Czy matka i ojciec mają równe prawa i obowiązki względem dzieci? Czy dzieci zawsze zostają przy matce? Mec. Monika Kołodziejczyk z Kancelarii Krzeszewski & Partnerzy omawia kwestię praw ojca i matki, a także obala związane z tym mity.
Władza rodzicielska – co to jest?
Władza rodzicielska jest to ogół praw i obowiązków rodziców względem dziecka. Ma zapewnić małoletnim dbałość o ich bezpieczeństwo i interesy. Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom w takim samym zakresie – (art. 93 § 1 k.r.o.).
Nie jest ona uzależniona od tego czy rodzice pozostają w związku małżeńskim. Dotyczy relacji między rodzicem a dzieckiem, a nie między rodzicami.
Władza rodzicielska po rozstaniu rodziców
W przypadku rozwodu, rozstania rodziców lub braku porozumienia pomiędzy nimi, sąd może zmodyfikować władzę rodzicielską, tj. zawiesić ją, czy całkowicie jej pozbawić. Zawieszenie władzy rodzicielskiej jest możliwe w razie zaistnienia przemijającej przeszkody (np. pobytu rodzica za granicą, choroby). Pozbawienie władzy rodzicielskiej jest możliwe jeżeli władza rodzicielska nie może być wykonywana z powodu trwałej przeszkody, jeżeli rodzice nadużywają władzy rodzicielskiej lub w sposób rażący zaniedbują swoje obowiązki względem dziecka.
Zarówno zawieszenie władzy rodzicielskiej, jak i pozbawienie władzy rodzicielskiej jest możliwe w stosunku do jednego bądź obojga rodziców.
Reasumując - ojciec i matka mają takie same prawa do sprawowania władzy rodzicielskiej wobec dziecka.
Prawo nie daje prymatu żadnemu z rodziców, zakładając ich równouprawnienie.
Kontakty z dzieckiem – prawa oraz obowiązki ojca i matki
Kontakty z małoletnim dzieckiem są prawem i obowiązkiem ojca i matki. Obejmują w szczególności bezpośrednie kontakty i przebywanie z dzieckiem (np. odwiedziny, spotkania), a także korzystanie ze środków porozumiewania się na odległość (np. za pomocą środków komunikacji elektronicznej). Prawo do kontaktów jest niezależne od władzy rodzicielskiej.
Kontakty z dzieckiem po rozstaniu rodziców
Jeżeli rodzice małoletniego nie mieszkają razem i dziecko przebywa u jednego z nich, wówczas wspólnie określają zasady utrzymywania kontaktów drugiego rodzica z dzieckiem. Powinni kierować się dobrem dziecka i uwzględniać jego rozsądne życzenia. Jeżeli rodzice nie są w stanie porozumieć się, każdy z nich może zwrócić się o pomoc do sądu, składając wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem.
W przypadku kontaktów z dzieckiem prawo także przewiduje równouprawnienie rodziców. Niedopuszczalne jest utrudnianie przez jednego z rodziców kontaktu z dzieckiem. Jeżeli rodzic uzna, że kontakt drugiego rodzica jest sprzeczny z dobrem dziecka powinien, jak najszybciej wystąpić do sądu o uregulowanie tej kwestii. W przeciwnym razie może narazić się na zarzut działania niezgodnie z interesem dziecka.
Alimenty na dziecko. Płaci tylko ojciec?
Rodzice są w równym stopniu obowiązani do wychowywania i utrzymywania dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. Wyjątek ma miejsce, gdy dochody z majątku dziecka są wystarczające do zaspokojenia tych potrzeb.
Wysokość alimentów
Na wysokość alimentów mają wpływ: zakres uzasadnionych potrzeb dziecka (alimenty będą stosunkowo wyższe jeżeli dziecko np. choruje i wymaga leczenia lub np. dziecko jest uzdolnione i uczęszcza na dodatkowe zajęcia) oraz możliwości majątkowe i zarobkowe (a nie zarobki!) rodziców.
/>
Kto utrzymuje dziecko po rozstaniu rodziców? Ojciec czy matka?
Ojciec i matka mają obowiązek zapewnienia dziecku środków utrzymania. Nie ma znaczenia czy są razem, czy nie. Należy ustalić, jaka jest wysokość kosztów utrzymania dziecka oraz podzielić tę kwotę między rodziców. Rodzic, który ponosi koszty (np. wyżywienia, opłat za przedszkole) powinien otrzymać połowę tej kwoty od drugiego z rodziców.
Rodzic, który sprawuje osobistą pieczę nad dzieckiem (np. zawozi do przedszkola, gotuje) może wliczyć osobiste starania o utrzymanie dziecka do swojego obowiązku alimentacyjnego. Jeżeli jeden z rodziców zarabia dużo więcej, może zostać zobowiązany do utrzymywania dziecka w większym zakresie.
Alimenty zawsze płaci ojciec – to mit. W praktyce rodzice powinni wspólnie pokrywać koszty utrzymania dziecka. Ustalenia są zależne od sytuacji danego dziecka (inaczej obowiązek alimentacyjny będzie kształtował się w modelu opieki naprzemiennej, a inaczej, gdy jeden z rodziców nie może podjąć pracy np. z powodu niepełnosprawności). Wobec braku porozumienia rodziców, sytuację może uregulować sąd.
Podsumowanie
Kodeks rodzinny i opiekuńczy przewiduje równouprawnienie rodziców na każdej płaszczyźnie związanej z wychowaniem i utrzymaniem dziecka. Rodzice w jednakowym stopniu mają prawa i obowiązki do sprawowania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem. Przepisy nie dają prymatu żadnemu z rodziców, doceniając zarówno rolę ojca, jak i matki w wychowaniu małoletnich.
Dla dobra dziecka egzekwowaniem praw ojca i matki powinien zająć się skuteczny prawnik.
/>