Polski Fundusz Rozwoju 13 kwietnia opublikował zmieniony regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym „Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Małych i Średnich Firm”. Do regulaminu wprowadzono m.in. zasady rozliczenia, zwrotu i umorzenia subwencji finansowej, w tym obowiązek złożenia oświadczenia o rozliczeniu subwencji finansowej. Dodano też możliwość całkowitego umorzenia subwencji. Sama procedura rozliczenia nie jest szczególnie skomplikowana: przedsiębiorca będzie musiał podać w formularzu określone dane, a kwotę do zwrotu wyliczy za niego PFR. Jednak kwotę tę warto zweryfikować. Ponadto bezwzględnie trzeba dotrzymywać terminów.

Nadszedł czas rozliczeń subwencji finansowych udzielonych w ubiegłym roku w ramach Tarczy Finansowej PFR 1.0 („Tarcza Finansowa Polskiego Funduszu Rozwoju dla Mikro, Małych i Średnich Firm”). ramka 1 Zmieniony regulamin wchodzi w życie 28 kwietnia 2021 r. Będzie on dotyczył rozliczenia wszystkich pobranych już subwencji finansowych w ramach Tarczy Finansowej PFR 1.0.

Ramka 1

60 miliardów złotych pod lupą
Według danych udostępnionych przez PFR do 31 grudnia 2020 r. mikroprzedsiębiorcom oraz małym i średnim firmom wypłacono łącznie prawie 61 mld zł, które często okazały się ratunkiem w sektorach szczególnie dotkniętych kryzysem. Wnioski o tę pomoc można było składać za pośrednictwem banków. Wsparcie trafiło do ponad 348 tys. firm.
Fundusz szacuje, że 40‒50 tys. firm będzie mogło skorzystać z całkowitego umorzenia. Przeciętna kwota umorzenia w pozostałych przypadkach wyniesie 60‒65 proc. przyznanej subwencji. A więc – jak szacuje na obecnym etapie PFR ‒ łącznie kwota umorzeń może wynieść 35‒40 mld zł.
Formularz umożliwiający ubieganie się o umorzenie jest dostępny dla przedsiębiorców od 19 kwietnia. Wydawanie decyzji przez fundusz rozpocznie się 31 maja. Pierwszych spłat subwencji z Tarczy Finansowej PFR 1.0 firmy będą mogły dokonywać od 25 czerwca.
Jak poinformował PFR, do tej pory do 1366 firm wysłano już wezwania do zwrotu z powodu stwierdzonych błędów. Zdecydowana większość z nich ‒ 1042 firmy ‒ już tego zwrotu dokonała. Pozostałe 324 firmy są jeszcze w trakcie procedury zwrotu subwencji.
Oprac. JP
Co do zasady wszyscy przedsiębiorcy, którzy w zeszłym roku otrzymali subwencję finansową z Tarczy Finansowej PFR 1.0, będą zobowiązani do jej rozliczenia. A jest to ok. 350 tys. firm. Właśnie mija rok od czasu, kiedy pierwszym z nich wypłacono pomoc. Przedsiębiorcy dopiero teraz – na etapie rozliczenia pobranej subwencji – poznali ostateczne reguły, zgodnie z którymi środki będą rozliczone.
Obowiązek rozliczenia nie będzie dotyczył jedynie tych, którzy już dokonali spłaty subwencji w całości lub których PFR wezwał do jej zwrotu. ramka 2

