Gdzie trafia majątek osoby bezdzietnej po śmierci? Sprawa wcale nie jest oczywista

Dziedziczenie ustawowe - jak przebiega proces

Dziedziczenie ustawowe w Polsce opiera się na zasadzie więzi rodzinnych i odbywa się według kolejności wskazanej w Kodeksie cywilnym. W pierwszej kolejności spadek przypada dzieciom i małżonkowi zmarłego, którzy dziedziczą w równych częściach. Jeśli dzieci jest więcej niż troje, małżonek otrzymuje stały udział wynoszący co najmniej jedną czwartą majątku. W przypadku braku dzieci, spadek przypada małżonkowi oraz rodzicom zmarłego.

Małżonek zachowuje prawo do spadku niezależnie od ustroju majątkowego małżeństwa i nawet w przypadku separacji faktycznej – traci je dopiero po rozwodzie, unieważnieniu małżeństwa lub stwierdzeniu jego nieistnienia. Połowa majątku wspólnego małżonków przypada automatycznie osobie żyjącej, a druga część wchodzi do masy spadkowej, z której małżonek dziedziczy wraz z dziećmi.

Po zmarłym dziedziczą także dalsi zstępni, czyli wnuki i prawnuki, ale tylko wtedy, gdy ich rodzic (dziecko spadkodawcy) nie dożył otwarcia spadku. Wówczas obowiązuje tzw. dziedziczenie według szczepów — udział przypadający zmarłemu dziecku dzieli się równo między jego potomków. System ten pozwala zachować równowagę i ciągłość dziedziczenia w rodzinie, nawet w przypadku śmierci jednego z bezpośrednich spadkobierców.

Dziedziczenie ustawowe Kiedy majątek zmarłego przechodzi w ręce gminy lub Skarbu Państwa

Spadkobiercy ustawowi w Polsce zostali podzieleni na cztery główne grupy, które dziedziczą majątek zmarłego według zasady pierwszeństwa. Oznacza to, że osoby z dalszej grupy mogą otrzymać spadek dopiero wtedy, gdy brak jest spadkobierców z grupy bliższej.

• I grupaobejmuje małżonka i dzieci zmarłego, którzy dziedziczą w równych częściach. Udział małżonka nie może być jednak mniejszy niż jedna czwarta całego spadku.
• II grupato małżonek, rodzice oraz rodzeństwo spadkodawcy. W tym przypadku małżonek otrzymuje połowę spadku, a rodzice po jednej czwartej. Rodzeństwo dziedziczy jedynie w sytuacji, gdy jeden z rodziców nie żyje.
• III grupa obejmuje dziadków i pasierbów spadkodawcy. W przypadku braku bliższych krewnych dziadkowie dziedziczą w częściach równych, a pasierbowie mogą przejąć majątek, jeśli nie żyją dziadkowie.
• IV grupa to gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub – jeśli nie można jej ustalić – Skarb Państwa.

Jeśli w toku postępowania spadkowego nie uda się ustalić żadnych spadkobierców ustawowych ani testamentowych, majątek zmarłego przechodzi właśnie na własność Skarbu Państwa. Jest to rozwiązanie ostateczne, stosowane w sytuacji, gdy nie istnieją żadne osoby, które mogłyby prawnie dziedziczyć po zmarłym. W przypadku śmierci osoby bezdzietnej, która nie posiadała rodzeństwa, nie miała już rodziców i dziadków ani nie była w związku małżeńskim, majątek może trafić więc w ręce Państwa.