Zwiększenie efektywności nadzoru prowadzonego przez rady nadzorcze spółek kapitałowych oraz wprowadzenia do polskiego ustawodawstwa tzw. prawa holdingowego - to niektóre rozwiązania zawarte w rządowym projekcie noweli Kodeksu spółek handlowych, który w poniedziałek wpłynął do Sejmu.
W ubiegły wtorek, 17 sierpnia, rząd przyjął i skierowała do dalszych prac legislacyjnych projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony rządowi przez ministra aktywów państwowych (MAP). MAP przygotowało ten projekt we współpracy z Ministerstwem Sprawiedliwości. W poniedziałek na sejmowych stronach poinformowano, że projekt ten został tego dnia wniesiony do Sejmu.
Jak podkreślało w ubiegły wtorek Ministerstwo Aktywów Państwowych, które przedłożyło projekt, projekt ten będzie największą od 20 lat zmianą przepisów handlowych; ich skutkiem wejścia w życie "będzie stworzenie nowych instrumentów prawnych ułatwiających funkcjonowanie grup spółek".
"Projektowana ustawa składa się z dwóch zasadniczych części. Pierwsza dotyczy wprowadzenia do polskiego prawa spółek handlowych regulacji prawnej tzw. prawa holdingowego (prawa grup spółek, prawa koncernowego), które – w szerokim znaczeniu doktrynalnym – reguluje relacje prywatno-prawne między spółką dominującą a jej spółkami zależnymi, w sposób uwzględniający interes wierzycieli, członków organów oraz drobnych wspólników (akcjonariuszy), zwłaszcza spółki zależnej" - napisano w Ocenie Skutków Regulacji.
Druga część projektu dotyczy zwiększenia efektywności nadzoru prowadzonego przez rady nadzorcze spółek kapitałowych.
Ponadto, w projekcie zawarto zbiór przepisów, w ogólnym ujęciu zmierzających do "poprawienia efektywności funkcjonowania spółek oraz porządkujących część regulacji KSH, która od lat sprawiała trudności interpretacyjne".
Autorzy projektu przypomnieli w OSR, że w pracach legislacyjnych nad Kodeksem spółek handlowych w 2000 r. przyjęto koncepcję ograniczonej (szczątkowej) regulacji prawa holdingowego w ramach tego kodeksu.
"Regulacja ta ograniczyła się wówczas do – uchylonego w ramach niniejszej nowelizacji – art. 7 KSH, który odnosił się do tzw. holdingów umownych, a więc takich, w których spółka dominująca i spółka zależna zawierają między sobą umowę o zarządzanie spółką zależną przez spółkę dominującą lub umowę o odprowadzanie zysku spółki zależnej do spółki dominującej" - czytamy.
Podkreślili, dawny art. 7 KSH nie uwzględniał natomiast unormowania kwestii prawnych dotyczących tzw. holdingów faktycznych, a więc spółek, między którymi powstał stosunek dominacji i zależności.
Projektodawca wskazał, że w polskiej praktyce gospodarczej dominują holdingi faktyczne. Zaznaczył, że holdingi umowne należą do rzadkości, podobnie jak tzw. podatkowe grupy kapitałowe, stąd też regulacja grup spółek nie odpowiadała potrzebom obrotu.
"Dlatego proponowana nowelizacja KSH – przez wprowadzenie nowego Działu IV pt. "Grupy spółek" (...) – dotyczy zasadniczo holdingów faktycznych. Przepisy te mogą jednak znaleźć zastosowanie także do holdingów umownych, gdyż holding umowny spełnia z reguły przesłanki istnienia holdingu faktycznego"- czytamy.
Niniejsza nowelizacja przyjmuje założenie, że należy odróżnić "grupę spółek" od stosunku dominacji i zależności między spółkami. "Grupa spółek jest +kwalifikowanym+ stosunkiem dominacji i zależności między określonymi spółkami tworzącymi grupę spółek, gdyż spółki te kierują się wspólną strategią gospodarczą, która umożliwia spółce dominującej sprawowanie jednolitego kierownictwa nad spółką albo spółkami zależnymi. Pozwala to wyróżnić nowąkategorię prawną występującą w praktyce polskich i zagranicznych grup spółek, jaką jest interes grupy spółek. Stąd zaszła konieczność normatywnego zdefiniowania +grupy spółek+ jako kategorii prawnej odrębnej od stosunku dominacji i zależności" - wyjaśniono.
Proponowane rozwiązania wyposażą też rady nadzorcze w dodatkowe instrumenty, w postaci możliwości samodzielnego zlecania usług doradczych oraz w bardziej szczegółowe niż obecnie uprawnienia informacyjne. W efekcie organy nadzoru będą w stanie bardziej efektywnie realizować swoje zadania, z korzyścią dla spółek i dla całego rynku. Nowelizacja zakłada również precyzyjniejsze określenie obowiązków członków zarządów i rad nadzorczych.
"Ponadto przedłożony projekt zakłada między innymi uporządkowanie kwestii kadencji i mandatu członków organów menadżerskich, wprowadzenie zapisu o obowiązku lojalności i zachowania tajemnicy nawet po wygaśnięciu kadencji członka rady nadzorczej, wpisanie do zapisów KSH zasady osądu biznesowego określanego jako Business Judgement Rule"- napisano w OSR.
Jak napisano w OSR, projekt będzie oddziaływał na 10,2 tys. spółek akcyjnych oraz na 450,9 tys. spółek z ograniczoną odpowiedzialnością.
MAP podkreślało, że projekt jest efektem prac działającej pod przewodnictwem wicepremiera, ministra aktywów państwowych Jacka Sasina Komisji ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego. Za nadzór nad reformą odpowiada minister Maciej Małecki, który przejął go od ministra Janusza Kowalskiego, oraz kierowane przez niego Biuro ds. Reformy Nadzoru Właścicielskiego.
W projekcie zapisano, że ustawa, co do zasady ma wejść w życie po upływie sześciu miesięcy od dnia ogłoszenia.