Projekt nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, mający zwiększyć ochronę dzieci, został w czwartek skierowany do pierwszego czytania na posiedzeniu Sejmu. Przewiduje on m.in. analizę poważnych i śmiertelnych przypadków krzywdzenia dzieci.
O jak najszybsze rozpoczęcie prac nad projektem apelowało ponad 20 instytucji i organizacji pozarządowych, w tym Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Komitet Psychologii PAN, Fundacja "Dziecko w Centrum", Międzynarodowa Organizacja Soroptimist International Unia Klubów Polskich.
W apelu do marszałek Sejmu Elżbiety Witek eksperci wskazywali, że regulacja zawiera wiele istotnych zmian w systemie ochrony dzieci w Polsce.
W czwartek na stronie Sejmu poinformowano o skierowaniu projektu do pierwszego czytania.
Projekt nowelizacji ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy został złożony w Sejmie 12 maja przez grupę posłów klubu PiS, należących do ugrupowania Suwerennej Polski. Pod projektem podpisali się m.in. minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro, wiceszefowie MS – Sebastian Kaleta, Marcin Warchoł i Michał Woś, minister w KPRM Michał Wójcik i wiceminister klimatu i środowiska Jacek Ozdoba.
Projekt ma na celu podwyższenie standardów uczestnictwa małoletnich w procedurach sądowych, wzmocnienie ich ochrony, w tym także systemowej ochrony przed skrzywdzeniem, i podwyższenie poziomu poszanowania praw osób z niepełnosprawnością.
Zmiany dotyczą m.in. krajowych strategii na rzecz ograniczenia przestępczości na tle seksualnym i krzywdzenia dzieci. Mogą one pomóc w stworzeniu skoordynowanych, kompleksowych działań na rzecz ochrony dzieci.
W projekcie zapisano też obowiązek wprowadzenia standardów ochrony małoletnich we wszystkich placówkach pracujących z dziećmi. Standardy obejmują: weryfikację personelu za przestępstwa seksualne i związane z przemocą na szkodę dzieci, opracowanie i przestrzeganie kodeksu bezpiecznych relacji personel-dziecko.
Projekt zakłada też opracowanie i wdrożenie jasnych ścieżek postępowania na wypadek podejrzenia krzywdzenia dziecka – w wyniku przemocy ze strony członka personelu, przemocy domowej czy przemocy rówieśniczej. Zapisano, że minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem sprawiedliwości określi w drodze rozporządzenia wzór kwestionariusza zagrożenia życia lub zdrowia dziecka. Kwestionariusz ma być wykorzystany przez pracowników socjalnych, policjantów i pracowników ochrony zdrowia. Narzędzie to ma zapewnić bardziej sprawne i metodyczne ocenianie, czy zdrowie i życie dziecka jest zagrożone.
Ponadto – jak czytamy w projekcie – dla dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, którego żadne z rodziców nie może reprezentować, sąd opiekuńczy ustanawia reprezentanta dziecka. Będzie on umocowany do dokonywania wszelkich czynności łączących się ze sprawą, również w zakresie zaskarżenia i wykonania orzeczenia. Reprezentantem dziecka może być ustanowiony adwokat lub radca prawny, który wykazuje szczególną znajomość spraw dziecka.
Regulacja ustanawia też kuratora dla osoby z niepełnosprawnością, który ma być wsparciem, a nie zastąpieniem ustawowym, w załatwianiu spraw prawnych.
W projekcie wprowadzono również wysłuchania dziecka, jeżeli jego rozwój umysłowy, stan zdrowia i stopień dojrzałości na to pozwala. Wysłuchanie dziecka może odbyć się tylko za jego zgodą. W regulacji zapisano, że sąd stosownie do okoliczności, rozwoju umysłowego, stanu zdrowia i stopnia dojrzałości dziecka uwzględni jego zdanie i rozsądne życzenia. Wysłuchanie dziecka będzie mogło nastąpić tylko raz w toku postępowania, chyba że wyjdą na jaw istotne okoliczności, które wymagają ponownego wysłuchania dziecka.
W projekcie przewidziano również wprowadzenie analizy poważnych i śmiertelnych przypadków krzywdzenia dzieci. W uzasadnieniu do projektu wskazano, że główną zasadą tego mechanizmu jest poprawa ochrony dzieci i ich dobra poprzez wspieranie kultury uczenia się wśród praktyków i instytucji o tym, co wymaga zmiany i jak to osiągnąć.
"Realizacja rekomendacji formułowanych po analizach, jak pokazuje przykład Wielkiej Brytanii, prowadzi do poprawy funkcjonowania systemu ochrony, zmniejszając liczbę niebezpiecznych i tragicznych zdarzeń z udziałem dzieci" – podkreślają autorzy projektu.
Według regulacji analizy będą prowadzone przez zespół ekspertów powoływany przez ministra sprawiedliwości na okres czterech lat. W skład zespołu wejdzie sześciu ekspertów, po jednym z dziedziny prawa, pediatrii, psychologii, psychiatrii, pedagogiki i socjologii. W analizie każdorazowo będą też uczestniczyć w charakterze eksperta konsultanta dwaj przedstawiciele organizacji pozarządowych.
W projekcie podkreślano też konieczność wprowadzenia obowiązkowych szkoleń dla sędziów rodzinnych, by lepiej rozumieli potrzeby dzieci uczestniczących w postępowaniach sądowych.
O rozwiązania zawarte w projekcie od lat apeluje wiele środowisk zajmujących się problematyką krzywdzenia dzieci.
"Od dawna jako fundacja, ale też szereg innych organizacji i instytucji zajmujących się przeciwdziałaniem krzywdzeniu dzieci, apelujemy o rozwiązania, które znalazły się w projekcie ustawy. Na wielu poziomach uszczelniają system ochrony dzieci" – oceniła w tym tygodniu członkini zarządu fundacji Dajemy Dzieciom Siłę Renata Szredzińska.
Wyraziła nadzieję, że natychmiastowe uchwalenie zmian prawnych zwiększy bezpieczeństwo dzieci w Polsce i zapewni im odpowiednią ochronę.(PAP)
Autorka: Karolina Kropiwiec
kkr/ joz/