Ustawa o służbie zagranicznej weszła w życie w ubiegłym roku, wraz z nowelizacją przyjętą już po uchwaleniu ustawy bazowej. Złagodziła kryteria naboru do służby dyplomatycznej, zmieniła zasady szkolenia w Akademii Dyplomatycznej oraz zwiększyła udział prezydenta w budowie kadr dyplomatycznych. Wprowadziła także nową funkcję – szefa służby zagranicznej, który odpowiada za obsadę placówek zagranicznych. Teraz szef służby zagranicznej, którym po raz pierwszy został były ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki, będzie musiał dokładniej przyjrzeć się biografiom swoich podwładnych.
Dziś sejmowa komisja spraw zagranicznych zajmie się przyjętym przez rząd projektem noweli ustawy, zgodnie z którym każdy pracownik, który ukończył szkołę lub kurs poza krajami UE, NATO, EFTA i Szwajcarią, będzie musiał złożyć pisemny wniosek o możliwość pozostania w dyplomacji. W praktyce chodzi przede wszystkim o absolwentów Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych, w którym kształciła się część polskich kadr dyplomatycznych, także po 1989 r. To uzupełnienie art. 5, zgodnie z którym w służbie zagranicznej nie może być zatrudniona osoba, która od 22 lipca 1944 r. do 31 lipca 1990 r. pracowała lub pełniła służbę w organach bezpieczeństwa państwa. W wyniku nowelizacji każdy dyplomata, który odbył kursy, szkolenia, podjął lub ukończył studia albo prowadził działalność naukową w placówkach będących organem bezpieczeństwa innego państwa, wchodzącym w skład sił zbrojnych innego państwa lub stanowił część MSZ obcego państwa spoza wspomnianego wyżej obszaru, będzie musiał złożyć wniosek, który będzie podlegał najpierw weryfikacji przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Następnie po wydaniu w terminie 30 dni opinii przez ABW wniosek rozpatrzy również szef służby zagranicznej. Weryfikacja ma potrwać maksymalnie pół roku, a w przypadku braku zgody umowa z danym pracownikiem wygaśnie w ciągu trzech miesięcy. Resort dyplomacji podkreśla, że opinia ABW będzie dla szefa służby zagranicznej wiążąca przy rozpatrywaniu każdego wniosku.