Ministrowie finansów państw UE porozumieli się we wtorek w sprawie Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności, który jest najważniejszym elementem unijnego planu odbudowy po koronawirusie. Teraz będą mogły się rozpocząć negocjacje z PE na temat ostatecznego kształtu przepisów.
"Zrobiliśmy dziś duży krok do przodu w sprawie Instrumentu Odporności. Mamy propozycję, którą możemy omawiać z Parlamentem Europejskim, jest ona bardzo zrównoważona" - oświadczył na wirtualnej konferencji prasowej Olaf Scholz, minister finansów Niemiec, które w tym półroczu sprawują prezydencję w Unii Europejskiej.
Wiceprzewodniczący KE Valdis Dombrovskis zaznaczył, że częścią nowego instrumentu, w ramach którego UE będzie rozdysponowywać środki dla państw członkowskich, będą zasady warunkowości makroekonomicznej. Już teraz UE może je stosować przy wydatkach z funduszy strukturalnych i w ten sposób skłaniać państwa członkowskie do przeprowadzania odpowiednich refom, czy trzymania się limitów wydatków budżetowych.
W ramach nowego instrumentu stolice będą zobowiązane do przygotowania planów odbudowy i zwiększania odporności, określających pakiety reform i publicznych projektów inwestycyjnych, które mają zostać wdrożone do 2026 r. To konieczny warunek, by uzyskać wsparcie z Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności. Wyniki oceny planów będą porównane z zaleceniami dla poszczególnych krajów.
Dombrovskis zauważył, że obecnie UE jest w szczególnej sytuacji, jeśli chodzi o stosowanie zasad dyscypliny finansowej. Zostały one zawieszone, by rządy mogły pompować w gospodarkę środki, by powstrzymać kryzys wywołany pandemią koronawirusa. "Nie ustanawiamy ilościowego limitu dotyczącego deficytów budżetowych państw członkowskich na przyszły rok" - podkreślił wiceszef KE.
Komisja przekazała ministrom finansów państw członkowskich specjalne wytyczne w tej sprawie, tak by w 2021 r. wydatki fiskalne wspierały odbudowę gospodarczą.
Wartość Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności to 672,5 mld euro. Środki te w formie pożyczek (360 mld euro) i bezzwrotnego wsparcia finansowego (312,5 mld euro dotacji) mają pomóc państwom UE w przezwyciężeniu kryzysu, a także w reformach oraz transformacji ekologicznej i cyfrowej.
Komisja chciałaby, aby przepisy weszły w życie 1 stycznia 2021 r. Termin przedkładania planów przez państwa członkowskie upływa 30 kwietnia przyszłego roku, ale Bruksela zachęca kraje do składania wstępnych projektów planów od 15 października.
Wypracowane przez ministrów porozumienie polityczne zostanie teraz sformalizowane przez ambasadorów państw UE jako mandat do negocjacji z Parlamentem Europejskim nad ostatecznym kształtem przepisów.
Z Brukseli Krzysztof Strzępka (PAP)