1 stycznia 2019 roku weszła w życie ustawa o Pracowniczych Planach Kapitałowych. Wprowadzenie PPK oznacza, że już od 1 lipca br. pierwsi pracownicy będą mieli możliwość powiększenie przyszłych świadczeń emerytalnych. To zupełnie nowe podejście do oszczędzania w naszym systemie emerytalnym, choć z powodzeniem stosowane od dawna przez m.in. Wielką Brytanię, Niemcy czy Szwecję. Najważniejsze informacje o PPK.

Czy warto inwestować

PPK to system długoterminowego oszczędzania, w którym gromadzone są prywatne oszczędności. Mimo, że program jest powszechny i zostaną nim objęte wszystkie podmioty zatrudniające, to dla samego zatrudnionego jest on dobrowolny. To pracownik (każdy, za którego firma odprowadza składki na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne i rentowe do ZUS) zdecyduje czy chce należeć do PPK, czy nie. Raz zapisany może z niego w każdej chwili wystąpić, bez żadnych konsekwencji.

Z racji wejścia w życie ustawy, Polski Fundusz Rozwoju ruszył z kampanią informacyjną. 8 stycznia, na konferencji organizowanej w siedzibie Giełdy Papierów Wartościowych, premier Mateusz Morawiecki stwierdził, że PPK jest programem prospołecznym, dla ponad 11 milionów pracowników.

- To program bez żadnych gwiazdek, bez żadnych pułapek i bez niebezpieczeństw. Pracownicze Plany Kapitałowe zabezpieczą przystępującym do niego osobom godne emerytury - zapewnił premier.

Morawiecki podkreślił również, aby PPK nie porównywać do OFE, jak to czynią niektórzy ekonomiści. Jego zdaniem to bardzo różne od siebie programy, z korzyścią dla trzech stron: pracodawcy, pracownika i państwa.

Z kolei Paweł Borys, prezes PFR zapowiedział duże wsparcie informacyjne zarówno dla przedsiębiorców, jak i pracowników.

- Ruszyła już platforma www.mojePPK.pl, a do końca stycznia wszyscy pracodawcy otrzymają niezbędne dane dot. PPK, za pośrednictwem programu kadrowo-księgowego „Płatnik”. W kwietniu ma też zostać uruchomione centrum informacji telefonicznej. Przedsięwzięcie wspiera również ministerstwo finansów – informuje prezes.

Obecna na konferencji minister finansów Teresa Czerwińska podkreśliła, że jedną z zalet PPK jest uczenie polskiego społeczeństwa nawyku oszczędzania - nawet niewielkich kwot na przyszłe cele.

Czym charakteryzuje się PPK

Według odpowiedzialnego za wdrożenie całego programu - Polskiego Funduszu Rozwoju - PPK zostały opracowane po to, aby zwiększyć bezpieczeństwo finansowe Polaków, wpłynąć na rozwój gospodarki, przedsiębiorstw oraz miejsc pracy, a także by pomnażać prywatne oszczędności emerytalne pracowników.

Wpłaty na konto PPK będą pochodzić z trzech źródeł: od pracodawcy, pracownika i państwa. Warto zwrócić uwagę, iż ustawa zakłada dziedziczność środków z PPK. Oznacza to, że całość zgromadzonych w programie środków \ w zależności od dyspozycji spadkodawcy może zostać przekazana wskazanym spadkobiercom.

Mechanizm PPK

Program charakteryzuje automatyzm zapisu osób zatrudnionych, które ukończyły 18. rok życia, a nie ukończyły 55. roku życia. Po ukończeniu 55. roku pracownik samodzielnie składa wniosek o przystąpienie do programu.

Do PPK nie mogą przystąpić osoby, które ukończyły 70. rok życia. Pracodawca zatrudniający co najmniej jedną osobę, która podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, dokona wyboru instytucji finansowej zarządzającej PPK pracownika i za jej pośrednictwem otworzy dla niego imienny rachunek, na którym będą gromadzone oszczędności.

