Obrót cywilnoprawny – ogół stosunków cywilnoprawnych, powstających w wyniku czynności prawnych, zwłaszcza umów polegających na wymianie dóbr lub świadczeniu usług. W zależności od tego, jakiego rodzaju podmiot uczestniczy w obrocie, wyróżnia się obrót powszechny (między osobami fizycznymi, konsumentami), obrót profesjonalny (między przedsiębiorcami) oraz obrót mieszany (zwany też obrotem z udziałem konsumentów, tj. między konsumentem z jednej strony a przedsiębiorcą z drugiej strony). Stosunki cywilnoprawne między osobami fizycznymi i osobami prawnymi reguluje kodeks cywilny.
Zgodność z zasadą współżycia społecznego
Nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.
Czynność prawna wywołuje nie tylko skutki w niej wyrażone, lecz również te, które wynikają z ustawy, z zasad współżycia społecznego i z ustalonych zwyczajów.
Skutki czynności sprzecznych z ustawą
Czynność prawna sprzeczna z ustawą albo mająca na celu obejście ustawy jest nieważna, chyba że właściwy przepis przewiduje inny skutek, w szczególności ten, iż na miejsce nieważnych postanowień czynności prawnej wchodzą odpowiednie przepisy ustawy.
Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.
W razie zawarcia umowy, której wykonanie czyni całkowicie lub częściowo niemożliwe zadośćuczynienie roszczeniu osoby trzeciej, osoba ta może żądać uznania umowy za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli strony o jej roszczeniu wiedziały albo jeżeli umowa była nieodpłatna. Uznania umowy za bezskuteczną nie można żądać po upływie roku od jej zawarcia.
Podstawa prawna
* Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).