Naukowcy, dzięki którym wykryto fale grawitacyjne oraz twórcy metod leczenia nowotworów mają duże szanse na zdobycie w tym roku Nobli - wynika z analiz, przeprowadzonych na zlecenie Thomson Reuters.

Prognozy przygotował dział Intellectual Property & Science Thomson Reuters. Od roku 2002 w ten sposób udało się trafnie wskazać 39 naukowców, którzy później dostali Nagrodę Nobla (chociaż niekoniecznie w tym samym roku, w którym ich wytypowano).

Prognozy oparte są na liczbie cytowań poszczególnych naukowców – bada się, ile razy do ich publikacji odnosili się inni naukowcy. Liczba cytowań daje dość dobre pojęcie o tym, na ile dane badanie okazało się znaczące w świecie nauki. Nie jest to jednak stuprocentowy prognostyk. Publikacje dotyczące przełomowych badań, ale prowadzonych w bardzo wąskich dziedzinach, siłą rzeczy są cytowane rzadziej niż mniej znaczące prace w bardziej popularnych dziedzinach, które zyskują w prasie naukowej więcej odniesień.

Naukowcy wskazani jako "laureaci cytowań" należą do jednego procenta najczęściej na świecie cytowanych autorów publikacji naukowych w swoich dziedzinach.

Wśród tegorocznych nominowanych szczególnie prawdopodobnymi kandydatami do Nobla w dziedzinie fizyki są profesorowie: Ronald W.P. Drever i Kip S.Thorne (California Institute of Technology w Pasadenie) oraz Rainer Weiss (Massachusetts Institute of Technology w Cambridge) – pomysłodawcy laserowego obserwatorium fal grawitacyjnych LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory).

Obserwatorium LIGO tworzą dwie identyczne instalacje laserowe, oddalone od siebie o ponad 3 tys. kilometrów. Jedna znajduje się w Hanford, w stanie Waszyngton, druga – w Livingston w stanie Luizjana. Dzięki nim udało się zarejestrować fale grawitacyjne, towarzyszące zderzeniu dwóch czarnych dziur.

Szanse na Nobla z fizyki ma też prof. Marvin L.Cohen z Berkeley National Laboratory. Zasłynął dzięki teoretycznym pracom dotyczącym ciał stałych i przewidywaniu ich właściwości, ale zwłaszcza metody empirycznego pseudopotencjału, pozwalającej badać półprzewodniki.

Według Thomson Reuters nagrodę w dziedzinie fizyki mogą też zdobyć prof. Celso Grebogi z University of Aberdeen (Szkocja) i prof. Edward Ott i James A. Yorke z University of Maryland, którzy opisali metodę OGY, dotycząca kontroli systemów chaotycznych.

W dziedzinie fizjologii i medycyny duże szanse wydają się mieć prof. James P. Allison (Anderson Cancer Center, University of Texas w Houston), prof. Jeffrey A. Bluestone (University of California w San Francisco) oraz Craig B. Thompson, prezes Memorial Sloan Kettering Cancer Center w Nowym Jorku. Wyjaśnili oni, w jaki sposób białka CD28 oraz CTLA-4 regulują aktywację limfocytów T, modulując odpowiedź immunologiczną.

W tej samej dziedzinie dużą liczbę cytowań mają także na koncie Gordon J. Freeman (Harvard Medical School w Bostonie), prof. Tasuku Honjo (uniwersytet w Kioto) i prof. Arlene H. Sharpe (Harvard Medical School w Bostonie), którzy wyjaśnili funkcje receptora zaprogramowanej śmierci komórki PD-1 oraz zbadali związany z nim szlak. Odkrycia obu grup pomogły w doskonaleniu chemioterapii nowotworów.

Na „medycznego” Nobla mają również szansę prof. Michael N. Hall z uniwersytetu w Bazylei, prof. David M. Sabatini Massachusetts Institute of Technology oraz Stuart L. Schreiber (Harvard University). Ich odkrycia dotyczą działania wytwarzanego przez bakterie środka grzybobójczego – rapamycyny - na organizmy takie jak człowiek i mogą mieć bardzo szerokie znaczenia – od autyzmu poprzez chorobę Alhzeimera poprzez starzenie się i nowotwory.

Na Nobla z chemii mają szansę prof. George M. Church (Harvard Medical School w Bostonie) i prof. Feng Zhang (Massachusetts Institute of Technology), którzy zastosowali gen CRISPR-cas9 do edycji genów w komórkach myszy i ludzi.

Do nagrody w tej dziedzinie Thomson Reuters typuje też Dennisa LoYuk–Ming z Uniwersytetu Chińskiego w Hong Kongu, który wykrył wolne DNA płodu w surowicy krwi matki, co pozwala na opracowanie nieinwazyjnych testów prenatalnych.

Szanse na Nobla ma również prof. Hiroshi Maeda (Kumamoto University School of Medicine) oraz Yasuhiro Matsumura z Narodowego Centrum Raka w Tokio, którzy odkryli efekt zwiększonej przepuszczalności naczyń i zatrzymania (enhanced permeability and retention, EPR) w przypadku leków makromolekularnych, co ma kluczowe znaczenie dla leczenia nowotworów.

Zdobywców Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii poznamy w poniedziałek 3 października; fizyki – we wtorek 4 października; chemii – w środę 5 października; ekonomii – w poniedziałek 10 października. Laureat Pokojowej Nagrody Nobla zostanie ogłoszony w piątek 7 października. (PAP)