Pracodawca i pracownik przekazują do PPK wpłaty podstawowe. Ponadto zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą zadeklarować przekazywanie wpłat dodatkowych (dobrowolnych). Ich wysokość naliczana jest procentowo od wynagrodzenia brutto pracownika.

Państwo będzie dodawać do tej puli określone kwoty – niezależne od wysokości dochodów pracownika.

Kto i ile

Wpłaty podstawowe pracownika, który przystąpi do programu, będą obliczane i pobierane przez pracodawcę w momencie wypłaty wynagrodzenia. Pracownik będzie co miesiąc przeznaczał na swój rachunek PPK środki w wysokości 2 proc. swojego wynagrodzenia brutto. W przypadku osób osiągających najniższe dochody ta wpłata podstawowa może jednak być mniejsza. Dotyczy to pracowników, których łączne wynagrodzenie osiągane z różnych źródeł w danym miesiącu nie przekracza kwoty odpowiadającej 120 proc. aktualnego minimalnego wynagrodzenia. Wpłata podstawowa dla takich osób może wynosić od 2 do 0,5 proc. wynagrodzenia brutto.

• Oszczędzający otrzyma od państwa jednorazowo 250 zł tzw. wpłaty powitalnej. Następnie - co roku, po spełnieniu określonych warunków, będzie zasilać rachunek pracownika kwotą 240 zł.
• Wysokość wpłat finansowanych przez pracodawcę
• wpłata podstawowa (obowiązkowa): 1,5 proc. wynagrodzenia brutto;
• wpłata dodatkowa (dobrowolna): do 2,5 proc. wynagrodzenia brutto.


Pracodawca nie może sam z obowiązków zrezygnować – dokonywanie wpłat będzie jego obowiązkiem ustawowym. Nie wolno mu też potrącać tej kwoty z wynagrodzenia pracownika.

Ważne. Wpłata podstawowa finansowana przez uczestnika PPK może wynosić od 2 do 4 proc. wynagrodzenia. Z kolei pracodawca dopłacałby składkę od 1,5 proc. do 4 proc. wynagrodzenia. W efekcie maksymalna wpłata na PPK w przypadku jednego pracownika mogłaby wynosić 8 proc.

Wypłata z PPK

Jak informuje Polski Fundusz Rozwoju, pracownik, który podejmie decyzję o oszczędzaniu w PPK, będzie mógł swobodnie korzystać ze zgromadzonych środków na swoim rachunku po osiągnięciu 60-tego roku życia – bez względu na status aktywności zawodowej. Po sześćdziesiątce zdecyduje, co chce dalej robić ze swoimi środkami.

Pracownik może:

• dalej odkładać środki w PPK;
• skorzystać z domyślnej formy wypłaty:

1. Jednorazowo wypłacić 25 proc. środków, a pozostałe środki wypłacać co miesiąc przez 10 lat. Wypłata w tej formie będzie zwolniona z podatku od zysków kapitałowych i dzięki niej pracownik zyska dostęp do zgromadzonych przez siebie środków przez dłuższy okres przebywania na emeryturze.
2. Pracownik może również wszystkie środki wypłacać w dowolnej liczbie rat. Jednorazowo może wypłacić nawet 100 proc. środków. Należy jednak pamiętać o tym, że skrócenie okresu wypłat poniżej 10 lat będzie skutkować koniecznością zapłaty należnego podatku.



Pracownik będzie mógł też dokonać wypłaty transferowej, czyli przenieść zgromadzone środki na:

• polisę w zakładzie ubezpieczeń – z prawem do świadczenia okresowego lub dożywotniego,
• rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej, zgodnie z warunkami określonymi w ustawie o PPK.

Uwaga. Pracownik może również wypłacić środki w formie świadczenia małżeńskiego – wypłaty z jednego, wspólnego rachunku małżeńskiego.

Ważne. System daje również możliwość wypłacenia środków wcześniej:

• w sytuacji poważnej choroby uczestnika lub jego najbliższych - do 25 proc. środków
• aby pokryć wkład własny przy zaciągnięciu kredytu na zakup mieszkania lub budowy domu - do 100 proc. środków.

