To jedno z sądowych postępowań odrębnych w procedurze cywilnej.
Podział spraw
Sprawy gospodarcze to:
* sprawy ze stosunków cywilnych, w których stronami sporu są przedsiębiorcy działający w zakresie prowadzonej przez nich działalności gospodarczej,
* sprawy ze stosunku spółki,
* sprawy przeciwko przedsiębiorcom o zaniechanie naruszania środowiska i przywrócenie do stanu poprzedniego lub naprawienie szkody z tym związanej oraz zakazanie lub ograniczenie działalności zagrażającej środowisku,
* sprawy należące do właściwości sądów na podstawie przepisów o ochronie konkurencji, prawa energetycznego, prawa telekomunikacyjnego, prawa pocztowego oraz przepisów o transporcie kolejowym,
* sprawy z zakresu prawa upadłościowego,
* sprawy o wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Definicja przedsiębiorcy
Przedsiębiorcy w postępowaniu gospodarczym to w szczególności podmioty określone w przepisach o działalności gospodarczej, a więc osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne niebędące osobami prawnymi, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, wykonujące we własnym imieniu działalność gospodarczą. Za przedsiębiorców uznaje się także wspólników spółki cywilnej, ale tylko w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej.
Odmienności i specyfika postępowania gospodarczego
Sądami właściwymi do rozpoznawania spraw gospodarczych są sądy gospodarcze, czyli wyspecjalizowane wydziały mieszczące się w sądach rejonowych i większości okręgowych.
Spory gospodarcze niekiedy decydują o „być albo nie być” przedsiębiorców. Istotne jest więc, aby postępowanie gospodarcze toczyło się szybko i nie powodowało „stanu niepewności”, jakim jest niewątpliwie etap postępowania sądowego. Stąd też istnieje wiele przepisów mających na celu przyspieszenie tego postępowania.
Jednym z nich jest żądanie ustawodawcy, aby sąd zmierzał do zakończenia sprawy w ciągu 3 miesięcy od daty wniesienia pozwu, przy czym sprawy o zawarcie, zmianę i rozwiązanie umowy oraz o ustalenie jej treści powinny być rozpoznawane w pierwszej kolejności.
Z tych samych powodów sąd otrzymał możliwość wydania wyroku zaocznego na posiedzeniu niejawnym w sytuacji, gdy pozwany zaniedbuje swoje sprawy i nie złoży odpowiedzi na pozew. Wyrok taki może zapaść także wówczas, gdy pozwany przyznał powodowi rację i uznał powództwo. W obu przypadkach sąd doręcza odpis wyroku zaocznego obu stronom z pouczeniem o środkach zaskarżenia.
Celem zaś większego zdyscyplinowania stron jest obowiązek wskazania już w pozwie (odpowiedzi na pozew) wszystkich twierdzeń, zarzutów i dowodów na ich poparcie pod rygorem prawa utraty ich powoływania w toku postępowania. Ma to przyspieszyć postępowanie i zapobiec jego nadmiernemu przedłużaniu przez strony składające coraz to nowe wnioski dowodowe. Odstępstwem od tej zasady jest jedynie wykazanie, że uczynienie tego na tym etapie procesu (czyli w pozwie lub odpowiedzi) nie było możliwe lub potrzeba powołania wynikła później.
Większą starannością muszą wykazywać się w postępowaniu gospodarczym strony i pełnomocnicy stron. Są oni obowiązani do doręczania odpisów wszystkich pism procesowych nie tylko sądowi, ale także bezpośrednio stronie przeciwnej. Jeżeli adwokat lub radca prawny tego nie uczyni lub zapomni dołączyć w odpisie pisma dla sądu dowodu doręczenia drugiej stronie, jego pismo zostanie zwrócone bez wzywania do usunięcia tego braku.
Podstawa prawna
* Art. 4791–47978 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).