Bezpodstawne wzbogacenie to korzyść majątkowa uzyskana niesłusznie, bez podstawy prawnej, kosztem innej osoby. Korzyść musi być możliwa do określenia w pieniądzach i zwiększać majątek wzbogaconego bezpośrednio (np. oszczędzenie koniecznego wydatku) lub pośrednio.

Ten, kto ją uzyskał, ma obowiązek wydać korzyść w naturze, a gdyby nie było to możliwe (np. rzecz uległa zniszczeniu) – zwrócić jej wartość. Oprócz samego przedmiotu wzbogacenia wydaje się również tzw. pożytki naturalne i cywilne, czyli wszystko to, co rzecz lub prawo przyniosły. Należy wydać nie tylko korzyść bezpośrednio uzyskaną, lecz również wszystko, co zostało za nią uzyskane w razie jej zbycia, uszkodzenia lub utraty, oraz uzyskane jako naprawienie szkody.

Obowiązek wydania korzyści przechodzi na osobę trzecią, gdy ten, kto się bezpodstawnie wzbogacił, rozporządził korzyścią bezpłatnie na rzecz osoby trzeciej. Zobowiązany do wydania korzyści może domagać się rozliczenia koniecznych nakładów. Jeżeli bezpodstawnie wzbogacony wiedział, że uzyskana korzyść mu się nie należy, to zwrotu nakładów może domagać się o tyle, o ile zwiększyły wartość korzyści w chwili wydania. Gdy nie miał tej świadomości, może domagać się ich w takim zakresie, w jakim nie zostały wyrównane użytkiem, jaki z nich osiągnął. Zwrotu pozostałych może domagać się o tyle, o ile zwiększają wartość korzyści w chwili jej wydania. Może je też zabrać, pod warunkiem że przywróci stan poprzedni.

Zamiast wydania korzyści w naturze sąd może nakazać zwrot jej w pieniądzu, po odliczeniu wartości nakładów, które żądający miałby obowiązek zwrócić.

Do roszczeń z tytułu przedawnienia mają zastosowanie ogólne terminy przedawnienia.

Obowiązek wydania korzyści lub jej zwrotu wygasa wówczas, gdy ten, kto ją uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony. Zwolnić się z odpowiedzialności nie może wówczas, gdy wyzbywając się korzyści lub używając ją, powinien się liczyć z obowiązkiem zwrotu.

Przepisy Kodeksu cywilnego dotyczące bezpodstawnego wzbogacenia stosowane są także do świadczeń nienależnych.

Podstawa prawna
* Art. 405–414 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t.j, z dnia 22 marca 2016r., Dz. U. z 2016r., poz. 380)