Senat rozpoczął pracę nad nowelizacją Kodeksu wyborczego. Jej przyjęcie z poprawkami doprecyzowującymi rekomendują senackie komisje. Nowela wprowadza m.in. dwukadencyjność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast oraz zmienia sposób wyboru członków PKW.

W poniedziałek trzy senackie komisje zarekomendowały przyjęcie noweli z poprawkami o charakterze doprecyzowującym. Podczas posiedzenia komisji najbardziej dyskutowaną kwestią było zniesienie głosowania korespondencyjnego. Osoby niepełnosprawne apelowały do senatorów o przywrócenie tej formy głosowania.

- Myślę, że na etapie debaty zgłoszę poprawkę, która umożliwi głosowanie korespondencyjne osobom niepełnosprawnym - poinformował senator sprawozdawca Marek Pęk (PiS) podczas prac nad nowelą Kodeksu wyborczego. Odpowiadając na pytania senatora PO Kazimierza Kleiny, który pytał o przewidziane w noweli zniesienie głosowania korespondencyjne

Pęk stwierdził, że w przestrzeni publicznej pojawiła się informacja, że senatorowie PiS rozważają "wprowadzenie takiej poprawki, która umożliwi głosowanie korespondencyjne osobom niepełnosprawnym. - Uważamy, że w tym zakresie rzeczywiście warto taki wyjątek zrobić - oświadczył senator PiS. - Natomiast dalej podtrzymujemy te wszystkie argumenty, które są związane z zagrożeniami związanymi z głosowaniem korespondencyjnym - zaznaczył.

Pęk zwracając się do senatorów opozycji stwierdził, że muszą uzbroić się w cierpliwość, jeśli chodzi o tę kwestię. - Myślę, że na etapie debaty te poprawki ja prawdopodobnie zgłoszę - zapowiedział.

Nowela wprowadza dwukadencyjność wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, która ma być liczona od wyborów samorządowych w 2018 roku. W noweli zapisano, że przepis ten "nie dotyczy wybrania na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy".

Zgodnie z uchwalonymi przez Sejm przepisami kadencja rad gmin i powiatów oraz sejmików wojewódzkich wynosić ma pięć lat.

Według noweli jednomandatowe okręgi wyborcze będą obowiązywać w gminie do 20 tys. mieszkańców. Do tej pory ordynacja większościowa dotyczyła wszystkich gmin z wyjątkiem miast na prawach powiatu.

Kadencja obecnej Państwowej Komisji Wyborczej wygaśnie po wyborach parlamentarnych w 2019 roku. Zostanie ona obsadzona zgodnie z nowymi przepisami: siedmiu na dziewięciu jej członków ma być powoływanych przez Sejm, a nie - jak do tej pory - delegowanych przez Trybunał Konstytucyjny, Naczelny Sąd Administracyjny i Sąd Najwyższy. Kadencja siedmiu osób "mających kwalifikacje do zajmowania stanowiska sędziego" wyłonionych przez Sejm ma odpowiadać kadencji parlamentu. Po jednym sędzi do PKW wydeleguje TK i NSA; ich kadencja będzie wynosić dziewięć lat.

Zmiany dotyczą także Krajowego Biura Wyborczego, organu obsługującego PKW. Jej szef zgodnie z uchwaloną przez Sejm nowelą będzie powoływany przez PKW na siedem lat spośród trzech kandydatów przedstawionych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych we wniosku złożonym po zasięgnięciu opinii szefów trzech Kancelarii: Sejmu, Senatu i Prezydenta.

Po wejściu w życie noweli stosunek pracy dotychczasowego szefa KBW wygaśnie, PKW będzie miała czas na powołanie nowego 30 dni. Jeśli nie dokona tego w terminie szefa KBW powoła "niezwłocznie" minister spraw wewnętrznych.

Nowela przewiduje także wygaszenie kadencji dotychczasowych komisarzy wyborczych. Państwowa Komisja Wyborcza będzie miała 60 dni na powołanie 100 nowych, jeśli nie dokona tego w terminie, zadanie to przejmie minister spraw wewnętrznych.

Nowela ma też na celu zmniejszenie liczby głosów nieważnych oddanych w wyborach. Wprowadzona zostaje nowa definicja znaku "x" na karcie do głosowania - znak "x" to "co najmniej dwie przecinające się linie". "Dopisanie na karcie do głosowania dodatkowych numerów list i nazw lub nazwisk albo poczynienie innych znaków lub dopisków na karcie do głosowania, w tym w kratce lub poza nią, nie wpływa na ważność oddanego na niej głosu" - zapisano w ustawie.

W miastach na prawach powiatu budżet obywatelski będzie obowiązkowy. Wysokość budżetu obywatelskiego będzie wynosić co najmniej 0,5 proc. wydatków gminy będącej miastem na prawach powiatu zawartych w ostatnim przedłożonym sprawozdaniu z wykonania budżetu.

Nowela wprowadza także inicjatywę uchwałodawczą w samorządach. W gminie do 5 tys. mieszkańców z obywatelską inicjatywą uchwałodawczą może wystąpić co najmniej 100 osób, w gminie do 20 tys. - co najmniej 200, w gminie powyżej 20 000 tys. – co najmniej 300. W przypadku powiatu do 100 tys. mieszkańców inicjatywę ma co najmniej 300 osób, powyżej 100 tys. - 500. W województwie inicjatywę ma grupa co najmniej 1 tys. mieszkańców.