Niższe dopuszczalne poziomy ochratoksyny A oraz cyjanowodoru w produktach spożywczych zakładają dwa unijne rozporządzenia, które w najbliższych dniach wejdą w życie. Oba jednak będą stosowane dopiero od 1 stycznia 2023 r.
Ochratoksyna A powstaje w sposób naturalny podczas nieodpowiedniego suszenia na słońcu i przechowywania roślin uprawnych. Występuje w produktach zbożowych, kawie, winie i soku winogronowym, przyprawach, lukrecji, bezalkoholowych napojach słodowych, świeżych i suszonych owocach, niektórych ziołach i nasionach oleistych, pistacjach oraz proszku kakaowym.
Z opinii naukowej przygotowanej przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w 2020 r. wynika, że żywność zanieczyszczona ochratoksyną A może uszkadzać nerki oraz powodować ich nowotwory. Dokument ten doprowadził do przyjęcia rozporządzenia Komisji UE nr 2022/1370 z 5 sierpnia 2022 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1881/2006 w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych poziomów ochratoksyny A w niektórych środkach spożywczych. Obniża ono najwyższe dopuszczalne poziomy ochraktoksyny A np. w produktach piekarniczych, kawie oraz suszonych owocach winorośli i ustanawia najwyższe dopuszczalne jej poziomy w pozostałych produktach. Rozszerza również istniejące limity zanieczyszczenia tą substancją z niektórych przypraw na wszystkie mieszanki przypraw.
Rozporządzenie wejdzie w życie 28 sierpnia 2022 r., ale będzie stosowane od 1 stycznia 2023 r. Środki spożywcze, które zostały bądź zostaną zgodnie z prawem wprowadzone na rynek do końca bieżącego roku, mogą pozostać w obrocie do upływu ich daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia.
Podobnie sprawa wygląda w przypadku cyjanowodoru – wysoce toksycznej substancji występującej m.in. w siemieniu lnianym, siekanych migdałach, korzeniu oraz mączce z manioku (tapioce). EFSA w opinii naukowej opublikowanej w 2019 r. dokonał aktualizacji oceny ryzyka związanego z obecnością glikozydów cyjanogennych w żywności innej niż surowe pestki moreli. Stwierdził, że ostra dawka referencyjna na poziomie 20 µg na 1 kg masy ciała nie powinna powodować ostrych szkodliwych skutków.
EFSA wskazał, że spożywanie mielonego siemienia lnianego bardziej naraża ludzi na obecność cyjanowodoru niż jedzenie siemienia w całości lub poddanego obróbce cieplnej. Dlatego rekomendował surowsze poziomy cyjanowodoru dla siemienia lnianego w całości (bo może być mielone przez konsumenta) oraz dla mielonego produktu (bo może być ono jedzone na surowo). Poziomy te będzie można przekroczyć, jeśli na siemieniu lnianym oraz migdałach gorzkich wprowadzanych do obrotu z przeznaczeniem do spożycia przez konsumenta w głównym polu widzenia umieści się ostrzeżenie o treści: „Stosować tylko do gotowania i pieczenia. Nie spożywać na surowo!”. Komunikat będzie musiał być przedstawiony zgodnie z parametrami określonymi w art. 13 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1169/2011 z 25 października 2011 r. w sprawie przekazywania konsumentom informacji na temat żywności (Dz.Urz. L 304/18).
Rozporządzenie w sprawie dopuszczalnych poziomów cyjanowodoru wejdzie w życie 25 sierpnia 2022 r., lecz będzie stosowane od 1 stycznia 2023 r. Oznacza to, że produkty zawierające cyjanowodór, wprowadzone na rynek przed 1 stycznia 2023 r. mogą pozostać w obrocie do upływu ich daty minimalnej trwałości lub terminu przydatności do spożycia. ©℗
