Rehabilitacja lecznicza jest procesem medyczno-społecznym, który zapewnia ubezpieczonym kompleksową realizację świadczeń (porady lekarzy rehabilitacji i zabiegi fizjoterapeutyczne) wykonywanych przez poradnie rehabilitacyjne, zakłady, gabinety.

Na podstawie skierowania lekarza ubezpieczenia zdrowotnego (POZ/rodzinnego oraz lekarza specjalisty) pacjent może korzystać z:

  • - opieki rehabilitacyjnej realizowanej w warunkach ambulatoryjnych,
  • - opieki rehabilitacyjnej realizowanej w warunkach oddziału dziennego,
  • - opieki rehabilitacyjnej realizowanej w warunkach domowych,
  • - rehabilitacji ogólnoustrojowej realizowanej w warunkach oddziału stacjonarnego,
  • - rehabilitacji neurologicznej realizowanej w warunkach oddziału stacjonarnego,
  • - rehabilitacji kardiologicznej realizowanej w warunkach oddziału stacjonarnego oraz w warunkach ambulatoryjnych,
  • - rehabilitacji pulmonologicznej realizowanej w warunkach oddziału stacjonarnego,
  • - rehabilitacji specjalistycznej niesklasyfikowanej, odrębnie realizowanej w warunkach oddziału dziennego oraz w warunkach ambulatoryjnych.

Rehabilitacja ambulatoryjna jest to specjalistyczne świadczenie zdrowotne lub zbiór świadczeń udzielanych przez lekarza o specjalności rehabilitacja medyczna, balneoklimatologia i medycyna fizykalna i/lub zespół osób uprawnionych do udzielania ww. świadczeń. Każda poradnia świadcząca usługi z zakresu rehabilitacji ambulatoryjnej ma obowiązek świadczenia tych usług w warunkach domowych.Przedmiotem świadczeń kontraktowanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia w zakresie rehabilitacji ambulatoryjnej są:

  • - porada lekarska rehabilitacyjna kontrolna ( I typu) - jest jednostką kontraktowania usług wykonywanych w poradni rehabilitacyjnej. W cenie porady mieści się badanie lekarskie bez dodatkowej diagnostyki, ocena wyników badań dodatkowych, z którymi przybył pacjent, wypisanie recept, wniosków na zaopatrzenie ortopedyczne, wydanie zaleceń terapeutycznych,
  • - badań odrębnie finansowanych przez NFZ,
  • - procedur wysokospecjalistycznych finansowanych przez MZ,
  • - świadczeń ponadstandardowych wymienionych w rozporządzeniu MZ,
  • - orzekania o stanie zdrowia w przypadkach określonych w ustawie.

W przypadku konieczności wykonanie badania TK, MRI, badań elektrofizjologicznych układu nerwowo-mięśniowego i innych badań finansowanych przez NFZ na zasadzie współfinansowania, lekarz poradni rehabilitacyjnej współpracuje z lekarzami innych poradni specjalistycznych.

Zabieg fizjoterapeutyczny jest to świadczenie zlecone przez uprawnionego lekarza, realizowane przez osobę lub zespół osób uprawnionych do jego udzielania. Skierowanie na zabiegi fizjoterapeutyczne zawiera dane pacjenta, rozpoznanie choroby zgodnie z ICD 10, cel zabiegów, rodzaj zlecanych zabiegów, ilość powtórzeń, parametry, okolice ciała. Na skierowaniu pacjent będzie potwierdzać fakt wykonania każdego zabiegu. Po zrealizowaniu zabiegów skierowanie z ich potwierdzeniem pozostaje w dokumentacji placówki wykonującej zabiegi. Na zakończenie cyklu rehabilitacyjnego prowadzący rehabilitację jest zobowiązany do poinformowania w formie pisemnej lekarza kierującego o zakończeniu i skuteczności prowadzonej terapii. Niewłaściwe określenie liczby powtórzeń, parametrów, okolicy ciała w skierowaniu na zabiegi rehabilitacyjne będą kwestionowane i nie finansowane przez NFZ. Lekarz poradni rehabilitacyjnej lub fizjoterapeuta ma prawo w takich przypadkach zwrócić błędnie wystawione skierowanie lekarzowi kierującemu. Lekarz ten zobowiązany jest do dołączenia kompletu badań diagnostycznych, uzasadnionych aktualnym stanem zdrowia pacjenta, wykonywanych w ramach kompetencji lekarza kierującego, niezbędnych do udzielania świadczenia. Rehabilitacja w warunkach domowych to świadczenie zdrowotne udzielone w miejscu zamieszkania lub przebywania ubezpieczonego, którego celem jest sprawowanie opieki nad pacjentem przebywającym w domu. Rehabilitacją w warunkach domowych powinny być objęte osoby, które ze względu na stopień niepełnosprawności nie mogą dotrzeć do placówek lecznictwa ambulatoryjnego, a wymagają rehabilitacji.Czas rehabilitacji 3-10 tygodni.

Rehabilitacja ogólnoustrojowa w warunkach oddziału dziennego - całodzienne świadczenie zdrowotne udzielane w ośrodku lub oddziale dziennym obejmujące co najmniej 2 porady lekarskie, ćwiczenia, zabiegi. Czas rehabilitacji do 6 tygodni, min. 5 zabiegów dziennie. Zakres rehabilitacji obejmuje szeroko pojętą rehabilitację narządu ruchu z uwzględnieniem rehabilitacji ze wskazań ortopedycznych (pourazowych, po zabiegach operacyjnych, z przewlekłymi schorzeniami), reumatologicznych i innych, kiedy niemożliwe jest korzystanie przez pacjenta ze świadczeń w warunkach ambulatoryjnych.

