W opisanej sytuacji do powstania zadłużenia składkowego doszło w okresie, w którym dłużnik pełnił funkcję członka zarządu. Aby odpowiedzieć na pytanie, czy powoływanie się na niezdolność do pracy może być skutecznym sposobem na zmianę decyzji, należy odnieść się do przepisów ordynacji podatkowej. Chodzi o interpretację art. 116 par. 2 tej ustawy, gdzie postanowiono, że odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu oraz zaległości wymienione w art. 52 oraz art. 52a powstałe w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu. Przepis ten stosuje się także do zaległości składkowych.
WAŻNE Okoliczności związane z faktycznym wykonywaniem lub niewykonywaniem obowiązków przez członka zarządu nie mają znaczenia przy orzekaniu o jego odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki.
Pomocne będzie przy tym orzecznictwo sądowo-administracyjne. Akcentuje się w nim, że wskazana regulacja odwołuje się do przesłanki „pełnienia obowiązków członka zarządu” rozumianej formalnie, tj. posiadania formalnych uprawnień członka zarządu w danym okresie, niezależnie od tego, czy obciążony odpowiedzialnością członek zarządu faktycznie zajmował się interesami podmiotu, w którym był członkiem zarządu. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z 3 lipca 2019 r., sygn. akt I SA/Op 21/19, podkreślono, że sformułowanie „pełnienie obowiązków członka zarządu” należy rozumieć jako zajmowanie stanowiska członka zarządu, posiadanie legitymacji do tego, aby realizować wszystkie czynności związane z pełnioną funkcją. Okoliczności związane z faktycznym wykonywaniem lub niewykonywaniem obowiązków przez członka zarządu nie mają znaczenia przy orzekaniu o jego odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki. Przesłanki, których wystąpienie może prowadzić do uwolnienia od odpowiedzialności, zostały bowiem enumeratywnie wymienione w art. 116 par. 1 ordynacji podatkowej i wśród nich nie wskazano na możliwość uniknięcia odpowiedzialności z powodu niewykonywania funkcji członka zarządu. Wręcz przeciwnie, pełnienie obowiązków członka zarządu wskazano jako obiektywną przesłankę orzeczenia o odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki.
Prowadzi to do wniosku, że odpowiedzialność członka zarządu z tytułu pełnienia obowiązków członka zarządu jest rozumiana w sposób formalny. Okres jego nieobecności z powodu przebywania na zwolnieniu lekarskim nie może być argumentem przemawiającym za uchyleniem decyzji ZUS przez sąd.
Podstawa prawna
• art. 52 i 52a, art. 116 par. 1 i 2 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. ‒ Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325: ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 72)