Główna prokurator Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze Fatou Bensouda podała w piątek, że skieruje do rozpatrzenia przez trybunał sprawę zbrodni wojennych w Afganistanie, które popełnić mogli amerykańskie wojsko i agenci CIA torturujący więźniów.

MTK z siedzibą w Hadze został powołany na mocy Statutu Rzymskiego, ale USA wycofały swój podpis pod tym dokumentem i zawarły z rządami wielu krajów porozumienia o wyłączeniu żołnierzy amerykańskich spod działania MTK. Amerykanie mogą odpowiadać przed Trybunałem, o ile popełnione przestępstwo miało miejsce na terytorium państwa, które jest członkiem MTK, tak jak Afganistan.

Jak podała w oświadczeniu prokurator Bensouda, w dochodzeniu wstępnym okazało się, iż istnieje "uzasadniona podstawa, aby uważać, że zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości" zostały popełnione w Afganistanie po wkroczeniu tam, po atakach z 11 września 2001 na USA, koalicyjnych wojsk pod dowództwem Amerykanów.

Biuro prokurator podało, że "w najbliższych dniach" skieruje ona sprawę do Trybunału i jego sędziowie zadecydują o dalszym podstępowaniu. Ich zgoda na rozpoczęcie pełnego postępowania ws. zbrodni w Afganistanie może doprowadzić do postawienia zarzutów popełnienia zbrodni wojennych.

Do tej pory MTK zajmował się zbrodniami popełnionymi w Afryce, a jedyną nieafrykańską sprawą badaną przezeń obecnie są zbrodnie popełnione w byłej sowieckiej republice Gruzji.

Organizacja obrońców praw człowieka Human Rights Watch powitała oświadczenie Bensoudy jako krok w kierunku zerwania z bezkarnością za zbrodnie w Afganistanie.

Według Katherine Gallagher, starszej rangą adwokat z amerykańskiej organizacji Ośrodek Praw Konstytucyjnych, możliwość postawienia Amerykanów w stan oskarżenia jest "spóźnionym sygnałem, iż nikt nie jest ponad prawem".

Amerykańskie wojsko i agenci CIA mogli popełniać w Afganistanie zbrodnie wojenne, dopuszczając się tortur, okrutnego traktowania i naruszenia osobistej godności co najmniej 61 więźniów w okresie od 1 maja 2003 r. do 31 grudnia 2014 roku - ocenił w zeszłym roku w swoim raporcie MTK. W dokumencie ujawniono także, że od grudnia 2002 roku do marca 2008 roku agenci CIA dopuścili się przestępstw wobec co najmniej 27 osób przetrzymywanych w Afganistanie. W czasie pobytu amerykańskich wojsk przeprowadzono tam co najmniej kilkadziesiąt dochodzeń oraz spraw przed sądami wojskowymi.

Ustanowiony w 2002 roku MTK jest pierwszym stałym trybunałem do sądzenia zbrodni wojennych, przeciwko ludzkości i ludobójstwa. Trybunał rozpoczął działalność w 2003 roku. (PAP)

klm/ mc/