Rehabilitacja ogólnoustrojowa w warunkach oddziału stacjonarnego - całodobowe świadczenie zdrowotne udzielane w oddziale, obejmujące badania diagnostyczne, ćwiczenia/zabiegi (zgodne z schorzeniem lub urazem), koszty hotelowe i wyżywienie. Czas rehabilitacji 3-6 tygodni, min. 5 zabiegów dziennie, realizowanych w cyklach do i popołudniowych przez 6 dni w tygodniu. Zakres rehabilitacji obejmuje szeroko pojętą rehabilitację narządu ruchu z uwzględnieniem rehabilitacji ze wskazań ortopedycznych (pourazowych, po zabiegach operacyjnych, z przewlekłymi schorzeniami), neurologicznych, reumatologicznych i innych, kiedy niemożliwe jest osiągnięcie efektów leczenia w warunkach ambulatoryjnych, a pacjent wymaga całodobowego nadzoru fachowego. Skierowanie na rehabilitację ogólnoustrojową wystawiane jest przez lekarzy oddziałów neurologicznych, neurochirurgicznych, urazowo-ortopedycznych, chirurgicznych, intensywnej terapii, wewnętrznych, poradni rehabilitacyjnych, urazowo-ortopedycznych, reumatologicznych.

Rehabilitacja neurologiczna to udzielanie świadczeń w warunkach stacjonarnych oddziału rehabilitacji neurologicznej. Początek rehabilitacji neurologicznej musi nastąpić w oddziale, w którym rozpoznano i rozpoczęto leczenie występujących zaburzeń w OUN. NFZ finansuje rehabilitację neurologiczną do 3 miesięcy od ostrego incydentu mózgowego lub urazu ośrodkowego układu nerwowego lub wykonanego zabiegu operacyjnego na ośrodkowym układzie nerwowym. Skierowanie na rehabilitację neurologiczną wystawiane jest przez lekarzy oddziałów neurologicznych, neurochirurgicznych, urazowo-ortopedycznych, intensywnej terapii, wewnętrznych, w wyjątkowych przypadkach przez lekarzy poradni neurologicznych. Czas trwania rehabilitacji 3-6 tygodni.

Rehabilitacja kardiologiczna w warunkach oddziału stacjonarnego. NFZ finansuje wyłącznie stany wczesne - do 30 dni od ostrego epizodu (w przypadku operacji kardiochirurgicznej do 42 dni, a w sytuacjach uzasadnionych klinicznie do 60 dni) oraz inne schorzenia układu sercowo-naczyniowego ze wskazaniem do rehabilitacji kardiologicznej z preferencją do przypadków bezpośrednio po leczeniu szpitalnym. Skierowanie chorego powinno nastąpić bezpośrednio z oddziału szpitalnego bez powikłań pooperacyjnych lub po ich ustąpieniu.

Rehabilitacja kardiologiczna w warunkach ambulatoryjnych - jest to udzielanie świadczeń w warunkach ambulatoryjnych pacjentom do 12 tygodni, zwłaszcza po opuszczeniu oddziału kardiologicznego po przebytym zawale mięśnia sercowego, plastyce naczyń wieńcowych, zabiegach kardiochirurgicznych, którzy po wyjściu ze szpitala nie mogą skorzystać z rehabilitacji w warunkach ośrodka stacjonarnego ze względu na brak w nich wolnych miejsc lub też z powodu sytuacji rodzinnych lub innych uniemożliwiających im taką rehabilitację.

Rehabilitacja pulmonologiczna w warunkach oddziału stacjonarnego - jest to współdziałanie w procesie leczenia, którego celem jest wyleczenie bądź zahamowanie choroby oraz niedopuszczenie do rozwoju niewydolności oddechowej. Kierowani są na nią pacjenci, którzy z uwagi na kontynuację leczenia wymagają stosowania kompleksowych czynności rehabilitacyjnych, a pacjent nie może uzyskać tych świadczeń w warunkach ambulatoryjnych lub nie jest w stanie z uwagi na stopień niepełnosprawności korzystać z pomocy zorganizowanej w trybie ambulatoryjnym. Jednostką rozliczeniową jest osobodzień. Czas trwania rehabilitacji - do 3 tygodni.

Rehabilitacja specjalistyczna niesklasyfikowana odrębnie - jest to rehabilitacja osób niedowidzących i niewidomych, rehabilitacja narządu słuchu i mowy, rehabilitacja ręki, rehabilitacja dzieci z wadami twarzoczaszki, z zaburzonym rozwojem psychomotorycznym, rehabilitacja noworodków i niemowląt, rehabilitacja po mastectomii i inne. Rehabilitacja ta prowadzona jest w sytuacjach, kiedy stan zdrowia pacjenta wymaga kompleksowej pomocy, a niemożliwe jest korzystanie przez pacjenta ze świadczeń w warunkach ambulatoryjnych. NFZ finansuje wyłącznie świadczenia medyczne związane z realizacją programu terapeutycznego w ramach tego rodzaju rehabilitacji. O ile pacjent zamierza korzystać z zakwaterowania i wyżywienia, wnosi opłatę wynikającą z kosztów przedstawianych przez zakład opieki zdrowotnej. Rehabilitacja specjalistyczna niesklasyfikowana odrębnie wymaga pozytywnie zaopiniowanego przez konsultanta wojewódzkiego szczegółowego programu rehabilitacji.

Dominika Sikora

Podstawa prawna

  • - Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.) - wersja obowiązująca do 30.09.2006 r.
  • - Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.) - wersja obowiązująca od 01.10.2006 r., tekst uwzględnia zmiany z Dziennika Ustaw nr 104 z 2006 r..
  • - Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. nr 123, poz. 776 z późn. zm.).