W potocznym języku można spotkać pojęcie: nowela. To po prostu zmiana aktu prawnego – ustawy, rozporządzenia – a polega na uchyleniu niektórych przepisów i zastąpieniu ich przepisami o innej treści lub brzmieniu albo na dodaniu nowych regulacji. Zmian tych dokonuje się albo odrębnym aktem zmieniającym, albo przepisem zmieniającym zamieszczonym w innym uchwalanym lub wydanym akcie. Prawo wymaga, aby w przypadku wprowadzania licznych zmian naruszających konstrukcję lub spójność ustawy, albo gdy ustawa była już poprzednio wielokrotnie nowelizowana, opracować projekt nowej ustawy.
Zasadą jest, że zmienia się zawsze pierwotny tekst ustawy, a jeżeli wprowadzono do niego zmiany – tekst zmieniony. Jeżeli ogłoszono tekst jednolity ustawy, zmienia się ten tekst, a w przypadku gdy wprowadzono zmiany do tekstu jednolitego – zmieniony tekst jednolity.
Jedną ustawą zmieniającą obejmuje się tylko jedną ustawę. Odstąpienie od tej zasady jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy między zmienianymi ustawami występują niewątpliwe związki tematyczne lub do zrealizowania zamysłu prawodawcy jest niezbędne jednoczesne dokonanie zmian w kilku ustawach.
Są akty, które zmienia się bardzo często. Należą do nich np. ustawy podatkowe. Po wielu nowelizacjach powinien powstać tekst ujednolicony takiej ustawy, uwzględniający wszystkie dokonane zmiany. Jeżeli ustawa ma wyznaczyć termin ogłoszenia tekstu jednolitego, przepis wyznaczający ten termin zamieszcza się w ustawie zmieniającej ustawę, której tekst jednolity ma być ogłoszony, albo w ustawie wprowadzającej tę ustawę (czyli w przepisach wprowadzających ustawę). Obowiązek przygotowania tekstu jednolitego musi wynikać z ustawy.
Jeżeli termin ogłoszenia tekstu jednolitego nie jest określony, tekst jednolity sporządza się według stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania obwieszczenia o ogłoszeniu tego tekstu. Ogłoszenie tekstu jednolitego następuje w formie obwieszczenia, do którego tekst jednolity stanowi załącznik.
Podstawa prawna
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. nr 100, poz. 908).