W powszechnym rozumieniu najczęściej przyjmuje się, że deklaracje są to wszelkiego rodzaju informacje przekazywane organom podatkowym na ściśle określonych drukach. I to potoczne rozumienie pojęcia deklaracji podatkowych zbieżne jest z definicją zawartą w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa. Artykuł 3 pkt 5 tej ustawy przez pojęcie „deklaracja” nakazuje rozumieć również zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są podatnicy, płatnicy i inkasenci.

Samoobliczanie podatku
Deklaracje podatkowe związane z konkretnymi zobowiązaniami podatkowymi mogą mieć dwojaki charakter. W większości przypadków w deklaracji podatnik oblicza wysokość zobowiązania podatkowego. Jeśli organ nie wyda decyzji określającej je w innej wysokości, kwota wpłacana do urzędu wynika właśnie z deklaracji (jest to tzw. procedura samoobliczenia podatku). W ten sposób wyliczany jest podatek dochodowy od osób prawnych czy też VAT. Także opłacany na zasadach ogólnych podatek dochodowy od osób fizycznych obliczany jest w deklaracjach. Dotyczy to przede wszystkim osób prowadzących działalność gospodarczą czy też osiągających dochody na podstawie umowy najmu.

Urząd ustala podatek
Istnieje także drugi rodzaj deklaracji, w których podatnik podaje określone przez przepisy dane, ale sam nie oblicza podatku. Podatek wynika dopiero z decyzji wydanej przez urząd na podstawie złożonej deklaracji. Taki mechanizm funkcjonuje na przykład w podatku od spadków i darowizn. Warto wskazać, że istnieje także trzecia grupa deklaracji – niezwiązanych bezpośrednio z konkretnym zobowiązaniem podatkowym. Chodzi tu m.in. o wszelkie zgłoszenia rejestracyjne – np. VAT-R czy NIP-1.
Najpopularniejsze formularze

Najprawdopodobniej zdecydowana większość podatników nie zdaje sobie sprawy, jak wiele różnego rodzaju deklaracji funkcjonuje w polskim systemie podatkowym. Samych wzorów deklaracji PIT – uwzględniając różnego rodzaju załączniki – jest około 50. Duża część wzorów deklaracji dotyczy bardzo ograniczonej liczby podatników. Jednak można wyróżnić kilkanaście formularzy, z którymi ma do czynienia niemal każdy księgowy. Są to:

* PIT-5 – na tym formularzu obliczają miesięczne zaliczki na podatek dochodowy osoby fizyczne osiągające przychody z działalności gospodarczej lub najmu. Dotyczy to osób opłacających podatek na zasadach ogólnych – według skali podatkowej. Osoby, które wybrały opodatkowanie działalności gospodarczej podatkiem liniowym, składają co miesiąc formularz PIT-5L. Deklaracje te składane są do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni. Wyjątkiem jest grudzień – za ten miesiąc deklaracja na zaliczkę nie jest składana. Przyjmuje się, że jest ona równa zaliczce za listopad, a ostateczne rozliczenie podatku następuje w zeznaniu rocznym;
* PIT-4 – na tym druku pracodawcy obliczają zaliczkę na podatek pracowników. Wypłacając wynagrodzenie, zakład pełni bowiem funkcję płatnika. Także ta deklaracja składana jest do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni (także za grudzień);
* PIT-11/8B – na tym formularzu pracodawcy i zleceniodawcy informują podatnika oraz urząd skarbowy o wysokości po branych w całym roku podatkowym zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych;
* PIT-36 – jest to formularz zeznania rocznego o wysokości osiągniętego dochodu przez osoby fizyczne. Wypełniają go m.in. osoby osiągające dochody na podstawie umowy najmu (niekorzystające z możliwości rozliczania ryczałtem) czy też prowadzące działalność gospodarczą rozliczaną według skali podatkowej. Podatnicy, którzy wybrali opodatkowanie działalności gospodarczej podatkiem liniowym, składają zeznanie roczne na formularzu PIT-36L;
* PIT-37 – na tym formularzu obliczają roczny podatek osoby fizyczne, które uzyskały tylko ściśle określone przychody, np.: wynagrodzenie za pracę na podstawie umowy z polskim pracodawcą, wynagrodzenie na podstawie umów zlecenia (także zawartych w Polsce), emerytury czy zasiłki z ubezpieczenia społecznego;
* PIT-38 – na tym drukuosoby fizyczne rozliczają przychody i koszty dotyczące zbycia papierów wartościowych i udziałów w spółkach. Zeznanie to składane jest niezależnie od deklaracji PIT-36 lub PIT-37. Termin jego złożenia to 30 kwietnia następnego roku podatkowego;
* PIT-28 – jest to zeznanie roczne składane przez podatników opłacających podatek w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Możliwość taką mają niektóre osoby prowadzące działalność gospodarczą oraz osiągające przychody z tytułu najmu. Deklaracja ta składana jest do 31 stycznia następnego roku podatkowego;
* CIT-8 – formularz ten przeznaczony jest do rocznego rozliczenia podatku przez osoby prawne (przede wszystkim spółki z o.o. i spółki akcyjne). Składany jest do końca trzeciego miesiąca po upływie roku podatkowego (zwykle będzie to 31 marca – ale nie zawsze, ponieważ rok podatkowy osób prawnych nie musi pokrywać się z rokiem kalendarzowym);
* VAT-R – jest to zgłoszenie rejestracyjne w zakresie VAT.
* VAT-7 – deklaracja miesięczna, w której podatnicy VAT wykazują podatek należny i naliczony, a w konsekwencji podatek do zapłaty lub podlegający przeniesieniu na kolejne miesiące. Deklaracja ta składana jest do 25 dnia miesiąca za miesiąc poprzedni;
* VAT-7K – część podatników VAT – osiągających stosunkowo niskie obroty – ma możliwość kwartalnego rozliczania podatku od towarów i usług. Dokonują tego właśnie na deklaracji VAT-7K składanej do 25 dnia miesiąca po zakończeniu kwartału;
* VAT-UE – jest to kwartalna informacja o dokonanych wewnątrzwspólnotowych nabyciach i dostawach towarów. Składana jest przez podmioty dokonujące takich transakcji do 25 dnia miesiąca po każdym kwartale (czyli do 25 stycznia, kwietnia, lipca i października).










Podstawa prawna
* Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa