Wystawy Światowe Expo należą do najważniejszych wydarzeń na świecie, są porównywalne pod względem rozmachu z igrzyskami olimpijskimi, mistrzostwami świata w piłce nożnej czy największymi festiwalami kulturalnymi. Nie inaczej było z Expo 2020 Dubai, które miało szczególny charakter.
To było zwieńczenie obecności Polski na światowej wystawie Expo 2020 Dubai: w marcu Pawilon Polski otrzymał nagrodę the Best Large Pavilion (Najlepszy Duży Pawilon, o powierzchni 2501–5000 mkw.) w konkursie World Expo Awards, organizowanym przez Exhibitor Magazine.
Jak podkreślili prowadzący ceremonię, Pawilon Polski był faworytem od samego początku. 17 jurorów z całego świata uznało, że jest to jeden z najbardziej „eleganckich i wysublimowanych pawilonów, dzieło sztuki, dojrzałe, edukacyjne, inspirujące doświadczenie. Pawilon, który niczego nie narzuca odwiedzającym”, zrównoważony, subtelny w wyrazie, oddający w piękny sposób, za pomocą metafory ptaków w locie, ideę mobilności. Przywodziły one na myśl wielkie wędrówki ptaków pomiędzy Polską i światem arabskim, symbolizowały bogactwo przyrody. Przypominały również o związkach naszego narodu z innymi, a także o naszej roli jako producenta rozmaitych dóbr. Takie właśnie wielowymiarowe jest Expo.
W kategorii Pawilonów XL (powyżej 5000 mkw.) wygrała Arabia Saudyjska, średnich (1201–2500 mkw.) Szwajcaria, małych (do 1200 mkw.) – Vision (prezentuje wizję szejka Mohammeda bin Rashida Al Maktouma, wiceprezydenta i premiera ZEA oraz władcy Dubaju).
Polska opowieść
Pawilon Polski na Expo 2020 Dubai to opowieści o naszym kraju, na którą składa się pięć rozdziałów w pięciu strefach budynku. Łączyło je hasło przewodnie polskiej obecności „Poland. Creativity inspired by nature – Polska. Kreatywność inspirowana naturą”.
Kreatywność została przedstawiona jako cecha narodową, będącą źródłem naszego sukcesu gospodarczego, naukowego, kulturalnego i społecznego.
Architektura pawilonu odnosiła się do hasła mobilności. Tworzyła otwartą, rozrastającą się ku górze, modułową drewnianą strukturę, która zaprasza odwiedzających do wnętrza.
Za opracowanie projektu oraz koncepcji architektoniczno-tematycznej pawilonu oraz wystawy odpowiadała pracownia WXCA wraz ze studiem Bellprat Partner.
– Docenienie naszego dzieła przez międzynarodowe jury ekspertów niezwykle nas twórców cieszy i napawa dumą. Opowieść, którą prowadziliśmy językiem architektury, o polskiej kreatywności inspirowanej naturą, współistnieniu człowieka i natury, naszej wspólnej odpowiedzialności za planetę, sile jedności w różnorodności jest ważnym głosem w światowej dyskusji, jaka toczy się w Dubaju – mówiła Marta Sękulska-Wrońska z WXCA, współautorka pawilonu.
– Pawilon Polski był architektonicznym dziełem sztuki ukazującym siłę polskiego designu i kreatywność Polaków. Odwiedzający mogli poznać w nim opowieść o sukcesach gospodarczych Polski, naszej kulturze i technologii, niezwykłej przyrodzie, a przede wszystkim o naszej kreatywności i przedsiębiorczości. Nasz pawilon wzbudzał duże zainteresowanie gości oraz mediów z całego świata i należał do najpopularniejszych – odwiedziło go blisko 1,5 mln gości. To bardzo istotne ze względu na wielowymiarową promocję Polski na świecie – mówi Adrian Malinowski, komisarz generalny Sekcji Polskiej Expo 2020 Dubai.
Spośród 216 pawilonów na Expo około 10–15 (dokładne statystyki dopiero będą prezentowane) osiągnęło taki próg popularności. Polski pawilon odwiedziło więcej gości niż na przykład kanadyjski, i była to porównywalna liczba jak w przypadku Stanów Zjednoczonych czy Hiszpanii, jednocześnie dużo większa niż dla Norwegii, Finlandii czy Australii.
Polska wygrała również w kategorii „The most socialized pawilon” (najbardziej socjalizujący, łączący).
Za szczegółową koncepcję narracji ekspozycji, kluczowe doświadczenia oraz produkcję wszystkich materiałów multimedialnych odpowiadało konsorcjum Science Now, Stellar Fireworks i Tellart, które było także pomysłodawcą „Polskiego Stołu” i strefy V „Poland. Landscapes of creativity”. Generalnym wykonawcą Pawilonu było konsorcjum Międzynarodowe Targi Poznańskie i FM Aldentro.
Artystyczna instalacja multimedialna „Polski Stół”, składająca się ze 120 modułów z polskiego drewna wykonana została przez czołowych artystów, architektów i inżynierów. „Polski Stół” ukazywał bogactwo naturalnych surowców i materiałów, które można znaleźć w Polsce. Do stworzenia instalacji wykorzystano między innymi szkło, drewno, miedź, ceramikę i stal.
Expo o tym, czego potrzebuje świat
Motywem przewodnim Expo 2020 Dubai było hasło „Connecting Minds, Creating the Future – Łącząc umysły, tworzymy przyszłość”. Wydarzenie odwiedziło 20 mln gości z całego świata.
– Ta wystawa Expo była inna niż wszystkie – ocenia Adrian Malinowski.
Organizatorzy chcieli zwrócić uwagę na to, że przemiany społeczne, ekonomiczne i technologiczne wymagają podejmowania nowych wyzwań. Odpowiedzią na nie jest współpraca krajów – pomimo występujących różnic – w celu zapewnienia zrównoważonego rozwoju, od poszanowania środowiska, przez postęp społeczny, aż po wzrost gospodarczy.
– Udało się sprowadzić wszystkich do jednego wspaniałego mianownika – tego, że potrzebujemy być razem. Expo przez dwa stulecia zmieniło się bardzo mocno w swojej idei, koncepcji. Najpierw mówiono o osiągnięciach nauki, technologii, inżynierii, potem prezentowano się światu, aż do momentu, w którym jesteśmy dzisiaj, do oddania tego, czego świat najbardziej potrzebuje. Żyjemy w czasach internetu, powinniśmy wszystko wiedzieć, mieć na wyciągnięcie ręki, a dopiero będąc tutaj, okazuje się, jak mało wiem o sobie nawzajem. Najważniejsi we wszystkich pawilonach byli ludzie. Podobnie było w naszym przypadku. Można mówić o Polsce w ciekawy, nowoczesny sposób – mówi Adrian Malinowski.
Warto dodać, że on sam również został uhonorowany. Adriana Malinowskiego wybrano najbardziej aktywnym komisarzem generalnym Expo 2020 Dubai.
Dla gości Pawilonu Polski przygotowano wiele różnorodnych wydarzeń, między innymi codzienne koncerty chopinowskie, 180 warsztatów edukacyjnych dla dzieci i młodzieży oraz inne – każdy mógł znaleźć coś dla siebie. Łącznie było to 1000 propozycji w ciągu 182 dni trwania Expo (1 października 2021 r. –31 marca 2022 r., przesunięcie z 2020 r. spowodowała pandemia koronawirusa).
– Mieliśmy 20 wystaw czasowych. To był majstersztyk organizacyjny, wymieniano je w ciągu jednej nocy – dodaje Adrian Malinowski.
Niemniej jednak wiodące były wydarzenia związane z gospodarką i biznesem.
Akcent na gospodarkę
Za koordynację udziału Polski w EXPO odpowiadała Polska Agencja Inwestycji i Handlu. We współpracy z ponad 40 instytucjami i resortami przygotowała ona specjalny program gospodarczy dla przedsiębiorców. Składał się z kilkunastu narzędzi wsparcia, skierowanych do polskich firm, które chcąc się rozwijać przy okazji udziału Polski w Expo 2020. Z programu skorzystało 2,5 tys. polskich firm.
– W pawilonie mieliśmy bardzo wiele wydarzeń gospodarczych, biznes mixerów czy spotkań branżowych. Jako Polska byliśmy bardzo aktywni na targach, pokazaliśmy, że bardzo dobrze się odnajdujemy. Przykładem są targi GITEX Global, nowych technologii, w których wzięło udział 116 firm z Polski. To była największa narodowa reprezentacja. Na targach GULFOOD mieliśmy około 50 polskich firm, a na Arab Health 80 – wylicza Adrian Malinowski.
W latach 70. i 80. XX w. Polska była aktywna w regionie, później nastąpiło spowolnienie. Teraz wróciliśmy do najlepszych tradycji, prezentacji wszystkiego tego, co jest naszym atutem w wymiarze gospodarczym. Zielone technologie, zrównoważony rozwój, ICT, gaming i oczywiście sektor rolno-spożywczy.
– Mamy czym się chwalić, nasza żywność pod względem jakości, właściwości zdrowotnych, pod kątem bezpieczeństwa należy do najlepszych – i najsmaczniejszych – na świecie. Jest poszukiwana. Szczególną wagę przywiązujemy do tego obszaru Zatoki Perskiej, Bliskiego Wschodu, Afryki północnej, południowo-wschodniej Azji, krajów ASEAN – mówił podczas wizyty na Expo Lech Kołakowski, sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Największym wydarzeniem gospodarczym towarzyszącym polskiej obecności na Expo było Polsko-Arabskie Forum Gospodarcze, 6 grudnia. Uczestniczyli w nim polscy przedsiębiorcy oraz wysokiej rangi urzędnicy państwowi z Polski i Zjednoczonych Emiratów Arabskich, w tym Grzegorz Piechowiak, sekretarz stanu w Ministerstwie Rozwoju i Technologii oraz dr Thani Al Zeyoudi, minister stanu ds. handlu zagranicznego ZEA.
– Nasze relacje zawsze były bardzo dobre. Chcemy je rozwijać. Postrzegamy bowiem kraje arabskie jako bardzo perspektywiczny i wyjątkowo atrakcyjny, liczący ponad 400 mln mieszkańców rynek – powiedział podczas otwarcia wydarzenia Grzegorz Piechowiak.
Forum stało się platformą prezentacji potencjału eksportowego polskich towarów i usług, jednocześnie dając szansę nawiązania bezpośrednich relacji z partnerami gospodarczymi z regionu. Forum przyciągnęło 650 gości na miejscu, do tego ok. 200 online.
– Naszym celem było wypromowanie rodzimych produktów i usług na nowych rynkach Bliskiego Wschodu. Jesteśmy przekonani o tym, że współpraca z potencjalnymi inwestorami z krajów Zatoki Perskiej jest nie tyle możliwa, co konieczna w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości. W osiągnięciu sukcesów pomogą prezentacje ofert eksportowych z zakresu gospodarki cyfrowej, polskiego designu i bezpieczeństwa żywnościowego oraz ofert przedstawiających nasz kraj jako atrakcyjne miejsce do inwestowania – komentował Forum Krzysztof Drynda, prezes Polskiej Agencji Inwestycji i Handlu.
Polsko-Arabskie Forum Gospodarcze było miejscem wymiany doświadczeń i spostrzeżeń podczas licznych paneli eksperckich, w trakcie których poruszono aktualne dla gospodarki tematy.
Wielkim finałem było podpisanie umów dwustronnych otwierających nowy rozdział w relacjach biznesowych i wzmacniających więzi między Polską a ZEA. Wśród nich znalazły się: umowa pomiędzy Polską Izbą Gospodarczą a Federacją Izb Przemysłowo-Handlowych ZEA (FCCI), umowa pomiędzy Etihad Credit Insurance (ECI) a KUKE i wreszcie umowa pomiędzy DMCC (Dubai Multi Commodities Centre) a Polską Agencją Inwestycji i Handlu, reprezentowaną przez Grzegorz Słomkowskiego, członka zarządu PAIH.
Natomiast 7 grudnia miał miejsce Dzień Polski na Expo, czyli okazja do zaprezentowania się szerokiemu gronu międzynarodowej publiczności zwiedzającej wystawę. Zgodnie z protokołem Expo w części oficjalnej odbywającej się pod monumentalną kopułą Al Wasl przy udziale przedstawicieli najwyższych władz państwowych Polski i Zjednoczonych Emiratów Arabskich, został odśpiewany uroczyście hymn Polski, a na maszt wciągnięto polską flagę.
Dzień Polski przypadł w okresie świętowania tygodnia Złotego Jubileuszu, czyli 50. rocznicy powstania Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Zwieńczył go wieczorny koncert muzyki polskiej.
Innym dużym wydarzeniem gospodarczym, zorganizowanym w marcu, było Polsko-Afrykańskie Forum Gospodarcze (więcej na kolejnych stronach).
Na EXPO prezentowały się również regiony: podlaskie, łódzkie, dolnośląskie, lubuskie, śląskie, kujawsko-pomorskie, lubelskie, pomorskie i podkarpackie oraz miasto Łódź, które promowało organizację Horticultural EXPO w 2029 r. (Zielone EXPO – ogrodnicze).
Nowoczesne oblicze kraju
Podczas Expo 2020 Dubai Polska Agencja Inwestycji i Handlu zorganizowała między innymi 25 lutego serię debat online promujących polską branżę ICT (technologii informacyjno-komunikacyjnych) i produkcji gier.
Polska myśl innowacyjna w światowej branży ICT oraz nowych technologii, rozwiązania sztucznej inteligencji i internet rzeczy w procesach innowacji, znaczenie cyfryzacji dla rozwoju gospodarki i usług publicznych, chmura obliczeniowa i jej rola w budowie centrum finansowego nowej generacji, krajowa produkcja i dystrybucja gier komputerowych – to tylko niektóre zagadnienia, które zostały poruszone w dyskusjach z udziałem polskich i zagranicznych przedsiębiorców oraz naukowców.
Znaczącą rolę Polski w świecie nowych technologii i chmury cyfrowej potwierdza raport „Invest in digital Poland” autorstwa Digital Poland i PAIH, zgodnie z którym nasz kraj jest jednym z 10 najlepszych kierunków na świecie do ulokowania inwestycji w obszarze STEM (nauka, technologia, inżynieria, matematyka). Polska jest również liderem sektora nowoczesnych usług w regionie, zarówno pod względem liczby centrów badawczo-rozwojowych, jak i zatrudnienia w branży. Ponadto jesteśmy piątą gospodarką w Europie i jedną z 10 na świecie, które w 2020 r. przyciągnęły w obszarze SMART najwięcej inwestycji w projekty typu greenfield, czyli budowane od podstaw – wynika z danych fDi Markets.
Z raportu „The Game Industry of Poland 2021”, opracowanego przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości i Indie Games Poland (przy współpracy z Ministerstwem Rozwoju i Technologii), wynika, że w 2020 r. przychody krajowej branży gier wyniosły aż 969 mln euro. W ujęciu rok do roku to wzrost na poziomie blisko 30 proc. Co istotniejsze, tak duży przyrost utrzymuje się już od trzech lat.
W 2020 r. Polska osiągnęła większy eksport gier niż import, a rocznie nad Wisłą jest tworzonych ponad 600 produkcji. Nasz kraj jest już trzecim największym eksporterem gier wideo na świecie (roczna wartość eksportu wynosi 1,5 mld dol.), za Japonią (2,7 mld dol.) i Chinami (10 mld dol.).
– Jako Polska mamy bardzo dobre umiejętności w branży ICT. Polskie uczelnie i ośrodki badawcze są światowymi liderami. Naszym atutem są ogromne zasoby utalentowanych absolwentów, kandydatów na programistów – podkreśla Grzegorz Słomkowski, członek zarządu PAIH.
W 2019 r. polski przemysł po raz pierwszy w historii awansował do czołowej piętnastki państw z największą liczbą nowych robotów przemysłowych.
Expo 2020 Dubai było wydarzeniem o charakterze globalnym, które skupia uwagę całego świata. To niepowtarzalna okazja do wykreowania pozytywnego wizerunku Polski. I tak okazja została wykorzystana.
--------------------------------
Pięć stref Pawilonu Polski
Inspired by nature – Zainspirowane naturą
A home for creativity – Dom dla kreatywności
Spirit of ingenuity – Duch pomysłowości
Land of plenty – Kraina obfitości
Landscapes of creativity – Krajobrazy kreatywności
--------------------------------
Długa tradycja
Historia polskiej obecności na Wystawach Światowych liczy już ponad 150 lat. W 1867 r. w Paryżu wystawiały się powszechnie znane polskie firmy, takie jak fabryka fortepianów Małeckiego, studio fotograficzne Maksymiliana Fajansa czy fabryka narzędzi metalowych Józefa Troetzera. Polacy zdobywali nagrody na wystawach w Wiedniu (1873), Paryżu (1878) i Chicago (1893). Pierwsze narodowe pawilony powstawały po I wojnie światowej. Pierwsza wystawa odbyła się w 1751 r. w Londynie, a dwie następne w 1798 i 1802 r. w Paryżu, jednak za pierwszą prawdziwie międzynarodową wystawę światową uznaje się Great Exhibition (Wielką Wystawę) w Londynie w 1851 r.
--------------------------------
Polska–Ukraina
EXPO jest wydarzeniem z definicji neutralnym politycznie, niemniej jednak podczas tej edycji nie zabrakło akcentów solidarności z Ukrainą. Na Pawilonie Polski, w centralnym miejscu, na zmianę z tradycyjnie wyświetlaną biało-czerwoną flagą, pojawiał się napis #StandWithUkraine. Popularnie były niebiesko-żółte wstążki i inne symbole, polscy studenci pracujący w pawilonie rozdawali gościom serduszka w barwach narodowych Ukrainy. Szczególnym wydarzeniem były koncerty. Karolina Cicha i Sw@da prezentowali w Dubaju muzykę opartą na tradycyjnych brzmieniach z kultury polskiej, ukraińskiej i białoruskiej.
EXPO 2020 DUBAJ