Moim zdaniem tak. Sam fakt niezłożenia reklamacji nie powoduje, że podmiot korzystający z usług wodnych jest pozbawiony środków prawnych, pozwalających mu na podważanie wysokości opłaty stałej. Taki podmiot ma jeszcze do wyboru inne możliwości:
  • wnieść opłatę i poszukiwać środków prawnych weryfikacji niewłaściwie ustalonej opłaty (a taką jest wniosek o stwierdzenie nadpłaty) albo
  • zaniechać wykonania zobowiązania i czekać na wydanie decyzji, aby w drodze zaskarżenia decyzji domagać się swoich praw.

Reklamacja

Zacznijmy od omówienia istoty reklamacji, której złożenia zaniechał przedsiębiorca. Przypomnijmy, że zgodnie z art. 273 prawa wodnego, podmiot obowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne, któremu przekazano informację, o której mowa w art. 271 ust. 1, może złożyć reklamację, jeżeli nie zgadza się z wysokością opłaty. Rozpoznając taką reklamację, właściwy organ – w przypadku jej uznania – przekazuje podmiotowi obowiązanemu do ponoszenia opłat za usługi wodne nową informację, zawierającą także sposób obliczenia opłaty za usługi wodne (art. 273 ust. 5 prawo wodnego). Natomiast w razie nieuznania reklamacji – „określa wysokość opłaty za usługi wodne w drodze decyzji” (tak stanowi art. 273 ust. 6).

Decyzja przy braku zapłaty

Pytanie dotyczy sytuacji, gdy podmiot, któremu doręczono informację o wysokości opłaty stałej, nie zaskarżył jej reklamacją, ale też jej nie uiścił z tego powodu, że kwestionuje jej wysokość. Mamy zatem do czynienia z sytuacją, o której mowa w art. 271 ust. 7 prawa wodnego, zgodnie z którym jeżeli podmiot obowiązany do ponoszenia opłat za usługi wodne zaniechał wykonania obowiązku, o którym mowa w art. 271 ust. 6 (uiszczenia opłaty wynikającej z informacji), to wówczas „właściwy organ Wód Polskich określa wysokość opłaty stałej w drodze decyzji”.
Zauważmy, że zarówno w art. 271 ust. 7, jak i w art. 273 ust. 6 prawa wodnego ustawodawca użył takiego samego sformułowania dotyczącego przedmiotu wydawanej na podstawie tych przepisów decyzji, wskazując że właściwy organ „określa wysokość opłaty”. Wobec użycia dwóch tak samo brzmiących sformułowań w kolejnych przepisach tego samego aktu prawnego brak jest jakichkolwiek przesłanek dla przyjęcia, że racjonalny prawodawca przypisuje im odmienne znaczenie i co za tym idzie – odmiennie określa zakres rozstrzygnięć podejmowanych na podstawie art. 271 ust. 7 i art. 273 ust. 6 prawa wodnego.

Różne tryby odwoławcze

Podwyżki taryf akceptowane przez Wody Polskie brzmią jak żart [WYWIAD]
Podwyżki taryf akceptowane przez Wody Polskie brzmią jak żart [WYWIAD]

Zobacz również
W orzecznictwie przyjmuje się, że we wskazanych wyżej przepisach przewidziano zatem dwa konkurencyjne wobec siebie tryby kwestionowania przez podmiot istnienia i wysokości obciążającej go opłaty stałej za usługi wodne. Pierwszy z nich polega na braku podejmowania jakichkolwiek działań po doręczeniu mu informacji rocznej, w tym na braku uiszczania płatności wynikającej z tej informacji, w następstwie czego dochodzi do wydania przez organ (na podstawie art. 271 ust. 7 prawa wodnego) decyzji określającej wysokość opłaty stałej, która to decyzja może być przez adresata zaskarżona w administracyjnym toku instancji, a po jego wyczerpaniu zaskarżona na zasadach ogólnych do sądu administracyjnego (zob. np. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 25 stycznia 2022 r., sygn. akt III OSK 4525/21).
W ramach drugiego (uproszczonego i przyśpieszonego trybu postępowania) adresat informacji rocznej kwestionujący wysokość ustalonej w niej opłaty może skorzystać ze specyficznego środka prawnego jakim jest reklamacja, która musi zostać rozpoznana przez organ w terminie 14 dni, a od wydanej w następstwie jej rozpoznania decyzji przysługuje bezpośrednio (z pominięciem postępowania odwoławczego) skarga do sądu administracyjnego.
Na fakultatywność tego „reklamacyjnego” trybu postępowania wskazuje użycie przez prawodawcę w art. 273 ust. 3 prawa wodnego sformułowania „może złożyć reklamację”, przy jednoczesnym braku jakichkolwiek regulacji wskazujących, że jest to jedyny możliwy sposób zakwestionowania zasadności ustalenia wysokości opłaty za usługi wodne, jak też braku regulacji wskazujących na związanie treścią informacji rocznej organów i sądów, w przypadku braku złożenia reklamacji od niej. Z uwagi na powyższe nic nie stoi na przeszkodzie, by strona wybrała pierwszy z wymienionych sposobów, rezygnując z trybu „reklamacyjnego”.
Wynika to z faktu, że informacja roczna, wprowadzona przez prawo wodne, jest sui generis formą działania administracji publicznej, jednakże nie sposób przyznać tak daleko idącej trwałości, która uniemożliwia zakwestionowanie jej treści w inny sposób niż przez złożenie reklamacji. Zarówno kodeks postępowania administracyjnego, jak i ordynacja podatkowa przewidują wyjątki od zasady trwałości decyzji administracyjnej w postaci postępowań nadzwyczajnych. Również procedury sądowe (kodeks postępowania cywilnego, kodeks postępowania karnego, ustawa Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi) zawierają instytucję wznowienia postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem. Nie sposób dopatrzeć się jakichkolwiek przyczyn, dla których informacja roczna miałaby być – w przeciwieństwie do wyroków sądowych i decyzji administracyjnych –aktem całkowicie niewzruszalnym. Jest faktem, że ustawodawca nie przewidział wprost możliwości kwestionowania informacji rocznej po bezskutecznym terminie do wniesienia reklamacji. Nie można jednak przyjąć, że informacja roczna, od której nie wniesiono reklamacji i która została przez stronę wykonana, jest całkowicie niewzruszalna (zob.: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w wyroku z 27 listopada 2019 r., sygn. akt II SA/Kr 1188/19; WSA w Białystoku w wyroku z 17 lutego 2022 r., sygn. akt II SA/Bk 918/21).©℗
Podstawa prawna
•art. 271, art. 273 ust. 6 ustawy z 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne (t.j. Dz.U. z 2021 poz. 2233; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1079)