Piątek to ostatni dzień na zgłaszanie kandydatów na Rzecznika Praw Obywatelskich. Kandydatem PiS jest poseł Bartłomiej Wróblewski; KO i PSL - dr hab. nauk prawnych Sławomir Patyra; Lewica ma zgłosić swojego kandydata w piątek po południu, możliwe, że będzie to Piotr Ikonowicz.
RPO powołuje Sejm za zgodą Senatu na wniosek marszałka Sejmu albo grupy 35 posłów. Jeżeli Senat odmówi wyrażenia zgody na powołanie rzecznika, Sejm powołuje na to stanowisko inną osobę. Kandydatów na RPO można zgłaszać w Sejmie do 19 marca.
Parlament już trzykrotnie próbował wybrać następcę RPO Adama Bodnara, którego kadencja upłynęła na początku września ubiegłego roku. Dwukrotnie jedyną kandydatką była mec. Zuzanna Rudzińska-Bluszcz, która była wspólną kandydatką KO, Lewicy i Polski 2050 Szymona Hołowni, nie uzyskała ona jednak poparcia Sejmu. Za trzecim razem Sejm powołał na RPO kandydata PiS, wiceszefa MSZ Piotra Wawrzyka, jednak Senat nie wyraził na tę kandydaturę zgody.
W poniedziałek o swojej decyzji ws. kandydowania na RPO poinformował Bartłomiej Wróblewski. Podkreślił, że ma wykształcenie prawnicze (jest doktorem nauk prawnych) i długą praktykę parlamentarną. Zapewnił, że jeśli zostanie powołany na RPO, zagwarantuje apolityczność tej instytucji. Mówił, że "jest osobą pracowitą, konsekwentną, niezależnie myślącą". Poinformował, że zamierza zabiegać także o poparcie innych niż PiS klubów parlamentarnych.
Poparcie dla tego kandydata deklaruje, oprócz PiS, również Solidarna Polska; skłania się do tego także część posłów Konfederacji. Politycy innych partii opozycyjnych sprzeciwiają się tej kandydaturze, która ich zdaniem zmierza do całkowitego upolitycznienia instytucji RPO.
W Senacie przeciw kandydaturze Wróblewskiego opowiada się senacka większość, ale senator PSL Jan Filip Libicki pisał na Twitterze, że "skłania się do poparcia posła Wróblewskiego". Później dopowiedział, że przybliżyłaby go do tego deklaracja kandydata PiS o powołaniu zastępcy o innych poglądach.
O tym, że dr hab. nauk prawnych, profesor UMCS Sławomir Patyra będzie kandydatem na RPO Koalicji Polskiej-PSL i KO poinformowali w środę posłowie obu tych ugrupowań. Według nich Polki i Polacy zasługują na RPO w pełni obiektywnego i niezależnego, a taką gwarancję daje osoba prof. Patyry.
Lider Wiosny Robert Biedroń poinformował z kolei, że jego partia podjęła decyzję o zgłoszeniu kandydatury Ikonowicza na stanowisko RPO. Wcześniej poparcie dla Ikonowicza na RPO zgłaszała Lewica Razem, która współtworzy z Wiosną i SLD klub, w tym m.in. posłowie Maciej Konieczny, Adrian Zandberg i Marcelina Zawisza. Z informacji PAP wynika, że Razem podjęło uchwałę ws. poparcia Ikonowicza.
Ikonowicz to prawnik, były poseł (w latach 1993-2001) i działacz społeczny w ramach Kancelarii Sprawiedliwości Społecznej. Pomaga najbiedniejszym, eksmitowanym i bezdomnym. W 2021 r. wraz z Agatą Nosal-Ikonowicz został odznaczony przez RPO Adama Bodnara odznaką honorową "Za Zasługi dla Ochrony Praw Człowieka".
W piątek po południu decyzję o wystawianej przez nich kandydatury przedstawi klub Lewicy. Jak poinformował przewodniczący SLD Włodzimierz Czarzasty, odbędzie się konferencja prasowa, na której klub Lewicy ogłosi swoją decyzję. Jak zaznaczył Czarzasty, jego frakcja - Nowa Lewica - popiera kandydaturę Ikonowicza.