Służy wyłącznie do przeprowadzania transakcji w punktach handlowo-usługowych. Za pomocą karty płatniczej nie możemy przeprowadzić operacji gotówkowych (wypłata gotówki z kasy banku czy bankomatu). Niewiele banków decyduje się na wydawanie karty wyłącznie płatniczej – z reguły bank łączy funkcje karty płatniczej z możliwościami karty bankomatowej. Obecnie karta płatnicza to karta bankowa, którą można zarówno dokonywać transakcji w bankomacie (funkcje karty bankomatowej), jak i zapłacić w punkcie handlowo-usługowym (funkcje karty płatniczej). Powszechnie stosowane określenie karty płatnicze dotyczy wszystkich rodzajów kart. Karty płatnicze są bezgotówkowym instrumentem płatności, inicjującym bezgotówkowy transfer płatności pomiędzy dwoma rachunkami bankowymi.
Sposób regulowania płatności dzieli karty na:
- - kredytowe,
- - obciążeniowe (z odroczoną płatnością, typu charge),
- - debetowe.
Banki wydają również karty służące wyłącznie do wypłaty gotówki z bankomatu – karty bankomatowe. Nie umożliwiają one dokonywania bezgotówkowych płatności w punktach handlowo-usługowych. Karty kredytowe umożliwiają posiadaczowi karty dokonywanie płatności bezgotówkowych na podstawie umowy kredytu bez konieczności posiadania bieżących środków na rachunku bankowym. Zaciągnięty kredyt spłaca się na zasadach wcześniej ustalonych przez bank wydający kartę. Posiadacz karty może spłacić najpierw część kredytu („minimalna kwota do zapłaty”), ale wtedy bank pobiera odsetki (czas, przez jaki bank nie pobiera odsetek od zaciągniętego kredytu, bywa różnie określany – bezodsetkowy, „grace period”, w różnych bankach wynosi on nawet ponad 50 dni). Bank ustala limit kredytowy, do którego wysokości posiadacz karty może dokonywać płatności w punktach handlowo-usługowych. Wydanie karty jest uzależnione od wysokości dochodów konsumenta. Często nie jest wymagane posiadanie przez klienta rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego w danym banku. Karty obciążeniowe to karty z odroczonym terminem płatności. Mają one podobne cechy co karty kredytowe, z tą tylko różnicą, że zaciągnięty kredyt spłaca się w całości raz w miesiącu (kredyt krótkoterminowy). Karty te najczęściej wydaje się na podstawie istniejącego rachunku bankowego. Na podstawie ilości środków przelewanych co miesiąc na ten rachunek bank ustala miesięczny limit wydatków. Na koniec każdego miesiąca bank obciąża równowartością wydanej kwoty rachunek posiadacza karty. Karty debetowe – w zasadzie nie umożliwiają uzyskania kredytu. Działają one na podstawie istniejącego rachunku bankowego, a posiadacze takich kart mogą się nimi posługiwać tylko do wysokości salda na rachunku. W przypadku przekroczenia tego salda bank pobiera wysokie odsetki karne. W celu zapewnienia odpowiedniej jakości obsługi różnych klientów banki starają się wprowadzić tzw. segmentację klientów – co oznacza, że tworzone są różne grupy klientów, dla których oferowane są odmienne produkty. Najczęściej podział tworzony jest na podstawie sytuacji finansowej klientów (rachunki prestiżowe), wieku (rachunki młodzieżowe czy studenckie) czy aktywności korzystania z usług bankowych (rachunki z różnymi opłatami i prowizjami). Karty bankowe dzielą się na szereg różnych rodzajów, różniących się nie tylko zasadami ich obsługi, ale również (jeśli nie przede wszystkim) dodatkowymi usługami przysługującymi ich posiadaczom. Podstawowy podział kart jest zgody z przeznaczeniem rachunków bankowych, do których karty zostały wydane – wyróżnia się dwa rodzaje kart bankowych:
- - dla klientów instytucjonalnych (pracownicy firm oraz osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą),
- - dla klientów indywidualnych.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Karty dla klientów indywidualnych wydawane są bezpośrednio osobom fizycznym do ich rachunku prowadzonego w banku (lub w ramach przyznanego limitu wydatków w przypadku kart kredytowych albo kart obciążeniowych) i nie są związane z miejscem pracy posiadacza karty.
