Sejmowe komisje: edukacji, nauki i młodzieży oraz samorządu terytorialnego i polityki regionalnej pozytywnie zaopiniowały w czwartek 35 poprawek zgłoszonych przez PiS podczas drugiego czytania rządowego projektu nowelizacji ustawy Prawo oświatowe, dotyczącej głównie szkolnictwa zawodowego.
Prawie wszystkie poprawki PiS mają charakter doprecyzowujący i porządkowy. Negatywnie zaopiniowane przez połączone komisje sejmowe zostały za to wszystkie poprawki zgłoszone przez PO i PSL-UED.
Wśród poprawek PO były trzy dotyczące przepisów wprowadzających nowy system oceny pracy nauczyciela, które weszły w życie od 1 września tego roku. PO chce ich uchylenia. Uzasadniając je, Elżbieta Gapińska (PO) mówiła, że nowe zasady oceniania krytykują wszystkie nauczycielskie związki zawodowe i nauczyciele, którzy nie należą do związków.
Nowy system oceny polega na odejściu od oceny dorobku zawodowego nauczyciela na rzecz oceny jego pracy. Takiej ocenie co trzy lata będą podlegali wszyscy nauczyciele. Każdy będzie mógł być także oceniony w dowolnym czasie na wniosek rady szkoły, rady rodziców, organu prowadzącego szkołę lub dyrektora.
Kryteria oceny nauczycieli minister edukacji określiła w rozporządzeniu, a wskaźniki oceny ma ustalić dyrektor szkoły w regulaminie. Liczba kryteriów rośnie kaskadowo. Stażyści będą musieli spełniać dziewięć kryteriów, nauczyciele kontraktowi – 14, mianowani – 19, a dyplomowani – minimum 23.
Jednocześnie została wydłużona ścieżka awansu zawodowego nauczycieli z 10 do 15 lat, w uzasadnionych przypadkach będzie można ją skrócić lub wydłużyć.
Odpowiadając Gapińskiej, wiceminister edukacji Marzena Machałek zaznaczyła, że na tym etapie legislacji nie możemy przyjąć poprawek PO dotyczących oceny pracy. "Docierają do nas głosy o tym, że jest duże zaniepokojenie, jeśli chodzi o system oceniania. Na następnym etapie nie wykluczamy – po spotkaniu w przyszłym tygodniu ze związkami zawodowymi – wprowadzenia na etapie senackim zmiany, która będzie kompleksowa i dopracowana" – zapowiedziała wiceminister.
Zgodnie z rządowym projektem nowelizacji, dotyczącym szkolnictwa zawodowego, samorządy otrzymają większą subwencję oświatową na uczniów szkół kształcących się w zawodach, na które jest większe zapotrzebowanie na rynku pracy (wskazane w prognozie zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego). Wprowadzono też nowe kryterium do podziału subwencji oświatowej, polegające na zróżnicowaniu kwot ustalanych na uczniów objętych kształceniem zawodowym w zawodach szkolnictwa branżowego o charakterze unikatowym.
Uczniowie branżowej szkoły I stopnia (niebędący młodocianymi pracownikami) i uczniowie technikum będą mogli – na podstawie umowy z pracodawcą – realizować staż uczniowski. Koszty świadczeń pieniężnych, które uczeń otrzyma podczas stażu, zostaną wliczone pracodawcy w koszty uzyskania przychodu.
Szkoły i placówki prowadzące kształcenie zawodowe będą mogły gromadzić na wydzielonym rachunku dochody uzyskiwane z prowadzonej w ramach kształcenia w danym zawodzie działalności usługowej. Celem jest umożliwienie szkołom gromadzenia dochodów uzyskiwanych w ramach praktycznego kształcenia zawodowego (np. za usługi gastronomiczne, mechaniczne, fryzjerskie itp.) i sfinansowania z nich wydatków bieżących, w szczególności kosztów pomocy dydaktycznych, sprzętu, materiałów na potrzeby szkoły lub placówki. Na tych wydzielonych rachunkach gromadzone będą też pieniądze z zapisów i darowizn na kształcenie zawodowe.
Zgodnie z projektem od 1 września 2019 r. wprowadzony zostanie obowiązek przystępowania uczniów szkół prowadzących kształcenie zawodowe do egzaminu zawodowego przeprowadzanego przez okręgowe komisje egzaminacyjne albo do egzaminu czeladniczego przeprowadzanego przez komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (w przypadku ucznia – młodocianego pracownika kształcącego się u rzemieślnika).
Jeśli chodzi o nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych i nauczycieli praktycznej nauki zawodu, zaprojektowano nową formę doskonalenia – obowiązkowe szkolenia branżowe. Ujednolicono także wymiar pensum nauczycieli kształcenia zawodowego do 20 godzin tygodniowo. Obecnie pensum nauczycieli przedmiotów teoretycznych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych wynosi 18 godzin, a nauczycieli praktycznej nauki zawodu we wszystkich typach szkół i na kwalifikacyjnych kursach zawodowych – 22 godziny.
Nowelizacja wprowadza też zmiany w innych dziedzinach edukacji, możliwość zorganizowania przez gminę bezpłatnego dowozu oraz zapewnienia opieki dzieciom i młodzieży niepełnosprawnej podczas transportu do szkół ponadpodstawowych i ośrodków w przypadkach innych niż wskazane w prawie oświatowym, jako obowiązkowe.
Zaproponowano rozwiązania dotyczące m.in. obowiązku zapewnienia uczniom szkoły podstawowej pomieszczenia umożliwiającego bezpieczne i higieniczne spożycie posiłków i możliwości spożycia dziennie w szkole podstawowej jednego gorącego posiłku.
W projekcie znalazły się również propozycje zmian dotyczących uczniów i nauczycieli polonijnych, m.in. na ich wniosek szkolne punkty konsultacyjne przemianowane zostaną na polskie szkoły.
Zaproponowano także, by obowiązkowa ocena pracy nauczycieli była przeprowadzana nie co trzy lata, ale co pięć lat. (PAP)
Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka