Polsko-Afrykańskie Forum Gospodarcze nie pozostawiło wątpliwości: jest olbrzymi potencjał rozwoju współpracy. Dotyczy to między innymi sektora rolno-spożywczego, budowy infrastruktury i ochrony zdrowia
Afryka to obecnie jeden z najbardziej perspektywicznych rynków świata. Drugie miejsce pod względem powierzchni i liczby populacji oraz szybko rosnący przyrost naturalny sprawiają, że z roku na rok państwa afrykańskie zyskują na znaczeniu. Obecnie kontynent zamieszkuje ponad 1,2 mld ludzi. Według ONZ do 2050 r. liczba ta wzrośnie do 2,5 mld.
Polsko-Afrykańskie Forum Gospodarcze, zorganizowane 28 marca, było kolejną ważną inicjatywą o charakterze biznesowym odbywającą się podczas Expo 2020 Dubai. Stworzyło okazję do nawiązania kontaktów z partnerami handlowymi z krajów Afryki i regionu Bliskiego Wschodu. W trakcie tego wydarzenia odbyły się panele dyskusyjne dotyczące branży spożywczej, transportu i infrastruktury, zielonych technologii oraz przyszłości opieki zdrowotnej i nowych technologii stosowanych w medycynie.
– Dzisiejsze forum jest jednym z najważniejszych wydarzeń w ramach polskiej obecności na Światowej Wystawie Expo 2020, wieńczącym w pewnym sensie nasze zaangażowanie podczas wystawy. Dla polskiego rządu Expo jest jednym z priorytetów polityki gospodarczej na rzecz promocji eksportu i inwestycji. To że z naszymi afrykańskimi przyjaciółmi spotykamy się w tym czasie i miejscu, ma nie tylko znaczenie praktyczne, ale również symboliczne. Expo gromadzi przedstawicieli całego świata w jednym miejscu, ale leży również niejako w połowie drogi między Polską i kontynentem afrykańskim – powiedział otwierając Forum Grzegorz Piechowiak, sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii.
W Polsko-Afrykańskim Forum Gospodarcze wzięli udział przedsiębiorcy, eksperci i decydenci. Na forum zgłosili się przedsiębiorcy z 28 krajów, w tym z 21 państw afrykańskich.
Polityczne zielone światło
Forum otworzyła dyskusja plenarna.
– Postrzegamy kontynent afrykański jako obszar perspektywiczny, gdzie cenione na europejskich rynkach ze względu na swoją jakość polskie produkty z takich branż jak rolno-spożywcza, agrotech, elektromaszynowa, sektor farmaceutyczny i sprzętu medycznego, motoryzacyjny, branża IT/ICT, a także sektor energetyczny i wydobywczy, mogą być konkurencyjne. Szacujemy polski potencjał eksportowy do Afryki na 200 mld dol., to jest 60-krotnie więcej niż obecnie. Widzimy też rosnące zainteresowanie polskich przedsiębiorców Afryką oraz Polską ze strony partnerów afrykańskich, którzy poszukują dywersyfikacji własnych kontaktów gospodarczych – powiedział na wstępie Grzegorz Piechowiak.
– Polsce bardzo zależy na współpracy z wszystkimi państwami afrykańskimi – mówił Lech Kołakowski, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi, podkreślając znaczenie kwestii bezpieczeństwa żywności.
– Polska ma możliwość zaoferowania wielu programów dla państw afrykańskich. Chciałbym, aby nawiązanie relacji sprzyjało rozwojowi naszych partnerów. Składamy ofertę współpracy – zadeklarował.
Przypomniał, że Polska jako członek Unii Europejskiej stwarza ważną możliwość, aby produkty rolne wytwarzane w państwach afrykańskich mogły docierać na rynek unijny z ponad 500 mln konsumentów.
– Wzajemne relacje są potrzebne i Polsce, i krajom afrykańskim – podsumowywał Lech Kołakowski.
W podobnym tonie wypowiadali się przedstawiciele kontynentu afrykańskiego
– Podczas dzisiejszej konferencji jest obecna bardzo duża reprezentacja Nigerii, co odzwierciedla naszą chęć do nawiązywania relacji gospodarczych z Polską. Dojrzeliśmy do zrozumienia, że nie chcemy już prowadzić tylko jednostronnej wymiany handlowej, nie chcemy tylko eksportować surowców naturalnych. Zapraszamy partnerów polskich do Nigerii, do przyjrzenia się przetwórstwu żywności – nawiązując do tego, o czym przed chwilą mówił pan sekretarz stanu z ministerstwa rolnictwa. W sektorze rolnictwa jest dużo możliwości współpracy – mówił Olamilekan Adegbite, minister rozwoju górnictwa i stali Nigerii.
Nawiązując natomiast do surowców, dodawał, że krajowi zależy, aby rozwijało się w nim przetwórstwo przemysłowe. – Jest tutaj olbrzymia przestrzeń – podkreślił. – Warto zwrócić uwagę na Nigerię jako cel inwestycji w Afryce. W Nigerii mieszka ok. 200 mln osób, co daje pojęcie o rozmiarze gospodarki – mówił Abubakar Malami, prokurator generalny i minister sprawiedliwości Nigerii.
Podkreślał on zmiany, do jakich doszło w tym kraju w ostatnich latach. Jak wskazywał, działania rządu uplasowały Nigerię wśród 10 najbardziej dynamicznie rozwijających się i ułatwiających inwestowanie krajów świata.
– Przeprowadzono liczne reformy – podkreślił minister Malami. Dało to krajowi 34. miejsce na liście Banku Światowego miejsc, w których najłatwiej prowadzi się działalność gospodarczą.
Krzysztof Drynda, prezes Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu, zwrócił uwagę, że na razie wartość samej wymiany handlowej nie jest imponująca, w 2021 r. sięgnęła według szacunków ok. 8 mld dol., ale znamienne jest to, że w porównaniu z 2020 r. wzrosła o 30 proc.
– Na naszym kontynencie są ogromne szanse. Zamieszkują go w ponad 60 proc. ludzie młodzi. Koncentrujemy się na rolnictwie, a Polska ma ogromną wiedzę ekspercką w tym obszarze. Stworzyliśmy wolny obszar handlu, to wspiera biznes – wyliczał Jacques Mukwende, dyrektor African Union Commission.
Podkreślił również możliwości współpracy w sektorze zdrowia i związane z transformacją cyfrową.
– Jestem przekonany, że tu Polska może odgrywać dużą rolę na kontynencie afrykańskim – mówił Jacques Mukwende.
Beata Daszyńska-Muzyczka, prezes Banku Gospodarstwa Krajowego, mówiła o zmianach na świecie, które są konsekwencją kryzysów, pandemicznego i wojny na Ukrainie.
– Nadszedł czas, aby zdecydować, jak znaleźć nowe szanse i modele biznesowe w naszych relacjach. Musimy być otwarci na nowe sposoby współpracy, lepiej się poznać i budować zaufanie, rozwijać współpracę biznesową. BGK współpracuje z wieloma krajami i eksporterami, którzy szukają nowych sposobów działania – mówiła prezes Daszyńska-Muzyczka.
Wśród perspektywicznych obszarów wymieniała m.in. żywność, artykuły FMCG, nowe technologie.
– Afryka to młode społeczeństwa, które chcą budować lepszy świat, lepszą przyszłość i przygotować się na współpracę na arenie globalnej – komentowała prezes BGK.
Perspektywiczne obszary
Tematem pierwszego panelu dyskusyjnego była „Ewolucja łańcucha wartości żywności w Afryce w nadchodzącej dekadzie”. Rozmawiano o bezpieczeństwie żywnościowym, sposobach jego zapewniania w krajach afrykańskich oraz wyzwaniach, jakie stoją przed branżą. Polska zaprezentowała się jako jeden z głównych producentów i eksporterów produktów spożywczych w Unii Europejskiej – eksportujący produkty do ponad 192 krajów o łącznej wartości ponad 32 mld euro rocznie. Panel był okazją do podkreślenia tych sukcesów oraz zwrócenia uwagi na coraz powszechniej stosowane przez polskie firmy innowacje biotechnologiczne. W kontekście żywności poruszono w dyskusji wątek zmian społecznych i demograficznych w Afryce, które oznaczają duże zapotrzebowanie na produkty rolno-spożywcze.
– Żeby przyspieszyć transfer technologii, jesteśmy gotowi dokonać dużych inwestycji w bardziej zmechanizowane, zautomatyzowane procesy, żeby wspomóc naszych rolników, aby ta produkcja rolna mogła być bardziej wydajna. W ten sposób będziemy mogli poprawiać łańcuch żywności – mówił Sumaila Abdul-Rahman, prezes Northern Development Authority z Ghany.
W ramach dyskusji na temat transportu i infrastruktury w Afryce mowa była o postępującej urbanizacji na tym kontynencie oraz realizowanych i planowanych inwestycjach. Ważnym wątkiem była polska oferta wychodząca naprzeciw tym potrzebom.
– Afryka coraz silniej współpracuje, jest coraz lepiej połączona, coraz więcej podmiotów działa na jej rynku. Do tego potrzebna jest infrastruktura i transport – wskazywała dr Anna Masłoń-Oracz, pełnomocnik rektora Szkoły Głównej Handlowej ds. Afryki.
Tematem kolejnej dyskusji była „Zielona Afryka: inkluzywna i zrównoważona przyszłość”, w tym odnawialne źródła energii, wyzwania, ochrona środowiska, zrównoważona gospodarka. Uczestniczące w niej przedstawicielki PKN Orlen dzieliły się doświadczeniami związanymi z budową koncernu multienergetycznego, dążącego do osiągnięcia neutralności emisyjnej w 2050 r. Ważnym wątkiem są tu prace dotyczącego szerszego wykorzystania zero- czy też niskoemisyjnego wodoru. PKN Orlen realizuje szeroką zakrojoną strategię w tym zakresie.
W trakcie panelu o przyszłości zdrowia poruszono tematy związane z nowymi technologiami rewolucjonizującymi branżę sprzętu i opieki medycznej. Polscy przedsiębiorcy intensywnie promują swoje rozwiązania stosowane w ochronie zdrowia – od sprzętu rehabilitacyjnego, przez urządzenia diagnostyczne, aż po narzędzia medyczne. Panel dyskusyjny był też okazją do przypomnienia, że polski sektor medyczny ma ogromną renomę na rynkach zagranicznych, przede wszystkim w krajach UE oraz USA, Japonii, Australii, Meksyku i RPA.
– Jesteśmy w zasadzie jedyną polską firmą, która zdecydowała się zainwestować w Afryce w sieć ośrodków medycznych. Szukamy możliwości rozwoju w innych krajach afrykańskich – opowiadał Leszek Biały, dyrektor Medincus Medical Centre w Dakarze, stolicy Senegalu.
Podkreślał, że trzeba pamiętać, iż w Afryce są bardzo różne kraje, ze swoimi mocnymi i słabymi stronami.
– Senegal to jest taki hub medyczny w regionie, jest tam uniwersytet medyczny, choć są też kraje znacznie bardziej zaawansowane, na przykład Maroko, Tunezja czy Egipt. Kiedy mówimy o inwestycjach, o transferze technologii to pamiętajmy, że w każdym kraju obowiązują określone przepisy. Dlatego trzeba poszukiwać partnerów, na przykład lokalnych lekarzy. Na drodze staje wiele barier, nie zawsze oczywistych – mówił Leszek Biały.
Radzi on dobrze przeanalizować szanse powodzenia i szukać partnerów, którzy otworzą drzwi. To może trwać miesiące, a nawet lata.
