Prokurator generalny wniósł skargę nadzwyczajną od wyroku nakazującego spłatę pożyczki zaciągniętej przez oszustów. Kobieta nie była ich jedyną ofiarą, a spraw dotyczących wyłudzeń chwilówek na skradzione dane jest coraz więcej.
Nakaz zapłaty wydany w grudniu 2018 r. w postępowaniu upominawczym przez Sąd Rejonowy w Dąbrowie Górniczej opiewał na kwotę 5,8 tys. zł. (2465 zł plus odsetki). Dodatkowo pozwana miała zapłacić 1280 zł z tytułu zwrotu kosztów postępowania. Kobieta bezskutecznie próbowała podważyć prawidłowość doręczenia nakazu zapłaty, jednocześnie jednak poinformowała sąd, że wcześniej (w lipcu 2018 r.) złożyła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa polegającego na posłużeniu się jej danymi w celu zaciągnięcia pożyczki.
Postępowanie prowadzone przez Prokuraturę Rejonową w Zabrzu wykazało, że pozwana padła ofiarą kobiety prowadzącej biuro pośrednictwa kredytowego i punkt ksero. Ta wraz ze wspólniczką wykradały dane z dowodów osobistych i, by nie wzbudzić podejrzeń, zaciągały na niczego nieświadome osoby zobowiązania w 13 różnych firmach pożyczkowych. W ten sposób wyłudzano kwoty w wysokości od 1,3 tys. do nawet 10 tys. zł. W sumie poszkodowanych jest 13 firm i prawie 30 osób.
W lutym 2021 r. Sąd Rejonowy w Zabrzu uznał winę obu oskarżonych, przyjmując, że działały w celu wyrządzenia szkody majątkowej lub osobistej osobom, których danymi się posługiwały, i skazał je na kary po dwa lata ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania nieodpłatnie kontrolowanej pracy na cele społeczne w wymiarze 40 godzin miesięcznie. Jednocześnie zobowiązał je do naprawienia wyrządzonych przestępstwem szkód poprzez zapłatę poszczególnym pokrzywdzonym wyłudzonych kwot. Wyrok jest prawomocny.
Jednak z uwagi na to, że pokrzywdzona nie wykorzystała pełnej drogi odwoławczej od nakazu zapłaty wydanego w postępowaniu upominawczym, nie przysługiwała jej skarga o wznowienie postępowania. Dlatego zwróciła się do prokuratora generalnego o wywiedzenie skargi nadzwyczajnej. A ten złożył ją do Sądu Najwyższego, zarzucając zaskarżonemu orzeczeniu SR w Dąbrowie Górniczej naruszenie zasad zaufania obywatela do państwa, bezpieczeństwa prawnego oraz prawa do rzetelnej procedury sądowej i sprawiedliwości społecznej. Wydany nakaz zapłaty dotyczył bowiem umowy pożyczki, której pozwana w rzeczywistości nie zawierała, a czynność prawna w niej określona została dokonana w wyniku popełnienia czynu zabronionego przez sprawcę oszustwa.
Zdaniem PG kwestionowane orzeczenie sądu w istocie usankcjonowało przestępcze działania i doprowadziło do zasądzenia roszczenia wywodzonego z umowy obarczonej nieważnością.
Mało tego, prokurator generalny stoi na stanowisku, że sąd naruszył przepisy prawa, uznając umowę pożyczki w kwocie 2900 zł za ważną, mimo zastrzeżonych w niej opłat prowizyjnych w kwocie 2465 zł, stanowiących 85 proc. kapitału, co miało „lichwiarski” charakter. „Zaniechanie przez sąd przeprowadzenia z urzędu kontroli zapisów postanowień umownych w tym zakresie pod kątem ich abuzywności, wskazuje na błędną wykładnię przepisów prawa i niewłaściwe ich zastosowanie” – wskazuje PG.
W innej sprawie, prowadzonej przez prokuraturę w Skarżysku Kamiennej, śledczy postawili zarzut dokonania prawie 800 przestępstw przez pośrednika kredytowego, który wykorzystywał dane klientów do wyłudzania pożyczek na kwoty od 200 zł do 5 tys. zł. Mężczyzna wielokrotnie podrabiał podpisy na wnioskach, a pieniądze trafiały na jego rachunki, których łącznie w różnych bankach miał aż 1087. Nie wykluczone, że także w przypadku ofiar tego oszustwa w poszczególnych przypadkach zaistnieje konieczność kierowania nadzwyczajnych środków zaskarżenia od orzeczeń sądów cywilnych.
Warto przypomnieć, że już niedługo przed kradzieżą danych osobowych będzie się można efektywnie zabezpieczyć poprzez zastrzeżenie numeru PESEL. Dziś taka możliwość jest dostępna, ale tylko komercyjnie, podczas gdy niebawem będzie to możliwe w aplikacji mObywatel. Trwają prace nad uruchomieniem rejestru, w którym każdy będzie mógł zastrzec numer PESEL (czy to z poziomu aplikacji, czy to podczas wizyty w urzędzie gminy) i odblokować go tylko na czas dokonywania czynności – np. składania wniosku o kredyt lub pożyczkę czy podpisywania umowy o zakupie produktu lub usługi na raty. Do końca roku Ministerstwo Cyfryzacji ma wydać komunikat informujący o tym, kiedy usługa zostanie uruchomiona.©℗
1446 tyle skarg nadzwyczajnych skierował do Sądu Najwyższego prokurator generalny
1,9 tys. prawie tyle skarg nadzwyczajnych wpłynęło w sumie do SN od wszystkich uprawnionych podmiotów
