Od strony cywilnoprawnej taka pożyczka stanowi dla jednostki samorządowej zobowiązanie. Trzeba je wykazać również w sprawozdawczości, w tym przypadku w sprawozdaniu Rb-Z. Przy jego sporządzeniu należy się kierować załącznikiem nr 8 (Instrukcja sporządzania sprawozdań) do rozporządzenia ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej z 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych. Z par. 2 ust. 2 pkt 1 oraz pkt 4 instrukcji m.in. wynika, że w układzie podmiotowym prezentowane są zobowiązania wobec następujących wierzycieli:
1) jednostek należących do sektora finansów publicznych, w tym wobec:
a) grupy I, obejmującej organy władzy publicznej, organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa, sądy i trybunały, państwowe jednostki budżetowe oraz państwowe fundusze celowe, o których mowa w art. 29 ust. 3 ustawy, z wyłączeniem funduszy wskazanych w grupie IV,
b) grupy II, obejmującej agencje wykonawcze, instytucje gospodarki budżetowej, uczelnie publiczne, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, dla których podmiotem tworzącym jest minister, centralny organ administracji rządowej, wojewoda lub uczelnia medyczna, Polską Akademię Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne, państwowe instytucje kultury, państwowe fundusze celowe posiadające osobowość prawną oraz inne państwowe osoby prawne, utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych (….),
c) grupy III, obejmującej jednostki samorządu terytorialnego, samorządowe jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, związki jednostek samorządu terytorialnego, w tym związki metropolitalne, samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej, dla których podmiotem tworzącym jest jednostka samorządu terytorialnego, samorządowe instytucje kultury oraz samorządowe osoby prawne, utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z wyłączeniem banków i spółek prawa handlowego,
d) grupy IV, obejmującej Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego oraz Narodowy Fundusz Zdrowia;
(..)
4) pozostałych krajowych instytucji finansowych – rozumianych jako jednostki, których główną działalnością jest pośrednictwo finansowe (przy równoczesnym zaciąganiu zobowiązań na własny rachunek w wyniku przeprowadzania transakcji finansowych), z wyłączeniem banków, oraz jednostki świadczące usługi pomocnicze w stosunku do pośrednictwa finansowego. Do tej grupy podmiotów zaliczają się w szczególności fundusz inwestycyjny, towarzystwo funduszy inwestycyjnych, zakład ubezpieczeń, towarzystwo emerytalne, fundusz emerytalny oraz dom maklerski, mające siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Warto też przytoczyć ustalenia zawarte w wystąpieniu pokontrolnym Regionalnej Izby Obrachunkowej w Bydgoszczy z 10 czerwca 2024 r. (znak RIO-KF-4104-12/2024). Wynika z niego, że RIO, badając finanse jednej z gmin, stwierdziła nieprawidłowość polegającą na wykazaniu zadłużenia z tytułu pożyczek zaciągniętych w WFOŚiGW wobec niewłaściwej grupy wierzycieli (strony 140–141 protokołu kontroli, akta kontroli Nr 12/24/III/4-6). Kontrolujący zauważyli, że „występujące na koniec 2022 r. zadłużenie z tytułu pożyczek zaciągniętych w WFOŚiGW w łącznej kwocie 121 801,00 zł zaprezentowano w wierszach E2 „Kredyty i pożyczki” i E2.2 „Długoterminowe” jako zadłużenie wobec pozostałych krajowych instytucji finansowych w kol. 11 zamiast w kol. 4 i kol. 7, tj. jako zadłużenie wobec sektora finansów publicznych – grupa III, czym naruszono przepisy § 2 ust. 2 pkt 1 lit. c Instrukcji sporządzania sprawozdań”.
Zatem z powyższego należy wnioskować, że ww. pożyczki powinny być wykazane w innej kategorii, a mianowicie w kolumnie 4 i 7 oznaczonych odpowiednio: „sektor finansów publicznych ogółem oraz grupa III”.
Dlatego można stwierdzić, że w analizowanym przypadku ustalenia RIO są uzasadnione. Pożyczka gminy zaciągnięta z funduszu ochrony środowiska powinna być wykazana w Rb-Z w kolumnach tj. 4 i 7 (dotyczą one m.in. samorządowych osób prawnych np. WFOŚiGW), a nie w kolumnie 11, która dotyczy innego rodzaju instytucji finansowych. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna:
rozporządzenie ministra finansów, funduszy i polityki regionalnej z 17 grudnia 2020 r. w sprawie sprawozdań jednostek sektora finansów publicznych w zakresie operacji finansowych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 652)
Od jakiej kwoty wyliczać wpłaty na PFRON?
Jak ujmować wpłaty na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w księgach rachunkowych? Czy już wiadomo, od jakiej kwoty trzeba je policzyć?
Zgodnie z art. 21 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych pracodawca zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy musi dokonywać miesięcznych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON). Wysokość jednej raty stanowi iloczyn 40,65 proc. przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników odpowiadającej różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6 proc. a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych.
Od 1 września br. kwota przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, od której ustala się składki na PFRON, spadła. Teraz do obliczenia wpłat na PFRON za wrzesień, październik i listopad stosuje się kwotę 8038,41 zł. Jest ona niższa o 108,97 zł w porównaniu do wynagrodzenia z pierwszego kwartału, które było uwzględniane do wyliczenia składek w czerwcu, lipcu i sierpniu. Tak więc obecnie 40,65 proc. przeciętnego wynagrodzenia to 3267,61 zł, które należy przemnożyć przez liczbę pracowników ustaloną według wcześniej wskazanego sposobu.
