Od nowej kadencji samorządu zaczną obowiązywać przepisy znowelizowanego Kodeksu wyborczego, zgodnie z którymi to sąd stwierdzi wygaśnięcie mandatu wójta prawomocnie skazanego na karę pozbawienia wolności – bez prawa skargi do sądu administracyjnego.
Obecnie wygaszenie mandatu w takiej sytuacji następuje na podstawie postanowienia właściwego komisarza wyborczego, a od tego postanowienia zainteresowanemu przysługuje skarga do sądu administracyjnego.
W takiej sytuacji jest obecnie wójt gminy Popów w powiecie kłobuckim (Śląskie), skazany w ub. tygodniu prawomocnie za przekroczenie uprawnień w związku z posłużeniem się sfałszowanym dokumentem na rok pozbawienia wolności w zawieszeniu na dwa lata, tysiąc zł grzywny, a także zakaz zajmowania stanowisk kierowniczych w organach samorządu przez dwa lata.
Jak poinformował PAP dyrektor delegatury Krajowego Biura Wyborczego w Częstochowie Tomasz Doruchowski, komisarz wyborczy w Częstochowie oczekuje na odpis prawomocnego orzeczenia sądu, na podstawie którego wyda postanowienie stwierdzające wygaśnięcie mandatu wójta.
Doruchowski zaznaczył, że skoro w tym przypadku sąd dodatkowo zakazał wójtowi Popowa zajmowania stanowisk kierowniczych w organach samorządu przez dwa lata, powinien on obowiązywać z chwilą uprawomocnienia się wyroku (co już nastąpiło). W tej sytuacji interpretacja sytuacji należy do organu nadzoru nad działalnością gminy, czyli wojewody (który też najpierw musi otrzymać odpis prawomocnego orzeczenia sądu).
W nieco innej sytuacji jest wójt gminy Bobrowniki w powiecie będzińskim (Śląskie), skazany w 2016 r. prawomocnym wyrokiem za przyjęcie łapówki na rok pozbawienia wolności w zawieszeniu na trzy lata oraz grzywnę - jednak bez zakazu zajmowania stanowisk samorządowych. Wobec wielu odwołań, złożonych w przewidzianej obecnymi przepisami procedurze administracyjnej (po wydaniu przez komisarza wyborczego w Katowicach postanowienia o wygaśnięciu mandatu), nadal pełni funkcję.
Jak zaznaczył Doruchowski, w kolejnej kadencji samorządu nie będzie już możliwości zastosowania takiej procedury.
Zarówno wcześniejsze, jak i znowelizowane brzmienie Kodeksu wyborczego (nowela z 11 stycznia br.) odwołuje się w tym zakresie do ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którą nie ma prawa wybieralności w wyborach (bierne prawo wyborcze) osoba skazana prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego.
Zgodnie z wcześniejszym brzmieniem Kodeksu wyborczego wygaśnięcie mandatu wójta z takiej przyczyny stwierdza komisarz wyborczy, w drodze postanowienia w terminie 14 dni od dnia wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu. Postanowienie komisarza wyborczego ogłaszane jest w wojewódzkim dzienniku urzędowym i podawane do publicznej wiadomości w Biuletynie Informacji Publicznej.
Od postanowienia komisarza wyborczego o wygaśnięciu mandatu wójta z tej przyczyny przysługuje jednak zainteresowanemu skarga do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia uchwały albo postanowienia. Skargę wnosi się za pośrednictwem komisarza wyborczego, który stwierdził wygaśnięcie mandatu.
Dopóki postanowienie komisarza wyborczego się nie uprawomocni, wójt nadal może pełnić swoją funkcję. Po uprawomocnieniu się postanowienia komisarza wyborczego Prezes Rady Ministrów może wskazać osobę pełniącą funkcję wójta gminy.
Od nowej kadencji o wygaśnięciu mandatu wójta skazanego prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego komisarz wyborczy będzie jedynie informował - w drodze obwieszczenia w terminie 14 dni od dnia doręczenia odpisu prawomocnego orzeczenia. Sąd prześle bowiem komisarzowi wyborczemu, wojewodzie i przewodniczącemu rady gminy odpisy prawomocnego orzeczenia niezwłocznie po jego uprawomocnieniu. W odpisie umieszczona będzie data uprawomocnienia orzeczenia. Informacja komisarza wyborczego o wygaśnięciu mandatu ogłaszana będzie w wojewódzkim dzienniku urzędowym i podawana do publicznej wiadomości w BIP.(PAP)
autor: Mateusz Babak