wodorem wysokiej czystości.
Rafineria i petrochemia
Wodór to jeden z filarów dekarbonizacji. PKN ORLEN planuje, że w 2030 r. mniej więcej połowa wodoru produkowanego w Grupie ORLEN będzie nisko- i zeroemisyjna. Docelowo ma to być nawet ponad 80 proc. Dzięki zainstalowaniu mocy produkcyjnych nisko- i zeroemisyjnego wodoru, w tym wykorzystaniu technologii elektrolizy wody zasilanej OZE oraz przetwarzaniu odpadów komunalnych w kierunku wodoru, w 2030 r. koncern zamierza osiągnąć ok. 0,5 GW nowych mocy wytwórczych wodoru. Ambicją płockiego giganta jest zwiększenie nowych mocy produkowanej na bazie wodoru energii nawet do 1 GW. Będzie to możliwe dzięki panującym obecnie, sprzyjającym warunkom do rozwoju niezbędnych technologii, w tym mocy zainstalowanych w OZE, a także regulacjom i dostępowi do finansowania.
Badania i rozwój
Grupa ORLEN będzie koncentrować się na zawieraniu porozumień i partnerstw oraz budowie wodorowego ekosystemu. Ponieważ firma od dawna stawia na innowacyjność, wykorzystanie oraz rozwój wewnętrznych kompetencji, będzie mogła zostać partnerem pierwszego wyboru dla innych podmiotów biorących udział w projektach budowy gospodarki wodorowej w Europie Środkowej. Strategia Wodorowa bazuje na kompetencjach spółek wchodzących w skład Grupy ORLEN, a istotna rola w tych działaniach przypadnie płockiemu Centrum Badań i Rozwoju. Do 2025 r. powstanie tam pracownia wodorowa prowadząca testy i badania dotyczące instalacji do produkcji, podnoszenia jakości, oczyszczania i magazynowania wodoru.
Przemysł i energetyka
Plany Grupy ORLEN zakładają, że po 2030 r. pojawią się nadwyżki zero- i niskoemisyjnego wodoru, które można będzie przeznaczyć na potrzeby innych gałęzi przemysłu – zarówno w kraju, jak i za granicą. Główne sektory gospodarki, w których można będzie wykorzystywać wodór, to ciepłownictwo i energetyka. Koncern będzie też dążyć do wykorzystania wodoru do stabilizacji systemu elektroenergetycznego. Stanie się to możliwe po roku 2030, przede wszystkim dzięki wykorzystaniu wodoru i/lub amoniaku jako magazynu energii sprzężonego z farmami wiatrowymi na Bałtyku, gdy w systemie elektroenergetycznym pojawią się znaczące, okresowe nadwyżki OZE.
Kluczowe projekty wodorowe
Już teraz są prowadzone lub przygotowywane liczne projekty wodorowe mające bezpośrednie przełożenie na przyjętą Strategię Wodorową. Najważniejsze są dwa z nich: projekt „Clean Cities – Hydrogen mobility in Poland (phase I)”, obejmujący wytwarzanie wodoru wysokiej czystości z procesu elektrolizy w hubie we Włocławku, docelowo zasilanego z OZE. W ramach tego projektu zostaną wybudowane dwie ogólnodostępne stacje tankowania wodoru, w Poznaniu i w Katowicach, oraz mobilna stacja tankowania zlokalizowana we Włocławku. Projekt otrzymał wsparcie w postaci bezzwrotnego dofinansowania z CEF Transport Blending Facility w wysokości ok. 9 mln zł.
Drugim flagowym przedsięwzięciem jest „Hydrogen Eagle”, czyli kompleksowy projekt infrastrukturalny, mający na celu utworzenie i rozbudowę infrastruktury wodorowej w Polsce, Czechach i na Słowacji. Jego realizacja pozwoli na dołączenie do międzynarodowej sieci tankowania wodorem poprzez budowę ponad 100 stacji zarówno dla transportu kołowego, jak i kolei, oraz na osiągnięcie do 2030 r. mocy wytwórczych zeroemisyjnego wodoru na poziomie ok. 50 tys. ton rocznie. Projekt zakłada budowę ośmiu nowych hubów wodorowych, w tym pięciu w Polsce, dwóch w Czechach oraz jednego na Słowacji.
Skuteczne wdrożenie Strategii Wodorowej zapewni Grupie ORLEN pozycję lidera na rynku wodoru w Europie Środkowej. Podsumowując: wdrożenie Strategii Wodorowej to 540 MW nowych mocy nisko- i zeroemisyjnego wodoru, w tym z wykorzystaniem technologii elektrolizy wody zasilanej OZE oraz przetwarzania odpadów komunalnych. Docelowo, po roku 2030, może to być nawet 1 GW. To także 19 kiloton wodoru o jakości automotive, dostępnego na ponad 100 stacjach tankowania wodoru, wraz z niezbędną logistyką, wybudowanych w Polsce, Czechach i na Słowacji. A także, a może przede wszystkim – to o 1,6 mln ton mniej emisji CO2, a po roku 2030 – nawet 3 mln.