– Senegal na pewno będzie ważnym krajem Afryki Zachodniej – prognozował Leszek Biały.
Wsparcie finansowe
Drugą dyskusję plenarną poświęcono instrumentom wsparcia finansowego, oferowanym przedsiębiorcom zainteresowanym rozwijaniem współpracy.
– Idziemy za biznesem, aby zabezpieczyć działania handlowe. Jesteśmy elastyczni. Na przykład w 2021 r. KUKE podpisało porozumienie o współpracy z Islamską Korporacją Ubezpieczeń Inwestycji i Kredytów Eksportowych (ICIEC), do której należą Mali i Wybrzeże Kości Słoniowej, by wspólnie uczestniczyć w projektach eksportowych i inwestycyjnych polskich przedsiębiorców w tym regionie – mówił Janusz Władyczak, prezes KUKE.
W kontekście rozwoju współpracy polsko-afrykańskiej zaprezentował on nowe rozwiązanie „Shop in Poland”. Łączy ono firmy afrykańskie i polskie. KUKE we współpracy z innymi instytucjami działającymi w grupie PFR, jak PAIH czy BGK, szuka projektów na całym kontynencie, które mogą być w ten sposób realizowane. W 2021 r. KUKE wraz z duńską agencją kredytów eksportowych EKF ubezpieczyła kredyt na kwotę 159 mln euro zaaranżowany przez brytyjski bank Standard Chartered na modernizację oddziałów położniczych w 62 szpitalach Wybrzeża Kości Słoniowej. Projekt będzie realizowany przez spółkę GCSS Support Services DMCC, jednego z największych wykonawców tego typu przedsięwzięć na Bliskim Wschodzie i w Afryce. Obejmie on modernizację m.in. systemów elektrycznych, teleinformatycznych, wodno-kanalizacyjnych oraz instalację rozwiązań przeciwpożarowych na oddziałach położniczych. Wśród firm realizujących te prace będą również polskie podmioty. Wartość polskiej części kontraktu eksportowego wynosi 46,5 mln euro.
W 2021 r. KUKE ubezpieczała kolejny już kontrakt Wieltonu w Afryce. Tym razem chodziło o eksport do Mali oraz Wybrzeża Kości Słoniowej. Łączna wartość dwóch kontraktów wyniosła 3,3 mln euro. Uzyskanie ochrony ze strony KUKE zdejmuje z polskiego eksportera ryzyko braku płatności, a dodatkowo, gdyby chciał on wzmocnić swą płynność finansową, może ubezpieczone należności sprzedać przed terminem i otrzymać gotówkę. Największy w Polsce i jeden z dziesięciu wiodących w Europie, producent i sprzedawca naczep, przyczep i zabudów na samochody ciężarowe, postanowił dostarczać Afryce zaawansowane rozwiązania technologiczne, zmieniające przemysł transportowy.
W krajach afrykańskich działa m.in. polski Izodom, oferujący energooszczędne domy. Pochwalić się może 25-letnim doświadczeniem na rynku, a także systemem zapewniającym nawet do 70 proc. oszczędności na kosztach ogrzewania. Sukcesy w Kenii natomiast odnosi firma Fogo. Jeden z największych polskich producentów agregatów prądotwórczych. Ma on także w swojej ofercie motopompy, dmuchawy czy panele fotowoltaiczne.
JPO i KWS
_____________________________________________________
Cenne webinary
Dla polskich firm okazją do zapoznania się ze specyfiką funkcjonowania na rynkach afrykańskich były webinaria gospodarcze zorganizowane przez Polską Agencję Inwestycji i Handlu. W ramach tych wydarzeń przedsiębiorcy mogli dowiedzieć się, jak wyeksportować i promować swój produkt lub usługę na nowych rynkach – Nigerii, RPA i Kenii. Poznali też kanały dystrybucji i uwarunkowania logistyczne, a także pozyskali niezbędną wiedzę na temat budowania trwałych relacji biznesowych.
