Sejm w poniedziałek wieczorem nie uchylił rozporządzenia prezydenta Andrzeja Dudy o wprowadzeniu stanu wyjątkowego w pasie przygranicznym z Białorusią.

Za uchyleniem rozporządzenia głosowało 168 posłów, przeciw było 247 posłów, a 20 wstrzymało się od głosu.

Od czwartku w przygranicznym pasie granicznym z Białorusią, czyli w części województw podlaskiego i lubelskiego, zaczął obowiązywać stan wyjątkowy. Obejmuje on 183 miejscowości. Został wprowadzony na 30 dni na mocy rozporządzenia prezydenta, wydanego na wniosek Rady Ministrów. Rząd argumentował to sytuacją na granicy z Białorusią, gdzie reżim Łukaszenki prowadzi "wojnę hybrydową", używając do tego migrantów.

Zgodnie z konstytucją stan wyjątkowy można wprowadzić, gdy w sytuacjach szczególnych zagrożeń środki konstytucyjne są niewystarczające.

Projekt uchwały ws. uchylenia prezydenckiego rozporządzenia złożył w piątek do marszałek Sejm Elżbiety Witek szef klubu Lewicy Krzysztof Gawkowski. W uzasadnieniu do projektu uchwały znoszącej stan wyjątkowy podkreślono, że rząd we wniosku do prezydenta o wprowadzenie stanu wyjątkowego ani "w późniejszych komunikatach" nie uzasadnił "w sposób wyczerpujący powodów, dla których miałby zostać wprowadzony stan wyjątkowy".

Sejm może uchylić rozporządzenia prezydenta bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów.

W ubiegłym tygodniu prezydent na wniosek Rady Ministrów wydał rozporządzenie o wprowadzeniu 30-dniowego stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego i lubelskiego. Stan wyjątkowy obowiązuje na 3-km pasie przygranicznym na terenie 115 miejscowości województwa podlaskiego i 68 miejscowości województwa lubelskiego.

Stan wyjątkowy – inicjatywa rządu za zgodą prezydenta RP

Należy przypomnieć, że 2 września 2021 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Duda na wniosek Rady Ministrów z dnia 31 sierpnia 2021 r., wydał rozporządzenie o wprowadzeniu 30-dniowego stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego i lubelskiego. Jednocześnie Prezydent skierował rozporządzenie do Marszałka Sejmu RP w celu jego rozpatrzenia przez Sejm RP.
Decyzja o wprowadzeniu stanu wyjątkowego została podjęta w związku ze szczególnym zagrożeniem bezpieczeństwa obywateli oraz porządku publicznego, związanym z obecną sytuacją na granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej z Republiką Białorusi.

Stan wyjątkowy - ograniczenia

Rozporządzenie o wprowadzeniu 30-dniowego stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego i lubelskiego wprowadza poniższe rodzaje ograniczeń:
1. zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzania, na obszarze objętym stanem wyjątkowym, zgromadzeń w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 24 lipca 2015 r. – Prawo o zgromadzeniach (Dz. U. z 2019 r. poz. 631);
2. zawieszenie prawa do organizowania i przeprowadzania, na obszarze objętym stanem wyjątkowym, imprez masowych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2171) oraz prowadzonych w ramach działalności kulturalnej imprez artystycznych i rozrywkowych, niebędących imprezami masowymi;
3. obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość przez osoby, które ukończyły 18 lat, przebywające w miejscach publicznych na obszarze objętym stanem wyjątkowym, a w przypadku osób uczących się, które nie ukończyły 18 lat – legitymacji szkolnej;
4. zakaz przebywania w ustalonym czasie w oznaczonych miejscach, obiektach i obszarach;
5. zakaz utrwalania za pomocą środków technicznych wyglądu lub innych cech określonych miejsc, obiektów lub obszarów;
6. ograniczenie prawa posiadania broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych oraz innych rodzajów broni poprzez wprowadzenie zakazu ich noszenia;
7. ograniczenie dostępu do informacji publicznej dotyczącej czynności prowadzonych na obszarze objętym stanem wyjątkowym w związku z ochroną granicy państwowej oraz zapobieganiem i przeciwdziałaniem nielegalnej migracji.






Miejscowości objęte stanem wyjątkowym

Obszar objęty stanem wyjątkowym obejmuje 183 miejscowości, w dwóch województwach – lubelskim i podlaskim. Pełną listę miejscowości można sprawdzić pod tym adresem.

Kogo nie obowiązuje stan wyjątkowy?

Rządowe rozporządzenie przewiduje kilkanaście wyjątków od zakazu - na terenach objętych stanem wyjątkowym mogą przebywać osoby zapewniające obsługę urzędów administracji publicznej i ich jednostek organizacyjnych; przebywające tu w celu załatwienia spraw administracyjnych; pracujące zarobkowo w podmiotach prowadzących działalność gospodarczą na tym obszarze; wykonujące na stałe działalność gospodarczą; świadczące usługi pocztowe, kurierskie, dostawcze i zaopatrzeniowe; posiadające tu nieruchomości.

Zakaz nie dotyczy też rolników pracujących w gospodarstwach; uczniów, studentów i ich opiekunów w czasie pobierania nauki; opiekunów dzieci do lat 3; osób uczestniczących w praktykach kultu religijnego, chrzcinach, ślubach, weselach i pogrzebach. Mogą przebywać tu też krewni mieszkańca, którzy przybyli do tej osoby "w celu opieki nad nią albo pomocy w załatwianiu jej bieżących spraw życia codziennego".

Zakaz nie dotyczy służb ratowniczych, medycznych i innych interwencyjnych oraz osób w drodze do placówek ochrony zdrowia, a także osób jadących bezpośrednio na przejście graniczne lub z niego do centrum kraju. Po terenie objętych stanem wyjątkowym "mogą poruszać się funkcjonariusze i pracownicy służb państwowych oraz żołnierze i pracownicy Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej wykonujących zadania służbowe".
Jak napisano w rozporządzeniu, w wyjątkowych sytuacjach możliwe jest przebywanie na terenie objętym stanem wyjątkowym, jeśli "zachodzą szczególne, uzasadnione okoliczności wskazujące na niezbędność bezpośredniego kontaktu z osobą (mieszkającą na terenie, na którym obowiązuje stan wyjątkowy - PAP), po uzyskaniu zgody właściwego miejscowo komendanta placówki Straży Granicznej.

Stan wyjątkowy – odszkodowania

Projekt, zakładający rekompensaty dla przedsiębiorców regionów przygranicznych, na których obowiązuje stan wyjątkowy ma zostać przyjęty na najbliższym posiedzeniu rządu i skierowany do Sejmu, poinformował 6 września premier Mateusz Morawiecki. Rząd chce, aby rekompensaty wynosiły 65% średniego przychodu za ostatnie trzy miesiące.

"Wnioskodawca będzie kierował wniosek do wojewody, gdzie będzie przedstawiał swoje dochody, jakie uzyskiwał w tych miesiącach [czerwiec- sierpień] poprzedzających wprowadzenie stanu wyjątkowego na terenie jego działalności gospodarczej i 65% przychodu to będzie ta rekompensata, którą będzie wypłacał wojewoda" – tłumaczył na konferencji Mariusz Kamiński, szef MSWiA. Wojewoda będzie miał możliwość weryfikacji przychodów przedsiębiorcy, wykazanych we wniosku. Kamiński podkreślił, że rekompensaty mają dotyczyć ok. 250 podmiotów, głownie z branży turystycznej, hotelarskiej, gastronomicznej, które prowadzą w tym pasie działalność.