Urlop macierzyński jest to przerwa w pracy związana z urodzeniem dziecka, natomiast zasiłek - świadczenie pieniężne przysługujące osobom ubezpieczonym.

Urlop macierzyński przysługuje przede wszystkim kobiecie zatrudnionej na etacie, która:

  • urodziła dziecko;
  • adoptowała lub przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej) dziecko w wieku do 7. roku życia - w szczególnych sytuacjach do 10. roku życia.

Kobieta zatrudniona na umowę o pracę na czas określony może wykorzystać pełen wymiar urlopu, o ile przypada on całkowicie w czasie trwania umowy. Jeżeli umowa miałaby ulec rozwiązaniu już w trakcie korzystania z urlopu, to matce i tak przysługuje zasiłek macierzyński w pełnym wymiarze. Z kolei jeżeli umowa uległaby rozwiązaniu po upływie trzeciego miesiąca ciąży, z mocy prawa jest przedłużana do dnia porodu i kobiecie również przysługuje zasiłek do końca urlopu (jednak bez prawa do samego urlopu).

Urlop macierzyński przysługuje w wymiarze:

  • 20 tygodni - gdy jedno dziecko urodzi się lub zostanie przysposobione,
  • 31 tygodni - gdy dwoje dzieci urodzi się lub zostanie przysposobione,
  • 33 tygodni - gdy troje dzieci urodzi się lub zostanie przysposobione,
  • 35 tygodni - gdy czworo dzieci urodzi się lub zostanie przysposobione,
  • 37 tygodni - gdy pięcioro i więcej dzieci urodzi się lub zostanie przysposobione.

Urlop macierzyński można wykorzystać także częściowo przed przewidywaną datą porodu – co najmniej 2 tygodnie przed terminem i w sumie nie więcej niż 6 tygodni samego urlopu macierzyńskiego. Wtedy po porodzie przysługuje reszta urlopu niewykorzystanego przed porodem.

Matka musi po porodzie obowiązkowo wykorzystać co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego. Jeśli po tym czasie nie zdecyduje się już dalej korzystać z urlopu (w całości lub części), zatrudniony ojciec dziecka może wykorzystać 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka. Jest to tzw. urlop tacierzyński. Ojciec ma prawo do urlopu macierzyńskiego także wtedy, gdy matka jest w szpitalu, jeśli wcześniej wykorzystała co najmniej 8 tygodni urlopu macierzyńskiego. Także w razie śmierci matki w trakcie urlopu macierzyńskiego, ojcu przysługuje prawo do niewykorzystanej części urlopu