Inkasent to podmiot obowiązany do pobrania od podatnika i odprowadzenia podatku we właściwym terminie na konto organu podatkowego. Może być nim osoba fizyczna (obywatel), osoba prawna (firma, pracodawca) lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Terminem płatności dla inkasentów jest dzień następujący po ostatnim dniu, w którym, zgodnie z przepisami prawa podatkowego, wpłata podatku powinna nastąpić. Wyjątek stanowi sytuacja, w której organ stanowiący właściwej jednostki samorządu terytorialnego wyznaczył termin późniejszy.
Wynagrodzenie
Inkasentom przysługuje zryczałtowane wynagrodzenie z tytułu terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa. Jednak w razie stwierdzenia, że inkasent pobrał wynagrodzenie nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, będzie on musiał je oddać. Decyzję o zwrocie nienależnego wynagrodzenia wydaje organ podatkowy. Szczegółowe zasady ustalania wynagrodzenia inkasentów oraz tryb jego pobrania oraz ewentualnego zwrotu ustala w drodze rozporządzenia Minister Finansów. Wynagrodzenie inkasentów z tytułu terminowego wpłacania podatków wynosi 0,1 proc. kwoty podatków pobranych przez nich na rzecz budżetu państwa. Kwota należnego wynagrodzenia jest potrącana z kwoty pobranych podatków. Jednocześnie inkasent, który pobrał podatek nienależny lub za wysoki, musi dokonać zwrotu nienależnego wynagrodzenia na rachunek właściwego urzędu skarbowego wraz z odsetkami za zwłokę. Również rada gminy, rada powiatu oraz sejmik województwa mogą ustalać wynagrodzenie dla inkasentów z tytułu poboru podatków stanowiących ich dochody.
PRZYKŁAD
Firma X jako osoba prawna jest zobowiązana do pobrania i wpłaty podatku od osób w niej zatrudnionych. W zgłoszeniu złożonym do urzędu skarbowego przed dokonaniem pierwszej wpłaty jako osobę wyznaczoną do pobrania i odprowadzania podatków pobranych od pracowników podała Jana Kowalskiego. Jednak 1 czerwca 2005 r. do tej roli firma wyznaczyła Annę Nowak. Firma musi w terminie 14 dni od tego dnia dokonać zgłoszenia o zmianie.
Za niewywiązanie się z obowiązku pobrania i odprowadzenia podatku w terminie inkasentowi grożą sankcje. Za podatek pobrany, ale niewpłacony, inkasent odpowiada całym swoim majątkiem. O odpowiedzialności orzeka organ podatkowy w drodze decyzji, jeżeli w postępowaniu podatkowym stwierdzi niedopełnienie obowiązku. Wówczas określa wysokość należności z tytułu niepobranego lub pobranego, a niewpłaconego podatku. Uprawnienie to przysługuje organom podatkowym również po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego. Sankcji za niepobranie i niewpłacenie podatku w terminie nie stosuje się, jeżeli odrębne przepisy stanowią inaczej, jak również wtedy, gdy podatek nie został pobrany z winy podatnika. Jeżeli inkasentem jest firma posiadająca osobowość prawną albo jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, muszą one wyznaczyć osoby, do których obowiązków należy obliczanie i pobieranie podatków oraz terminowe wpłacanie organowi podatkowemu pobranych kwot. Ich imiona, nazwiska i adresy muszą zgłosić odpowiednio właściwemu miejscowo organowi podatkowemu (zob. właściwość miejscowa). Inkasenci muszą przechowywać dokumenty związane z poborem lub inkasem podatków do czasu upływu terminu przedawnienia ich zobowiązania.
Prawa inkasentów
Inkasentom przysługuje większość uprawnień przewidzianych dla podatników, w tym m.in. prawo do uzyskania wiążącej interpretacji prawa podatkowego, korekty deklaracji itd., jak również obowiązków, jakie ciążą na podatnikach, np. konieczność wyjawienia nieruchomości, które mogą być przedmiotem hipoteki, czy rzeczy i praw mogących być przedmiotem zabezpieczenia w postaci zastawu skarbowego itd.
Podstawa prawna
- - Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
- - Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2002 r. w sprawie wynagrodzenia płatników i inkasentów pobierających podatki na rzecz budżetu państwa (Dz.U. nr 240, poz. 2065).