Ramka 2

Nie wszyscy mają obowiązek
Nie będą składali rozliczenia przedsiębiorcy, którzy:
1) dokonali spłaty subwencji w całości przed nadejściem terminu do złożenia oświadczenia o rozliczeniu;
2) nie będą posiadać zawartej umowy o prowadzenie rachunku bankowego oraz umowy o świadczenie usług bankowości elektronicznej z bankiem, za pośrednictwem którego zawarli umowę subwencji finansowej przed rozpoczęciem terminu na złożenie oświadczenia o rozliczeniu – chyba że bank ten umożliwi odnowienie relacji w innym terminie, nie późniejszym niż ostatni dzień terminu na złożenie oświadczenia o rozliczeniu;
3) wobec których PFR wystosował wezwanie do zwrotu subwencji.
Opisujemy zatem, jak rozliczyć się z PFR, a także, w jaki sposób zweryfikować, czy kwota do zwrotu została prawidłowo wyliczona przez fundusz.
Uwaga na daty
Bardzo ważne jest zachowanie terminów. Przedsiębiorcy zobowiązani do rozliczenia subwencji muszą to zrobić w ciągu 10 dni roboczych od dnia, w którym upłynie 12 miesięcy liczonych od daty jej wypłaty. Dokładny dzień rozliczenia zależy więc od daty przelewu środków na konto. Jeżeli np. przedsiębiorca otrzymał subwencję 20 maja 2020 r., to powinien rozliczyć ją w ciągu 10 dni roboczych liczonych od 20 maja 2021 r. Zgodnie z definicją z regulaminu „dniem roboczym” jest każdy dzień inny niż sobota i niedziela, w którym banki współpracujące z PFR przy realizacji programu są otwarte w celu prowadzenia zwykłej działalności (innej niż działalność za pomocą wyłącznie kanałów elektronicznych i telefonicznych). Przy czym pierwszym dniem uwzględnianym przy obliczaniu terminu na rozliczenie będzie 21 maja 2021 r. A zatem w naszym przykładzie ostateczny dzień rozliczenia subwencji minie 4 czerwca (3 czerwca jest dniem świątecznym, nie liczy się też sobót i niedziel, tj. 22 i 23 maja oraz 29 i 30 maja).
Bank pośrednikiem
Procedura rozliczenia odbywa się poprzez system bankowości elektronicznej banku, za pośrednictwem którego przedsiębiorca zawarł umowę subwencji finansowej. W praktyce jest to bank, przez który beneficjent wnioskował o przyznanie środków.
Bank inicjuje procedurę rozliczenia. Do przedsiębiorcy należy jednak zweryfikowanie, uzupełnienie i korekta danych zawartych w udostępnionym mu formularzu oświadczenia o rozliczeniu subwencji, a następnie jego podpisanie i złożenie.
Jeśli przedsiębiorca nie posiada już rachunku w banku, za pośrednictwem którego otrzymał subwencję, nie będzie mógł złożyć rozliczenia, co oznacza obowiązek zwrotu 100 proc. otrzymanej subwencji. Aby temu zapobiec, przed terminem na złożenie rozliczenia należy założyć rachunek bankowy wraz z usługą bankowości elektronicznej w tym samym banku, za pośrednictwem którego składany był wniosek o subwencję.
Tak przebiega cały proces

krok 1. najpierw propozycja banku

Jeszcze przed rozpoczęciem terminu na złożenie rozliczenia, najpóźniej na jeden dzień przed, przedsiębiorca otrzyma w bankowości elektronicznej propozycję PFR co do wysokości subwencji podlegającej zwrotowi. Ma to być gotowy do uzupełnia formularz.
Po jego uzupełnieniu i podpisaniu zostanie wygenerowane ostateczne „Oświadczenie o rozliczeniu”. Formularz ma być sporządzony na podstawie informacji uzyskanych przez PFR z baz danych np. Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, Ministerstwa Finansów czy Krajowej Administracji Skarbowej.
Uwaga! Po udostępnieniu formularza rozliczeniowego przedsiębiorca nie będzie miał możliwości natychmiastowego podpisania oświadczenia o rozliczeniu. Formularz ma być projektem oświadczenia i przedsiębiorca będzie mógł się z nim tylko zapoznać. Możliwość edytowania oświadczenia przedsiębiorca uzyska dopiero od pierwszego dnia terminu na złożenie rozliczenia.

krok 2. sprawdzenie danych i uzupełnienie

Nie wszystkie dane w formularzu propozycji będą uzupełnione, a te, które już w nim będą, przedsiębiorca musi zweryfikować. W szczególności chodzi o sprawdzenie danych formalnych dotyczących przedsiębiorcy, ale ‒ co istotne dla firm, które mają prawo do 100 proc. umorzenia, czyli z branż najbardziej dotkniętych przez COVID-19 – sprawdzenie również spadku przychodów ze sprzedaży oraz prawidłowego kodu PKD.
Małe i średnie firmy będą musiały szczególną uwagę zwrócić na wartość straty na sprzedaży. W ich przypadku wartość ta będzie miała dodatkowo znaczenie przy wyliczeniu kwoty do zwrotu. W przypadku nieuzupełnienia wartości straty na sprzedaży PFR przyjmie wartość straty równą zeru.
Jak wynika z regulaminu, przedsiębiorca ma obowiązek usunąć rozbieżności pomiędzy danymi przedstawionymi w propozycji PFR (w formularzu) a stanem rzeczywistym, czyli po prostu dokonać odpowiedniej korekty informacji zgromadzonych w bazach danych.
Dodatkowo przedsiębiorca ma obowiązek powstrzymać się ze złożeniem rozliczenia do czasu usunięcia tych rozbieżności. Jednocześnie przedsiębiorca ma obowiązek dochować terminu rozliczenia, który faktycznie (po uwzględnieniu dni wolnych od pracy) wynosi zazwyczaj jedynie dwa tygodnie.