Po obliczeniach jednostki zobowiązane do dokonywania wpłat na PFRON ujmują w księgach naliczone składki, a także miesięczne wpłaty dokonywane na rachunek funduszu. W firmach rozrachunki z PFRON z tytułu obowiązkowych wpłat to rozrachunki publicznoprawne. Operacje te ewidencjonuje się na kontach rozrachunków za pośrednictwem konta 220 – „Rozrachunki publicznoprawne”. Po stronie Ma tego konta księguje się powstanie zobowiązania z tytułu PFRON. Z kolei po stronie Wn ujmuje się zmniejszenie tego zobowiązania (korektę), a także jego zapłatę na rachunek PFRON. Można także utworzyć konto analityczne. Wtedy takie konto można nazwać np. rozrachunki z PFRON.
W firmie ewidencja księgowa wpłat dokonywanych na PFRON powinna przebiegać następująco:
1) Naliczenie składki na fundusz: Wn konto 450 „Podatki i opłaty”, Ma konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: Rozrachunki z PFRON).
2) Wpłata miesięcznej składki na rachunek PFRON: Wn konto 220 „Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: Rozrachunki z PFRON), Ma konto 130 „Rachunek bankowy”.
W jednostce budżetowej samą składkę ujmuje się: Wn konto 403 „Podatki i opłaty”, Ma konto 229 „Pozostałe rozrachunki publicznoprawne” (w analityce konto „składki PFRON”), zaś samo przekazanie środków księgujemy: Wn konto 229 „Pozostałe rozrachunki publicznoprawne” (w analityce konto „składki PFRON”), Ma konto 130 „Rachunek bieżący jednostki”. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna
ustawa z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 44; ost.zm. Dz.U. z 2024 r., poz. 1494)
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2024 r., poz. 619)
W jaki sposób zaewidencjonować inne należności?
Mam dylemat odnośnie księgowania innych należności. Co należy ująć w tej kategorii?
Jako inne należności wykazuje się należności niedochodzone na drodze sądowej oraz wynikające z rozrachunków z innych tytułów niż publicznoprawne lub dostawy i usługi. Są to np.:
- należności od pracowników ze stosunku pracy, z tytułu udzielonych zaliczek na koszty podróży służbowych, zaliczek na zakupy, udzielonych pożyczek, niedoborów dochodzonych przez jednostkę lub zasądzonych przez sąd;
- należności od członków spółdzielni, wspólników i akcjonariuszy spółek handlowych, z wyjątkiem należności z tytułu zadeklarowanych, a nieopłaconych na dzień bilansowy udziałów lub akcji;
- wypłacone w ciągu roku obrotowego kwoty do rozliczenia (pobrane przejściowo) przez właścicieli spółek cywilnych, jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych;
- należności z tytułu sprzedaży środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych, inwestycji w nieruchomości, papierów wartościowych,
- odszkodowania należne z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych,
- należności z innych tytułów, np. wpłacone do innych jednostek kaucje, wadia.
Podkreślić należy, że jeśli termin płatności tych kwot przypada w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego, to są to należności krótkoterminowe. W przeciwnym wypadku prezentuje się je jako należności długoterminowe. Należy o tym pamiętać szczególnie wtedy, gdy mamy do czynienia z płatnościami ratalnymi. Te raty, których termin płatności przypada w 2024 r., są należnościami krótkoterminowymi, pozostałe prezentuje się jako aktywa trwałe. ©℗
Podstawa prawna
Podstawa prawna:
ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U z 2023 r. poz. 120; ost.zm. Dz.U. z 2024 r., poz. 619)
Jak ująć powierzony towar?
Klient chce przyjąć do sklepu towar od partnera biznesowego. Nie zostanie on zafakturowany, gdyż do czasu sprzedaży nadal będzie własnością partnera. W jaki sposób ewidencjonować stan obcego towaru na stanie?
Towar, który został jedynie powierzony w celu sprzedaży, ujmuje się w ewidencji pozabilansowej jako zapas obcy. Każdy program magazynowy powinien umożliwiać przyjmowanie takich zapasów. Czasem trzeba tylko zapytać producenta/ dystrybutora, czy możliwe jest utworzenie w programie „magazynu o nazwie towar w przechowaniu”, bo na etapie konfiguracji indywidualnej nie jest to zwykle ustawiane.
W przypadku sprzedaży towaru, który do czasu jego zbycia jest własnością np. producenta, przychodem powinna być jedynie kwota prowizji ze sprzedaży.
Jeśli nie jest możliwa ewidencja pozabilansowa, proponuję ujmować taką sprzedaż w następujący sposób. Załóżmy, że spółka przyjęła od partnera towar do sprzedaży i wprowadziła go do ewidencji bilansowej. Następnie towar został sprzedany. Księgowania będą następujące:
1. PZ towarów:
- Wn „Towary” (w analityce od tego kontrahenta);
- Ma „Rozliczenie z dostawcą” (Uwaga! To nie rozrachunki).
2. Wystawienie faktury na sprzedany obcy towar:
- Wn „Rozrachunki z odbiorcami”;
- Ma „Rozliczenie sprzedaży”;
- Ma „VAT należny – do rozliczenia z dostawcą”.
3. WZ sprzedanych towarów:
- Wn „Rozliczenie sprzedaży”;
- Ma „Towary (w analityce od tego kontrahenta)”.
4. Zapłata dostawcy za sprzedaną partię:
- Wn „Rozliczenie z dostawcą”,
- Ma „Rachunek bankowy”.
Ujęcie przychodu z prowizji:
- Wn „Rozliczenie z dostawcą”;
- Ma „Przychody ze sprzedaży”;
- Ma „VAT należny”.©℗