_____________________________________________________
Perspektywiczne Maroko
Wymiana handlowa Polski z Marokiem dynamicznie się rozwija i w ostatnich dwóch latach praktycznie się podwoiła, by osiągnąć w 2021 r. poziom 5,82 mld zł. Maroko stało się tym samym pierwszym partnerem handlowym Polski w Afryce. Bilans handlowy dla Polski jest ujemny, ale nasz eksport szybko wzrasta, z 1,44 mld zł w 2019 r. do 2,48 mld zł w 2021 r. (dane GUS)
Warto zaznaczyć, że w pierwszym roku pandemii eksport towarów do Maroka z obszaru Unii Europejskiej spadł, natomiast Polska wykorzystała swoją szansę, skutecznie docierając ze swoją ofertą handlową.
Geograficzne położenie Maroko sprzyja rozwojowi kontaktów handlowych. Znakomita infrastruktura portowa i sukcesywne znoszenie barier administracyjnych gwarantują stały przyrost wolumenu towarów.
Maroko posiada umowę o wolnym handlu z Unią Europejską, z której korzysta również Polska. Pochodzenie europejskie jest istotną przewagą konkurencyjną, na przykład w porównaniu z towarami z Chin obłożonymi 40-proc. cłem. Towary pochodzenia polskiego są w Maroku cenione, a polska oferta jest doskonałym kompromisem ceny do jakości.
Utrudnienia logistyczna związane z pandemią, które spowodowały skokowy wzrost cen transportu międzynarodowego, stanowią dodatkowy atut dla polskich podmiotów względem importu z Azji. Maroko jest bardzo otwarte na optymalizację zakupów i zmianę tradycyjnych źródeł importu.
Sektor rolno-spożywczy to istotny komponent wymiany handlowej i wciąż tutaj widzimy duży potencjał dla wzrostu. Nasze biuro współpracuje z wieloma dystrybutorami FMCG, by kolejne polskie marki pojawiły się na półkach marokańskich marketów.
Oferta świeżych warzyw i owoców jest komplementarna ze względu na specyfikę i różne okresy wegetacji; do Maroka eksportujemy jabłka, importujemy cytrusy, pomidory czy kalafiory.
Panująca od kilku lat susza w Maroku spowodowała w 2020 r. zniesienie kontyngentów na zboże, co przełożyło się na jego skokowy wzrost. Od tego czasu polski eksport w tym zakresie osiągnął wartość 616 mln zł.
Maroko w ostatniej dekadzie stało się ważnym afrykańskim uczestnikiem rynku automotive. W Maroku produkuje się około pół miliona samochodów rocznie, a równolegle do tego produkcję uruchamia dziesiątki podwykonawców w specjalnie tworzonych strefach przemysłowych. Polska jest w Maroku obecna w obszarze wyposażenia zakładów i transferu technologii.
Maroko jest również prężnym regionalnym hubem finansowym. Casa Finance City przyciąga wiele instytucji finansowych, a marokańskie banki jak Bank of Africa czy Attijariwafa wciąż umacniają swoją pozycję nie tylko w kraju, ale również na całym kontynencie afrykańskim. Polskie rozwiązania fintech mają duży potencjał i już kilka projektów z tego sektora zostało w Maroku zrealizowanych.
Polskie meble, kosmetyki, materiały budowlane, maszyny i urządzenia zdobywają coraz większą popularność w Maroku. Jesteśmy jednak przekonani, że potencjał polskiej oferty jest jeszcze w dużym stopniu niewykorzystany. Obawy przed eksportem pozaeuropejskim, bariery językowe czy kulturowe są hamulcami ekspansji polskiego eksportu. Polska Agencja Inwestycji i Handlu i Zagraniczne Biura Handlowe pozostają do dyspozycji polskich firm, by wspomniane bariery znosić, pomagać w wyszukaniu kontrahentów czy zabezpieczyć transakcje handlowe.
EXPO 2020 DUBAJ