W ostatnim czasie zmieniły się zasady udostępniania dokumentacji związanej z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym. Ustawa z 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wyłączyła możliwość zapoznania się z aktami postępowania egzekucyjnego osobom zainteresowanym nabyciem nieruchomości w drodze licytacji komorniczej (zmieniając brzmienie art. 953 par. 1 pkt 5 k.p.c.). Przed zmianami komornik w publicznym obwieszczeniu o licytacji wskazywał m.in. „czas, w którym w ciągu dwóch tygodni przed licytacją wolno będzie oglądać nieruchomość oraz przeglądać w sądzie akta postępowania egzekucyjnego”. Po modyfikacji przepisu, która weszła w życie 3 lipca 2021 r., osoby zainteresowane udziałem w licytacji mogą przeglądać w sądzie już tylko protokół opisu i oszacowania.
Warto dodać, że zmiany te poprzedziły przepisy wprowadzające e-licytacje nieruchomości, które zaczną obowiązywać od 19 września 2021 r. Przy czym w przypadku licytacji przeprowadzonych poprzez system internetowy dokument zawierający opis i oszacowanie nieruchomości ma być dostępny wraz z obwieszczeniem o licytacji nieruchomości w formie cyfrowej w systemie teleinformatycznym.
W uzasadnieniu projektu ustawy modyfikującej komentowany przepis wskazano, że dostęp do informacji o dłużniku znajdujących się w aktach egzekucyjnych mógł prowadzić do „nieuprawnionego przetwarzania informacji o dłużniku, uzyskanych przez zaledwie potencjalnego nabywcę, do stygmatyzacji dłużnika”. Poprzedni stan prawny dawał bowiem osobom postronnym możliwość uzyskania informacji nie tylko o nieruchomości, której nabyciem byli zainteresowani, lecz także o samym dłużniku, nawet mimo starannego zabezpieczenia akt egzekucyjnych przez komornika sądowego przed ujawnieniem informacji wrażliwych czy objętych tajemnicą bankową lub skarbową dłużnika. Przepis ten budził spore kontrowersje, a nawet pojawiały się komentarze, że dostęp do akt egzekucyjnych dla osób trzecich niebędących stroną postępowania narusza ustanowioną w Konstytucji RP gwarancję ochrony prawa do prywatności.
W ocenie ustawodawcy opis i oszacowanie nieruchomości oraz dane jawnie dostępne w księgach wieczystych są wystarczające dla potencjalnego nabywcy nieruchomości do podjęcia decyzji w przedmiocie jej nabycia.
Zmiana przepisów nie wpływa natomiast na możliwość zapoznania się z aktami postępowania egzekucyjnego przez strony tego postępowania, zgodnie z zasadą wewnętrznej jawności postępowania. A zatem, jeżeli zainteresowana nabyciem nieruchomości dłużnika w drodze licytacji jest osoba, będąca jednocześnie wierzycielem danego dłużnika, to oczywiście będzie miał ona nadal dostęp do akt postępowania egzekucyjnego.
Podstawa prawna
• art. 1 pkt 2 ustawy z 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2021 r. poz. 1090)
• art. 953 par. 1 pkt 5 ustawy z 17 listopada 1964 r. ‒ Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1575; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1090)