krok 3. weryfikacja banku

Po poprawnym wprowadzeniu danych w formularzu propozycji rozliczenia udostępnionym przez bank w bankowości elektronicznej ma zostać wygenerowany projekt oświadczenia o rozliczeniu.
Następnie treść oświadczenia jest weryfikowana przez bank pod kątem kompletności i wstępnej zgodności z warunkami Programu Tarczy PFR 1.0.
Złożenie oświadczenia o rozliczeniu nie jest możliwe do czasu ewentualnego poprawienia błędnych danych bądź złożenia wszystkich wymaganych oświadczeń, wskazanych przez bank.

krok 4. podpis pod oświadczeniem

Po zweryfikowaniu i uzupełnieniu danych bank wygeneruje ostateczny projekt oświadczenia o rozliczeniu, który należy podpisać za pomocą narzędzi autoryzacyjnych przekazanych przez bank.
Uwaga! Popisanie oświadczenia o rozliczeniu przez przedsiębiorcę bez dokonania w nim zmian dotyczących kwoty subwencji do zwrotu będzie oznaczać, że przedsiębiorca zgadza się z wysokością kwoty wyliczoną przez PFR. W konsekwencji nie będzie mieć możliwości późniejszego kwestionowania tej kwoty.
Oświadczenie o rozliczeniu może zostać podpisane wyłącznie jednoosobowo przez osobę, która posiada dostęp do bankowości elektronicznej przedsiębiorcy w banku, za pośrednictwem którego zawarta została umowa subwencji finansowej.
Uwaga! Po podpisaniu oświadczenia przedsiębiorca nie będzie miał możliwości jego korekty.
Bank przekaże oświadczenie o rozliczeniu do PFR, który następnie je rozpatrzy zgodnie z przyjętą procedurą. PFR będzie weryfikować dane przekazane przez przedsiębiorcę z bazami danych m.in. ZUS, MF i KAS.

krok 5. decyzja pfr

Po złożeniu przez przedsiębiorcę w odpowiednim terminie oświadczenia, ale również w przypadku jego niezłożenia czy też przekroczenia wymaganego terminu na jego złożenie, co będzie równoznaczne z niezłożeniem oświadczenia, PFR podejmie jedną z trzech decyzji.
1. Decyzję określającą kwotę subwencji finansowej podlegającą zwrotowi. W praktyce będzie to kwota w wysokości odpowiednio 0 proc. subwencji (w przypadku umorzenia) lub, jeśli przedsiębiorca nie jest uprawniony do 10-proc. umorzenia – od 25 proc. do 75 proc. otrzymanej kwoty pomocy.
2. Decyzję nakazującą zwrot w całości kwoty subwencji finansowej. Taka decyzja będzie mogła być podjęta w przypadku przedsiębiorców, którzy:
a) naruszyli warunki programowe, bądź
b) nie złożyli oświadczenia o rozliczeniu subwencji i nie przekazali do banku dokumentów poświadczających umocowanie osoby upoważnionej do zawarcia umowy subwencji finansowej, lub
c) nie potwierdzili przeniesienia rezydencji podatkowej na teren Europejskiego Obszaru Gospodarczego (jeśli wymagane).
Ci przedsiębiorcy będą musieli zwrócić subwencję w terminie 14 dni roboczych od dnia udostępnienia takiej decyzji przez PFR.
3. Decyzję o zidentyfikowaniu przez PFR okoliczności, które uniemożliwiają ustalenie wysokości subwencji podlegającej zwrotowi. W takim przypadku PFR przekaże przedsiębiorcy informację o przyczynach braku możliwości ustalenia wysokości subwencji do zwrotu. Do czasu wyjaśnienia okoliczności uniemożliwiających ustalenie wysokości subwencji do zwrotu nie podlega ona zwrotowi.
Decyzję określającą kwotę subwencji podlegającą zwrotowi podpisze bank w imieniu PFR, opatrując ją pieczęcią banku lub kwalifikowanym podpisem elektronicznym osób uprawnionych do reprezentowania banku. Następnie udostępni ją przedsiębiorcy w bankowości elektronicznej.
Decyzja PFR zostanie udostępniona przedsiębiorcy w terminie 15 dni roboczych od ostatniego dnia terminu na złożenie oświadczenia o rozliczeniu. W wyjątkowych przypadkach termin ten może zostać wydłu żony.

