Perły Samorządu miały w tym roku jubileuszową oprawę – była to już dziesiąta edycja rankingu, a zarazem po raz piąty redakcja DGP oraz CentroPolis SA wyróżniły najlepszych sterników lokalnych finansów w ramach Rankingu „Skarbnik Samorządu”. Dlatego wyłoniliśmy także pięcioro finansistów, których doświadczenie, wiedza oraz dorobek zasługują na miano „Skarbnika pięciolecia” naszego rankingu
Ranking „Skarbnik Samorządu” od samego początku ma charakter w pełni obiektywny, bezpłatny i dobrowolny. Jego założenia powstały z doświadczenia Zespołu CentroPolis, które corocznie wspierane jest podczas konsultacji metodyki naszego badania z obecnymi i byłymi skarbnikami. Jego wiedza pozwala nam możliwie najbardziej precyzyjnie ocenić stan i sposób zarządzania finansami samorządów, które zgłaszają się do rankingu (oczywiście nasi konsultanci nie biorą udziału w badaniu). Pełny proces badania obejmuje – po wypełnieniu ankiet zgłoszeniowych – weryfikację danych finansowych, a następnie, po pełnej anonimizacji zgłoszeń, ocenę poszczególnych elementów zgodnie z ustaloną wcześniej metodologią. Finalnie otrzymujemy pełną listę rankingową w siedmiu kategoriach. Ich liczba wynika z niewątpliwie olbrzymiej złożoności problemu, jakim jest porównanie finansów samorządów lokalnych. Myślę, iż najlepszym tego potwierdzeniem jest to, iż tylko w tegorocznej edycji rankingu rozpiętość budżetów JST obejmowała wielkości od 19 mln do ponad 4,3 mld zł. Jeśli jesteśmy już przy liczbach, warto zauważyć, iż nie spełniły się najczarniejsze proroctwa co do stanu finansów lokalnych w 2021 r. Średni wzrost nadwyżki operacyjnej uczestników naszego rankingu wyniósł r/r 216 proc., a jej średnia wysokość per capita wyniosła blisko 700 zł. Zmiany dotyczyły także poziomu zadłużenia, które przeciętnie zmniejszyło się o ponad 6 proc. i wyniosło średnio 1404,16 zł per capita (choć kilkanaście samorządów posiada zadłużenie równe 0 zł).
Przez pięć lat wyraźnie wzrosła profesjonalizacja narzędzi, za pomocą których zarządzane są finanse wspólnot lokalnych. Już blisko 90 proc. badanych przez nas samorządów wykorzystuje zintegrowane systemy informatyczne wspierające gospodarkę finansową, a blisko 60 proc. posiada centra usług wspólnych. Bez wątpienia skarbnicy otwarci są także na bardziej zaawansowane modele realizacji inwestycji i świadczenia usług publicznych, bowiem blisko 20 proc. gmin, miast i powiatów wykorzystuje formułę zleceń in-house, a 6 proc. zrealizowało inwestycje w formule partnerstwa publiczno-prywatnego.
Warto wskazać na jeszcze dwie liczby, które wyłaniają się z naszego badania. W ponad 60 proc. jednostek samorządu terytorialnego, które brały udział w rankingu, wójt/burmistrz/prezydent miasta/starosta pełni swoją funkcję pierwszą lub drugą kadencję. Jednocześnie w ponad 60 proc. skarbnik zarządza finansami lokalnymi od ponad dwóch kadencji samorządu. Jest to chyba najlepsze potwierdzenie tego, iż wiedza i kompetencje skarbników są nie tylko niezwykle cenne, ale przede wszystkim pokazuje, iż są to profesjonaliści skupieni na swojej pracy, niezależnie od meandrów lokalnej polityki.
W imieniu całego Zespołu CentroPolis SA mam przyjemność po raz kolejny – tym razem na gościnnych łamach Dziennika Gazety Prawnej – podziękować wszystkim uczestnikom tegorocznej edycji rankingu i pogratulować wszystkim laureatom. Nie sposób jednak nie zauważyć, iż po raz kolejny spotkaliśmy się na kongresie w okresie niezwykle trudnym i nieprzewidywalnym, nie tylko dla samorządowych finansów, lecz także dla samorządów samych w sobie. Wiele miejsca poświęciliśmy w Gdyni tym zagadnieniom podczas dyskusji i debat panelowych. Jednak bez wątpienia mogą nas, jako obywateli, napawać nadzieją ludzie, których wiedza, rozwaga i mądrość pozwalają nam ufać w to, że przyszłość naszych małych ojczyzn jest w dobrych rękach. Na koniec więc przypomnę słowa jednego ze skarbników pięciolecia, Pana Kacpra Siwka ze Świdnicy, które padły w najtrudniejszym pandemicznym czasie wiosny 2020, ale – jak się okazuje – nie straciły niczego na swojej aktualności: „Musimy liczyć, kalkulować i oceniać chłodno ryzyko związane z finansami naszych jednostek, ale nie możemy zapominać, że dla rozwoju naszych gmin konieczne są inwestycje i wydatki prorozwojowe. Nie rezygnujmy zatem z nich w sposób bezrefleksyjny, wybierajmy je rozważnie i pamiętajmy, że samorząd, który nie jest w stanie przyciągać zasobów, traci swoje funkcje”. ©℗
Najlepsi skarbicy 2022
Gminy wiejskie
1. Marzena Żłobińska, Gmina Baranów
2. Małgorzata Klepacz-Ciąćka, Gmina Rychliki
3. Jolanta Sobczak, Gmina Stare Miasto
Gminy miejsko-wiejskie
1. Wioletta Kucharska, Gniewkowo
2. Anna Radziszewska, Choroszcz
3. Artur Jakub Goryszewski, Radzymin
Gminy miejskie do 25 tys. mieszkańców
1. Agnieszka Kądziela-Biernat, Węgrów
2. Aleksandra Kozłowska, Aleksandrów Kujawski
Gminy miejskie powyżej 25 tys. mieszkańców
1. Joanna Hariasz, Kędzierzyn-Koźle
2. Kacper Siwek, Świdnica
3. Jarosław Wróbel, Ełk
Miasta na prawach powiatu do 120 tys. mieszkańców
1. Tomasz Szczechowski, Grudziądz
2. Renata Seruga-Tokarz, Nowy Sącz
3. Katarzyna Macko, Koszalin
Miasta na prawach powiatu powyżej 120 tys. mieszkańców
1. Izabela Kuś, Gdńsk
2. Danuta Lange, Katowice
3. Ryszard Reszke, Gliwice
Powiaty:
1. Katarzyna Rembelska, Powiat Legionowski
2. Beata Matuszewska, Powiat Wrzesiński
3. Larysa Zamorska, Powiat Prudnicki
Najlepsi skarbnicy pięciolecia
Gminy wiejskie:
Jolanta Sobczak – Skarbnik Gminy Stare Miasto
Gminy miejsko-wiejskie:
Artur Goryszewski – Skarbnik Radzymina
Miasta:
Kacper Siwek – Skarbnik Świdnicy
Miasta na prawach powiatu:
Ryszard Reszke – Skarbnik Gliwic
Powiaty:
Barbara Koprowska – Skarbnik Powiatu Piskiego
