Gościem Karoliny Pondel-Sycz w podcaście DGPTalk Eureka! jest dr Andrzej Ćwiek z Wydziału Archeologii, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Rozmowa dotyczy budowy piramid w starożytnym Egipcie.
Starożytne domy wieczności
Piramidy są częścią królewskich kompleksów grobowych, w skład, których wchodziło również wiele innych elementów, np. trasy pielgrzyma, czy świątynie. Budowę piramidy w czasach starożytnego Egiptu zlecał władca (Faraon) na początku swojego panowania. Budowa trwała do jego śmierci lub była nawet kontynuowana już po śmierci, jeżeli wymagało tego jej ukończenie. Starożytni Egipcjanie wierzyli w życie pozagrobowe, a Faronowie, byli postrzegani jako wcielenie lub potomkowie bogów. Wierzono, że władca Egiptu jest wcieleniem boga Horusa, a później również synem boga Re. Jak wyjaśnia w rozmowie dr Andrzej Ćwiek, kształt piramidy ma swoje źródło w wierzeniach: „Piramida odwoływała się do idei tzw. benben, czyli prapagórka. Była to pierwsza materialna część świata, która wyłoniła się z praoceanu. Taka ideologia stoi u podstaw znaczenia i interpretacji piramid. Piramidy schodkowe odzwierciedlają idee schodów do nieba. Bogowie zamieszkiwali w niebie, np. bóg słońca Re, którego dzieckiem był Faraon. Ostrosłupowe piramidy również mają solarne znaczenie: są promieniami słońca zaklętymi w kamieniu”.
Budowa piramid
Starożytni Egipcjanie początkowo budowali tzw. piramidy schodkowe (np. piramida schodkowa Dżesera w Sakkarze, wybudowana 2650 p.n.e.). Następnie wznoszono piramidy w formie łamanej - jedyną zachowaną tego typu budowlą jest piramida króla Snofru w Dahszur. Trzy największe, zachowane w Egipcie piramidy (w Gizie) mają kształt ostrosłupa o podstawie kwadratu. Największą z nich jest piramida Cheopsa (ok. 2560 p.n.e.), która ma ok. 140 metrów wysokości, a budowa trwała ok. 20 lat. Naukowcy szacują, że na samym placu budowy piramid pracowało kilka tysięcy budowniczych. Było to najważniejsze przedsięwzięcie państwowe, które napędzało gospodarkę i angażowało cały kraj (np. w czasach Cheopsa Egipt liczył ok. 1,5 mln mieszkańców). Wsparcie logistyczne obejmowało m.in. dostarczanie żywności i wody, produkcję cegieł, ceramiki, miedzi i narzędzi. Dr Andrzej Ćwiek zauważa, że budowę starożytnych piramid można porównać do amerykańskiej misji Apollo. Oba te przedsięwzięcia przyczyniły się do rozwoju kraju, technologii i ekonomii państwa.
Autor: Karolina Pondel-Sycz, Fundacja Marsz dla Nauki