Gdzie trafią pieniądze ze składek

Autorzy programu PPK informują, że zgromadzone na rachunkach środki pracownicze będą lokowane w fundusze inwestycyjne, które różnicują poziom ryzyka w zależności od wieku uczestnika.

Mowa tu o tzw. funduszach zdefiniowanej daty. Każdy uczestnik zostanie automatycznie przypisany do funduszu w zależności od swej daty urodzenia. Pracownik inwestuje z jednym funduszem przez cały okres gromadzenia środków, a fundusz ten, w miarę zbliżania się uczestnika do 60. roku życia, ma obowiązek dostosowania polityki inwestycyjnej w taki sposób, aby zapewniała właściwe bezpieczeństwo powierzonych środków.

Bezpieczeństwo i nadzór nad inwestorami

Jak zapewnia Paweł Borys, prezes Polskiego Funduszu Rozwoju inwestowanie ma być bezpieczne i efektywne.

– Sam pracownik zdecyduje, gdzie będą pracować jego pieniądze - a tym samym, jaki będzie miał zysk na emeryturę. Może wybierać fundusze bezpieczniejsze, albo z większym ryzykiem, ale bardziej zyskowne – mówi Borys.

Nad PPK - w zakresie działalności towarzystw funduszy inwestycyjnych, powszechnych towarzystw emerytalnych, pracowniczych towarzystw emerytalnych, zakładów ubezpieczeń oraz funduszy inwestycyjnych i funduszy emerytalnych - czuwać będzie Komisja Nadzoru Finansowego (KNF).

W systemie PPK uczestniczą wyłącznie instytucje finansowe zarządzane przez podmioty wpisane do ewidencji PPK.

Lista podmiotów zarządzających, które zostały wpisane do ewidencji PPK, będzie znajdować się na portalu www.mojePPK.pl

Co PPK oznacza dla pracodawcy

Od 1 stycznia każda firma lub instytucja zatrudniająca co najmniej jedną osobę, podlegającą obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, musi utworzyć PPK dla swoich pracowników – poza wyjątkami określonymi ustawą.
Aby każdy pracodawca mógł dobrze przygotować się do nowych obowiązków, przewidziano dwuletni okres przygotowawczy. Termin, w którym dane przedsiębiorstwo musi utworzyć PPK, zależy od wielkości danej firmy - czyli od liczby osób zatrudnionych.

HARMONOGRAM dla firm:

• od 1 lipca 2019 r. – firmy zatrudniające co najmniej 250 osób według stanu na dzień 31 grudnia 2018 r.;
• od 1 stycznia 2020 r. – firmy zatrudniające co najmniej 50 osób według stanu na dzień 30 czerwca 2019 r.;
• od 1 lipca 2020 r. – firmy zatrudniające co najmniej 20 osób według stanu na dzień 31 grudnia 2019 r.;
• od 1 stycznia 2021 r. – pozostałe podmioty, w tym jednostki sektora finansów publicznych.


W obowiązującym pracodawcę terminie musi on utworzyć PPK dla pracowników. Aby w obowiązującym terminie utworzyć PPK dla swoich pracowników, pracodawca zawiera:

• umowę o zarządzanie PPK z instytucją finansową wybraną w porozumieniu z zakładową organizacją związkową;
• umowę o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych.

Ponadto pracodawca ma obowiązek prawidłowego obliczania wysokości wpłat oraz terminowego przekazywanie ich do wybranej instytucji finansowej.

Poza tym musi gromadzić i archiwizować dokumentację dotyczącą PPK oraz przekazywać pracownikom oraz wybranej instytucji finansowej informacji związanych z utworzonym PPK.

Jeżeli w danej firmie nie działa zakładowa organizacja związkowa, to pracodawca wybiera instytucję finansową w porozumieniu z reprezentacją osób zatrudnionych. Wyłonienie takiej reprezentacji odbywa się na zasadach przyjętych w danym przedsiębiorstwie.

Ważne. Do systemu włączani są automatycznie wszyscy pracownicy, którzy ukończyli 18 lat, a nie ukończyli 55. roku życia. Pracodawca musi więc w ich imieniu zawrzeć umowę o prowadzenie PPK.