Karty dla klientów instytucjonalnych (nazywane również kartami typu Business) to karty przeznaczone dla pracowników firm. Generalnie służą do płatności za wydatki służbowe (zakupy na potrzeby firmy, koszty delegacji, podróży służbowych itp.). W ramach jednej firmy (a właściwie jednego rachunku firmy) bank umożliwia wydanie przynajmniej kilku kart typu Business – wszystkie rozliczane są bezpośrednio z rachunku firmy. Oczywiście kartami typu Business można dokonywać wszelkich transakcji (niekoniecznie związanych z wydatkami służbowymi), przy czym ich właściwego rozliczenia na wydatki prywatne i służbowe dokonuje już samodzielnie firma, z rachunku której rozliczane są wszystkie transakcje. Karta typu Business powinna – oprócz imienia i nazwiska jej posiadacza – zawierać na swoim awersie również nazwę firmy. Nazwa firmy umieszczona jest najczęściej pod danymi posiadacza karty.
Banki starają się wydawać karty spełniające różne oczekiwania klientów.
Wyróżnia się:
- - karty standardowe (Classic, Standard, Mass) – są to zwykłe karty bez dodatkowych usług, przeznaczone dla klientów indywidualnych,
- - karty srebrne (Silver, Business) – to karty posiadające już podstawowy pakiet usług dodatkowych,
- - karty złote (Gold, Business Gold) – to karty przeznaczone dla najważniejszych klientów banku,
- - karty prestiżowe (Signia, Platinum) – to grupa kart przeznaczonych dla najważniejszych i strategicznych klientów banku.
Przywileje i zakres usług dodatkowych należnych poszczególnym rodzajom kart ustalany jest w podstawowym zakresie przez samą organizację płatniczą, przy czym bank wydający kartę może wzbogacić ją o własne usługi i przywileje. Z kartami bankowymi mogą wiązać się dodatkowe funkcje, dzięki którym banki mogą zachęcać posiadaczy do częstszego posługiwania się właśnie ich kartami. Najczęściej spotykane dodatkowe funkcje to:
- - funkcje prestiżowe Posiadaczom określonych rodzajów kart (kart prestiżowych) przysługują przywileje niedostępne (lub dostępne za dodatkową opłatą) posiadaczom zwykłych kart – np. wstęp do ekskluzywnych klubów, wypożyczenie samochodu bez konieczności uiszczenia kaucji, możliwość bezpłatnej rezygnacji z rezerwacji hotelu, możliwość awaryjnej wypłaty gotówki, a także możliwość uzyskania pomocy prawnej czy medycznej.
- - funkcje telefoniczne Posiadacz karty ma możliwość realizacji rozmów telefonicznych, które opłacane są z rachunku karty. Najczęściej funkcje telefoniczne udostępniane są przez same organizacje płatnicze we współpracy z jednym z międzynarodowych operatorów telefonicznych.
- - funkcje ubezpieczeniowe NAPISZ DO... Polcard S.A. Al. Jerozolimskie 92 00-807 Warszawa tel. (0-22) 515-30-05 515-30-00 www.polcard.com.pl Banki oferują bardzo szeroki wachlarz różnych ubezpieczeń przysługujących posiadaczowi karty. Ubezpieczenie może przysługiwać automatycznie każdemu posiadaczowi karty lub pod określonym warunkiem (np. opłacenia podróży za pomocą karty). Ubezpieczenie może obejmować zarówno posiadacza karty wraz z jego rodziną (ubezpieczenie NNW), jak i zakupiony towar (pod warunkiem opłacenia jego zakupu kartą) czy nawet brak możliwości spłacenia zaciągniętego kartą kredytu.