Gościem Karoliny Pondel-Sycz w podcaście DGPTalk Eureka! jest Dariusz Aksamit, Fizyk medyczny z Wydziału Fizyki Politechniki Warszawskiej, działacz Fundacji Marszu dla Nauki, Stowarzyszenia Rzecznicy Nauki, Polskiego Towarzystwa Fizyki Medycznej oraz Fundacji Forum Atomowe. W rozmowie wyjaśnia, jak działają elektrownie jądrowe.

Energetyka jądrowa:

W elektrowniach jądrowych do wytwarzania energii wykorzystywane jest zjawisko kontrolowanego rozszczepienia ciężkich jąder atomowych. Podczas każdej reakcji rozszczepienia następuje wyrzut neutronów, które mogą spowodować kolejne rozszczepienia (reakcja łańcuchowa). Aby zwiększyć prawdopodobieństwo takiej reakcji potrzebna jest dostatecznie duża ilość materiału rozszczepialnego – tzw. masa krytyczna. Aby efektywnie wykorzystać neutrony należy je spowolnić, za pomocą tzw. moderatora, np. wody. Surowcem stosowanym w elektrowni jądrowej jest najczęściej uran-235. Rozszczepienie jąder atomowych występuje naturalnie, np. przy promieniowaniu Słońca i innych gwiazd. W podcaście Dariusz Aksamit przytacza inne przypadki, w których może dojść do, naturalnego rozszczepienia, gdy na skutek ruchów tektonicznych Ziemi zostanie odsłonięte złoże uranu, które po zalaniu wodą deszczową stworzy naturalny reaktor jądrowy. Do takiej sytuacji doszło ok. 2 miliardy lat temu na terenie dzisiejszego Gabonu w Afryce Zachodniej, gdzie powstało siedemnaście naturalnych reaktorów rozszczepienia jądrowego.

Bezpieczeństwo Energetyki Jądrowej:

W rozmowie Dariusz Aksamit podkreśla, że elektrownie jądrowe są jedną z najbezpieczniejszych form produkcji energii elektrycznej na świecie. Obecnie w elektrowniach jądrowych stosowane są pasywne systemy bezpieczeństwa, które nie wymagają interwencji człowieka. Przykładem takiego systemu jest wykorzystanie zamków elektromagnetycznych w układzie sterowania intensywnością reakcji jądrowej. W tym systemie używane są pręty kontrolne, wykonane z materiału pochłaniającego neutrony. Wsunięcie pręta do reaktora powoduje wygaszanie reakcji jądrowej. Pręty wiszą swobodnie na zamku elektromagnetycznym – w sytuacji zaniku prądu elektromagnes przestaje działać i pręt pod wpływem siły grawitacji, spada do wnętrza reaktora i wyłącza go. W Polsce instytucją, która zajmuje się bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną jest Państwowa Agencja Atomistyki.

Autor: Karolina Pondel-Sycz, Fundacja Marsz dla Nauki