krok 6. udostępnienie harmonogramu

W kolejnym kroku bank przygotuje harmonogram spłat, który jest sporządzany na podstawie decyzji PFR określającej kwotę subwencji finansowej podlegającą zwrotowi. Zostanie on udostępniony przedsiębiorcy w bankowości elektronicznej banku, za pośrednictwem którego zawarta została umowa subwencji finansowej.

krok 7. spłata

Zgodnie z regulaminem okres spłaty rozpoczyna się po upływie 13 miesięcy kalendarzowych, począwszy od pierwszego dnia pełnego miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym nastąpiła wypłata subwencji. Pojawia się zatem kolejna ważna data, która ustalana będzie dla każdego przedsiębiorcy osobno: dzień, w którym będzie on spłacać comiesięczną ratę kwoty ustalonej do spłaty. przykład 1

Przykład 1

Wyznaczanie dnia comiesięcznej płatności
Przedsiębiorca otrzymał subwencję 25 maja 2020 r. Pierwszy dzień pełnego miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym przedsiębiorca otrzymał wypłatę subwencji to 1 czerwca 2020 r. Z kolei 13 miesięcy kalendarzowych liczonych od tego dnia upływa w czerwcu 2021 r. Spłata w przypadku tego przedsiębiorcy rozpocznie się zatem od 1 lipca 2021 r.
Wysokość raty
Kwota subwencji, która podlega zwrotowi, ma być spłacona w maksymalnie 24 miesięcznych ratach. Wysokość miesięcznej raty subwencji odpowiada ilorazowi wysokości subwencji podlegającej zwrotowi oraz liczby rat subwencji w ramach całego okresu spłaty. Przy tym co najmniej 23 raty będą miały równą wysokość, ostatnia zaś będzie ratą wyrównawczą.
Dniem wymagalności raty jest 25. dzień każdego miesiąca kalendarzowego, a w przypadku gdy ten dzień nie jest dniem roboczym, następny po tym dniu dzień roboczy w danym miesiącu kalendarzowym. przykład 2 W przypadku opóźnienia w spłacie rat przedsiębiorca będzie musiał zapłacić ustawowe odsetki za opóźnienie.
Przedsiębiorca może wystąpić do banku z dyspozycją nadpłaty kolejnej raty subwencji finansowej. Konsekwencją będzie wówczas skrócenie okresu spłaty subwencji bądź zmiana wysokości pozostałych do spłaty rat. Dyspozycja powinna obejmować kwotę nadpłaty raty subwencji, odpowiadającą co najmniej dwukrotności jednej raty subwencji. Dyspozycja nadpłaty powinna zostać złożona w terminie nie krótszym niż miesiąc przed planowaną datą nadpłaty, przy czym bank może wyznaczyć krótszy termin. Powinna być sporządzona w formie wskazanej przez bank. Przedsiębiorca musi wskazać również, czy dyspozycja oznacza skrócenie okresu spłaty subwencji, czy zmianę wysokości pozostałych do spłaty rat. Bank może umożliwić również złożenie innego rodzaju oświadczeń.
W jaki sposób PFR wyliczy kwotę pozostałą do spłaty
W razie uwzględnienia dyspozycji nadpłaty, bank generuje nowy harmonogram spłat i przekazuje go przedsiębiorcy.

Ramka 3

Bez możliwości korekty
Od momentu podpisania oświadczenia o rozliczeniu nie ma możliwości korekty danych w nim zawartych. Podpisane przez przedsiębiorcę oświadczenie o rozliczeniu subwencji trafi do PFR, gdzie zawarte w nim dane zostaną zweryfikowane z bazami danych m.in. z ZUS, Ministerstwa Finansów, KAS, KRS, CEIDG, GUS. Przedsiębiorca powinien dołożyć należytej staranności, aby wszystkie dane w składanym oświadczeniu o rozliczeniu były aktualne i prawdziwe.
W przypadku podejrzeniem wstąpienia jakiegokolwiek rodzaju nadużyć związanych z naruszeniem warunków programowych PFR jest uprawniony do wydania decyzji określającej wysokość subwencji podlegającej zwrotowi w całości. W takim przypadku subwencja finansowa będzie podlegać zwrotowi w terminie 14 dni roboczych od dnia udostępnienia takiej decyzji przez PFR.

Przykład 2

Gdy termin wypada w niedzielę
Termin zapłaty raty wypada 25 lipca 2021 r., czyli w nie dzielę. Przedsiębiorca powinien zapłacić ratę do ponie działku, 26 lipca 2021 r. Jeśli nie zapłaci raty do tego dnia, to będzie miał obowiązek zapłacić odsetki ustawowe za opóźnienie.